Orðlaus - 01.12.2003, Blaðsíða 20

Fyrstu ár sjöunda áratugarins voru mikill
umbrotatími eftir velmegunarár
eftirstríösáranna. Allt virtist skyndilega
fara til fjandans, Kennedy var skotinn,
Kalda stríðið stóð sem hæst og
blökkumönnum voru tryggð
mannréttindi og kosningarréttur en voru
þó enn hengdir í stórum stíl í
aðskilnaðarsinnuðum suðurríkjum
Bandaríkjanna. Áratugurinn sem endaði
með manni á tunglinu byrjaði ekki vel.
I öllu þessu volæði byrjaði fólk að
mótmæla með tónlist. Ungir menn og
konur tóku sér kassagítar í hönd og
sungu Folk-tónlist, alþýðutónlist á gamla
mátan. Textarnir voru um allt frá
réttindabaráttu litla mannsins til
angurværra ballaða. Á kaffihúsum mátti
oftar en ekki heyra í Folk
tónlistarmönnum með kassagítar og
munnhörpu syngja gegn stríðsbrölti og
spillingu. Pete Seeger, Joan Baez og Phil
Ochs og seinnameir Richie Flavens,
Donovan og Simon&Garfunkel voru öll
í fremstu víglínu mótmælasöngvara.
Framlag þessa tónlistarfólks er
ómetanlegt. Skyndilega hafði ungt fólk
í senn rödd sem talaði til sín og talaði
fyrir þau. Vitundarvakning
mótmælasöngvaranna meðal ungsfólks
voru undanfari friðarhreyfingarinnar
og mótmæla gegn Víetnamstríðinu sem
hófst um miðjan sjöunda áratuginn.
Það er ómögulegt að útskýra með
orðum þau gríðarlegu áhrif sem Bob
Dylan hafði á heiminn í kringum sig.
Hann kom sem stormsveipur til New
York frá sveitahéruðum Minnesota og
gjörsamlega sparkaði í magann á
heiminum með annarri plötu sinni, "The
freewheelin' Bob Dylan", árið 1963. Það
er erfitt að ímynda sér hvernig það hefur
verið að heyra lag einsog "A hard rain's
a-gonna fall" í fyrsta skiptið, í miðri
Kúbudeilunni, á meðan heimurinn var
virkilega á barmi kjarnorkustyrjaldar.
Flugbeitt, blóðug gagnrýni á ráðandi
aðila ("Masters of war"), stórbrotin
textagerð og heimsendaspá (fyrrnefnt
Hard rain), og undurfagrar, brothættar
baliöður ("Girl from the north country")
gerðu "The freewheelin'..." að instant
klassík og Dylan, réttu nafni Robert
Zimmerman, var samstundis hylltur sem
guð og gerðist talsmaður heillar
kynslóðar sem lét ekki ráðskast með sig
lengur. Þrátt fyrir að lög einsog
opnunarlagið "Blowin' in the wind" séu
í dag klisja fyrir allt það sem var
hallærislegt við hippana foreldra okkar,
er þessi plata stikla í tónlistarsögunni
og ber að virða sem eina allra bestu
plötu sem hefur komið út. Hlustið á
lagið "Masters of war". Það hefur aldrei
átt jafn vel við og í dag. Bob Dylan,
höfundur þessa þjáða, veraldarþreytta
meistaraverks var aðeins 22 ára gamall
þegar platan kom út.
England í upphafi 60's var allt öðruvísl
staður en Bandaríkin. Stór hluti
Englands var auðvitað í rúst eftir stríðið
og unga fólkið sem var að nálgast
tvítugt hafði alist upp við bágan kost
og erfiðleika. Það var því ekki skrftið að
tónlistin sem kom frá ungum Bretum
þessa tíma var hrá, hávær og hættuleg.
Þeir sem ólust upp á þessum tíma voru
annaðhvort Mods eða Rokkarar. Mods
voru jakkafataklæddir spítthausar sem
óku um á vespum og stigu trylltan dans
við for-pönk tónlist The Who. Rokkarar
klæddust leðri, drukku sig fulla og
slógust (oftast við mods). Þeirra tónlist
var flutt af hörðum nöglum frá
Liverpool, The Beatles. Á meðan
kanarnir voru að hlusta á sólskinsrokkið
frá Beach Boys og tvistuðu við
stelpupopp Phil Spectors, voru ungir
breskir strákar að hlusta á gamlar
blúsplötur. Bo Diddley og aðrir
rafmagnsblúsmenn voru goð í augum
drengjanna sem spiluðu í
rokkhljómsveitum þessa tíma. The
Rolling Stones, Them, Yardbirds og The
Animals. Hvítur blús varð allt f einu
heitasta sándið. Það leið ekki á löngu
þar til kanarnir uppgvötuðu þessar
hljómsveitir, og eftir að The Beatles
stormuöu inn á Bandaríkjamarkað hófst
Breska innrásin.
