blaðið - 03.02.2007, Qupperneq 12

blaði
Útgáfufélag:
Stjórnarformaður:
Rrtstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarf ulltrúi:
Ár og dagurehf.
SigurðurG.Guðjónsson
Trausti Hafliðason
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Elín Albertsdóttir
Hafnarfjarðar-
brandari
Stækkun álversins í Straumsvík er að verða hið skrýtnasta mál. I stað
þess að bæjarfulltrúar í Hafnarfirði ræði það hreint út hvaða skoðanir þeir
hafi á því að stækka álverið þá flækja þeir málið með sífelldri umræðu um
deiliskipulag til að rugla íbúana. f sjálfu sér er þó ekkert skrýtið að menn
séu hræddir við umræðuna. Umhverfismál eru mikið rædd í heiminum,
ekki síst núna með tilkomu nýrrar skýrslu vísindamanna sem spá því að
hitastig jarðar muni hækka um i,8 til 4 gráður fram að næstu aldamótum
og óttast að það muni valda auknum fellibyljum, þurrkum, flóðum og hita-
bylgjum. Þá er því spáð að sjávarborð snarhækki við bráðnun jökla. Og
hvern er hægt að draga til ábyrgðar? Jú, okkur sjálf og þá iðnaðar- og stór-
iðjustefnu sem viðhöfð hefur verið sl. áratugi. Er á það bætandi? Eiga íbúar
í Hafnarfirði að taka þátt í því að auka þessa áhættu á loftslagsbreytingu?
Eiga allir íbúar þessa lands að taka þátt í því að breyta Keflavíkurveginum
fyrir milljarð til þess að álver í einkaeigu geti þanist út í nábýli við leik- og
grunnskóla í því hverfi sem næst er álverinu í Straumsvík? Ögmundur Jón-
asson, alþingismaður og vinstrigrænn, sagði í viðtali við Blaðið í gær að
það væri alveg skýrt að allir fulltrúar flokksins væru mótfallnir stækkun
álversins í Straumsvík og vilja að gengið verði til kosninga á öðrum for-
sendum en út frá deiliskipulagi. Engu að síður sat fulltrúi flokksins í því
ráði sem samþykkti deiliskipulagið, þótt hann síðar afneitaði að hafa vitað
hvað verið væri að samþykkja. „Fulltrúi okkar skildi þetta ekki þannig
að hann væri að samþykkja að deiliskipulagið yrði lagt fyrir almenning,“
sagði Ögmundur en hann býður sig fram í þessu kjördæmi í vor og því er
þetta afar óheppilegt mál fyrir hann. Hvort sem menn eru á móti stækkun
álversins eða ekki og úr því að íbúakosning á að fara fram í Hafnarfirði
hlýtur það að vera krafa íbúa þar að kjósa um það beint hvort þeir séu
hlynntir eða andvígir stækkuninni en ekki deiliskipulagi. Annars verður
þetta mál eins og hver annar Hafnarfjarðarbrandari.
Því er nú beint til ríkisstjórna allra landa að taka á umhverfisvand-
anum hið snarasta. Skýrslan sem fram kom í gær um loftslagsbreytingar
er skýr; allar þjóðir heims þurfa að taka þennan vanda alvarlega ef ekki
á illa að fara fyrir afkomendum okkar. Við verðum að spyrja okkur sjálf
að því hvort sé meira virði skattpeningar úr álveri eða lif, heilsa og að-
búnaður framtíðarbarna. Ný skýrsla Alþjóðaráðs um loftslagsbreytingar
gefur skýr skilaboð; það er okkar að framkvæma.
Elín Albertsdóttir
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
12 LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2007
blaöið
IFTÍR MARGEA Á^ATIISA-
LAUGAR RATjfJSÓIfMill teí
VÍSiNPAMÖMNi/W Lo|(S
T’EK'tST A£> SANN/! ,
SM A LpDT^ENGSLöó-Mfl Li-P
mK
i
.KAOl-KÉMNWGlN
.SÚRTREW
JU&lAFlíMáA
'UR-
iA-
'AmiF
• AlD5
•t$r
tmVtKUR
UPPUWl^WtA
mi

6lWR IÍIM SKflLÍNK REiKUflsT
stiyt MARGFFLOÍ híímSínPiS
ö(. HajKUAGRA-Pa l»EÍRfW sm KEMiH6-
VNA SBTJA FKflM .•—tetikNÍf) SjfiLf!