Skyndilega þótti allt frá Englandi flott
í Bandaríkjunum og bítilæði rann á
kanann eins og alla heimsbyggðina.
Þeim sem finnst drasl-varningurinn í
kringum poppbönd í dag vera slæmur,
hafa ekki séð skranið sem var
markaðssett með nafni Bítlana (Ringo
Starr herðartré, einhver?). Hinir
amerísku Bítlar voru búnir til, The
Monkees. Þeirfluttu nokkur skemmtileg
lög, en voru í raun bara leikarar. Helstu
keppinautar Bítlanna voru The Rolling
Stones (keppinautar á yfirborðinu, Bítlar
^iottiiix ihi^iW'i r
1. Árið 1975 skapaðist neyðarástand þegar skoska popp bandið Bay City Rollers
voru bókaðir til að koma fram á báti fyrir Radio 1 Fun Day. Margir af þeim 47.000
áhangendum hljómsveitarinnar æddu út í vatnið og stefndu í átt að bátnum með
þeim afleiðingum að 35 manns þurftu á læknisaðstoð að halda. Hljómsveitin þeyttist
í burtu á fleyinu án þess að koma fram.
2. Sean Fitzgerald frá Pennsylavaníu hefur sína eigin Cher húðflúðraða á lærið á
sér. Hans heitasta ósk er að fá „idoiið" sitt til að tattúvera nafnið sitt fyrir neðan
myndina.
3. Á fyrri árum Bítlaæðisins voru Bítlarnir fastir inni í London Palladium
(Hljómleikahöll) í 13 klukkustundir vegna þess að lögreglan gat ekki tryggt öryggi
þeirra fyrir brjáluðum áhangendum sem neituðu að fara frá bygginguni.
4. Hinn 41 árs gamli Steven Hindley, aðdáandi Tinu Barrett fyrrum S Club 7 sönkonu,
eyddi þúsundum dollara í það að senda henni blóm, súkkulaði og tuskudýr. Síðan
sagði hann henni að hann væri með heilaæxli og ætti aðeins þrjár vikur eftir en
hótaði því síöan að hakka hana til dauða! Hann var dæmdur í sex mánaða fangelsi.
5. Árið 1986 kærðu foreldrar unglingsins Jack McCollum, Ozzy Osbourne og CBS
því þau héldu því fram að lagið Suicide Solution hefði sannfært son þeirra um að
svifta sig lífi. Þrátt fyrir margar áfríanir foreldra drengsins vildu engir dómarar
samþykkja það að söngvarar bæru ábyrgð á gjörðum aðdáenda sinna.
6. Aðdáendur sumra banda hafa fengið sín eigin nöfn : Juggalos ( Insane Clown
Posse), Maggots (Slipknot), Candy Cane Children (The White Stripes), Bobcats (Bob
Dylan), Gutter Hearts (Marc Almond) og Kiss Army (Kiss).
7. í mars árið 2003 var hin 23 ára Sean Davies frá Wales ákærð og dæmd til að
greiða 600 punda sekt ásamt 364 punda kostnaði. Þá voru tveir geislaspilarar,
hljóðkerfi, plötuspilari, tvö kasettutæki, fimm hátalarar, 80 geisladiskar og 155
kasettur teknar eignarnámi. Ástæðan var sú að hún hafði spilað plötur með Cliff
Richard aftur og aftur og svo hátt að nágranarnir kvörtuðu og gátu ekki meir.
8. Borgarstjóri Feneyja neyddist til að segja af sér eftir að borgin var löggð í rúst
þagar 200.000 Pink Floyd aðdáendur mættu þangað árið 1989 til að fara á fría
tónleika. Bara kostnaðurinn af viðgerðum tveggja súlna frá endurreisnartímabilinu
kostaði 46.000 dollara eða aðeins littlar 3,5 milljónir.
9. Þann 11 maí 2002 mættu 500 aðdáendur Michael Jackson til Berlinar til að
mótmæla Sony fyrir að kynna plötuna hans Invincible ekki nógu vel. Svipuð mótmæli
áttu sér síðan stað í Paris.