Fátækt barna
Vaxandi umræða er um fátækt og
tekjuskiptingu. Á mánudag ræddum
við skýrslu um fátækt barna sem
forsætisráðherra lagði fram vegna
beiðni minnar og nokkurra ann-
arra þingmanna Samfylkingar. Á
miðvikudag sótti ég svo fyrirlestur
Hannesar Hólmsteins og skömmu
áður Ragnars Árnasonar, en þeir
félagar reyna nú að afsanna það að
ójöfnuður fari vaxandi og að fátækt
sé áhyggjuefni. Fyrir vikið stangast
yfirlýsingar á og mikilvægt er að átta
sig á hvað er rétt og hvað rangt, en
yfirgripsmiklar rannsóknir Stefáns
Ólafssonar eru sérhagsmunahópum
greinilega áhyggjuefni.
Ríkisstjórnin vandamálið
Það er umhugsunarefni að hingað
til hafi ekki verið fylgst með fátækt
barna. Forsætisráðherra varð því að
láta frumvinna upplýsingar til að
geta svarað spurningum okkar og
tók það nærri tvö ár því engar tölur
um kjör barna þjóðarinnar voru til
í samanburði OECD. Niðurstaðan
hlýtur að vera okkur öllum áhyggju-
efni því hún er sú að nær fimm
þúsund börn á Islandi hafi búið við
fátækt árið 2004. Skilgreining Efna-
hags- og framfarastofnunarinnar
miðar við þær barnafjölskyldur sem
hafa eftir skatta innan við helming
miðtekna. Þessi alþjóðlega viður-
kennda skilgreining er auðvitað
ekki algild, heldur fyrst og fremst
vísbending og gefur okkur færi á
samanburði við aðrar þjóðir því þó
gallar geti verið á skilgreiningunni
eru þeir í öllum löndunum og töl-
urnar því sambærilegar.
Á mánudag kom loks svar við
spurningu okkar um hve mörg börn
Klippt & skorið
alist upp á heimilum sem hafa innan
við 40% miðtekna, en það mætti
kalla að vera undir neyðarmörkum.
Það eru 2.300 börn eða um 3,3% sam-
kvæmt svari Geirs Haarde. Afsökun
forsætisráðherra var sú að fátækt
Helgi Hjörvar
væri yfirleitt tímabundið ástand,
en sú kenning mun eflaust færa
Geir Nóbelsverðlaun í hagfræði ef
sannast. Það er auðvitað rétt að tals-
verður hluti hópsins getur verið á
víxl yfir og undir mörkunum milli
ára og sem betur fer vænkast hagur
margra. En því miður er verulegur
hluti þessara fimm þúsund barna
sem býr við varanlega fátækt.
Athyglisverðastur er þó saman-
burðurinn milli landa en þar ber
Geir okkur saman við Mexíkó og
Tyrkland og segir fátækt hér hvað
minnsta í heiminum. En þegar við
berum okkur saman við hin Norður-
löndin kemur í ljós að við stöndum
verst því hér eru yfir tvö þúsund
fleiri börn undir fátæktarmörkum
en ef hér væri norrænt velferðarkerfi.
Tekjudreifingin er hér ekki ójafnari
en á Norðurlöndum en skatta- og
bótakerfið er hér miklu lélegra. Með
skatta- og bótakerfinu ná Norður-
löndin þremur af hverjum fjórum
börnum yfir fátæktarmörk, en við
aðeins öðru hverju barni. Það eru
þannig hvorki atvinnulífið né verka-
lýðshreyfingin sem eru að bregðast
heldur ríkisvaldið.
Ójöfnuður vex
Þetta kemur heim og saman við
rannsóknir Ragnars Árnasonar
sem benda til þess að þó bilið í
tekjuskiptingu á vinnumarkaði hafi
breikkað þá sé það ekki verulegt ef
litið er framhjá fjármagnstekjum.
Og eins og rannsóknir Stefáns Ól-
afssonar sýna þá er það einkum
vegna aðgerða ríkisstjórnar sem
misskiptingin hefur verið að aukast.
Þar þyngist sífellt skattbyrði hinna
lægstu vegna lágra skattleysismarka
á meðan skattbyrði hinna hæstu
lækkar. Þá er hæpið hjá Hannesi
Hólmsteini og Ragnari að líta með
öllu framhjá fjármagnstekjum,
enda skattkerfið þannig uppbyggt
að fjöldi manna tekur atvinnutekjur
sínar út sem arðgreiðslur.
Afsakanir eins og þær að kjör
hinna verst settu hafi samt batnað
bíta í skottið á sér því þær vekja at-
hygli á verðmætaaukningunni og
þeirri staðreynd að okkur hefur mis-
tekist að nota tekjuaukningu til að
draga úr fátækt. Þessu verðum við
að breyta með nýrri ríkisstjórn sem
leggur áherslu á að sem flestar barna-
fjölskyldur séu yfir fátæktarmörkum.
Því þó mikilvægt sé að auka viðskipta-
frelsi og ofskatta ekki aflaklærnar
má auðlegðin ekki auka á misskipt-
inguna. Þá endum við með samfélags-
gerð sem við viljum ekki sjá.
Höfundur er þingmaður Samfylkingar
Icelandair og FL Group
fengu dynjandi lófa- mm
tak og þakkir ýmissa á BJT
(slensku tónlistarverðlaun- ny.
unum fyrir dyggan stuðning /«.
við tónlistargeirann á síð-
asta ári. Tók Hannes Smárason forstjóri við
blómvendi og lofaði ekki minna framlagi til
tónlistarheimsins á þessu ári. Á sama tíma og
fjárframlög til menningar og lista streyma frá
fyrirtækinu gengur ekkert að bæta þjónustu
við farþega. Icelandair hefur lengi verið meðal
þeirra flugfélaga sem þrengst hafa milli sæta
og samkvæmt tölum frá Samtökum evrópskra
flugfélaga stóð lcelandair sig einna verst hvað
seinkanir á áætlunarflugi varðar af alls 27
flugfélögum í álfunni. Aðeins 58 prósent véla
félagsins lentu á áætlun í síðustu könnun.
Niðurstöður rannsóknar sem Þór-
arinn Gíslason prófessor hefur
gert um loftmengun á höfuðborg-
arsvæðinu eru merkilegar. i Ijós kemur að
mengun við helstu umferðaræðar er svipuð
og í stórborgum erlendis þar sem fjöldi bif-
reiða og mengandi fyrirtækja er margfaldur
á við höfuðborgarsvæðið.
Reiknast Þórarni til að
magn niturdíoxiðsmeng-
unar sé víða milli 21 og 29
mfkrógrömm sem er að
mestu leyti innan núver-
andi heilsuverndarmarka sem eru 28 míkró-
grömm. Innan þriggja ára stendur til að
lækka þetta viðmið niður í 20 míkrógrömm
sem þýðir að það verður heilsuspillandi að
aka um helstu umferðaræðar eða búa eða
starfa i næsta nágrenni við þær að þremur
árum liðnum.
RÚV sýndi í vikunni
heimildarmynd um
nílarborrann sem
étur allt kvikt (Viktoríuvatni
i Afríku. Borrinn er stór þykir
herramannsmaturá borðum í
Evrópu en þangað er allur fiskur fluttur þar sem
fiskurinn er alltof dýr fyrir innfædda Þó sultur
sé ekki vandamál á fslandi þá er sama þróun í
gangi hér. Fisksala minnkar ár frá ári en verðið
hækkar og hækkar. Síðasta ár var metár hvað
verð snerti og meðalverð á fiski á mörkuðum nú
(janúar var að meðaltali 40 prósentum hærra
enfyrirári.
albert@bladid.net