Fréttablaðið - 29.02.2012, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 29. febrúar 2012 13
Það gerist ekki oft að frændþjóð-irnar Norðmenn og Íslendingar
séu algjörlega á öndverðum meiði
en það hendir þó stöku sinnum í
samningaviðræðum þeirra um
fiskveiðimál og skiptingu veiði-
kvóta. Ríkin tvö eiga þó jafnframt
mikilvægra sameiginlegra hags-
muna að gæta einmitt á þessu sviði,
hagsmuna sem varða ábyrga og
sjálfbæra stjórn auðlinda í hafi, og
þau eru sammála um mikilvægar
meginreglur þeirra.
Sem sjávarútvegsráðherra legg
ég aðaláherslu á að standa líka
föst á þessum hagsmunum þegar
kemur að deilum um makrílveiðar.
Viðbrögð og athugasemdir á opin-
berum vettvangi á Íslandi eftir
síðustu samningalotu í Reykja-
vík benda til þess að margir hafi
ekki áttað sig á forsendum þeirrar
afstöðu sem Norðmenn hafa og því
vil ég nota þetta tækifæri til þess
að gera grein fyrir sjónarmiðum
okkar.
Enginn vafi leikur á því að ábyrg
stjórnun fiskistofna á tímabilinu
fram til 2010 hefur stuðlað að
stofnstækkun í makríl og að göng-
ur hans hafa breyst þannig að hluti
stofnsins fer nú inn í íslenska fisk-
veiðilögsögu að sumri til. Einnig
er meiri makríll í færeyskri lög-
sögu en áður fyrr. Bæði Norðmenn
og ESB viðurkenna þess vegna
rétt Íslendinga og Færeyinga til
stærri hluta af veiðikvótanum. Sú
er ástæða þess að við höfum boðið
bæði Íslendingum og Færeyingum
umtalsvert stærri hluta kvótans
en hefð hefur verið fyrir að þessar
þjóðir hafi fengið.
Áður fyrr veiddu Íslendingar
að jafnaði tæplega hálft prósent
heildarkvótans en Færeyingar
tæp fimm af hundraði hans. Engu
að síður hafa bæði Íslendingar
og Færeyingar nú, þriðja árið í
röð, einhliða úthlutað sjálfum sér
kvóta sem nemur vel yfir 20% af
tillögum um heildarkvóta.
Bæði Norðmenn og ESB viður-
kenna að makrílveiðar skipta bæði
Íslendinga og Færeyinga miklu en í
samningaviðræðunum um makríl-
inn virðast þessar tvær þjóðir þó
hafa gleymt því að sama máli gegn-
ir um bæði Noreg og ESB. Í Nor-
egi er löng hefð fyrir bæði veiðum
og rannsóknum á makríl og 500 til
600 fiskiskip treysta að meira eða
minna leyti á makrílveiðar. Mörg
strandsamfélög og fyrirtæki í
Noregi og ESB eru ekki síður háð
því að makrílveiðar tryggi bæði
atvinnu og tekjur. Það verður að
teljast ólíklegt að Íslendingar, sem
aðeins hafa stundað makrílveið-
ar í fáein ár, eða Færeyingar með
sinn fasta kvóta til langs tíma litið,
séu orðnir háðari makrílveiðum en
fyrrnefndir aðilar.
Við Norðmenn höfum lengi unnið
að langtímasamningi sem leggur
áherslu á svæðaskiptingu til lengri
tíma litið og á fiskveiðar í sögulegu
samhengi. Það eru þekktar megin-
reglur um skiptingu sameiginlegra
fiskistofna og Íslendingar hafa
einnig beitt þeim sem forsendum í
fyrri samningaviðræðum. Íslend-
ingar beittu svo seint sem árið
2007 rökum um svæðaskiptingu
til fjögurra áratuga litið í samn-
ingaviðræðum um norsk-íslenska
síldarstofninn en þegar að samn-
ingum um makrílveiðar kemur,
miða þeir hins vegar kröfur sínar
við svæðaskiptinguna á grundvelli
síðustu tveggja ára. Þar eru þeir
ósamkvæmir sjálfum sér.
Ég er þeirrar skoðunar að svæða-
skiptingin verði líka að byggjast á
dreifingu makrílsins allt árið. Ekki
er hægt að finna sanngjarnari
deilitölu. Henni hefur verið beitt
með góðum árangri við úthlut-
un kvóta í mörgum fiskistofnum í
Norðaustur-Atlantshafi. Norðmenn
geta lagt fram skjalfestar vísinda-
legar niðurstöður þess efnis að
makríllinn hafi um ára raðir haldið
sig að umtalsverðu leyti á norsku
hafsvæði. Norðmenn krefjast raun-
ar minni hluta í kvótanum en hægt
væri að gera kröfu um á grundvelli
vísindalegra gagna.
Íslendingar byggja hins vegar
kröfur sínar á svæðaskiptingu
aðeins yfir sumarmánuðina. Því
er haldið fram að rúmlega 20%
makrílsins haldi sig í íslensku fisk-
veiðilögsögunni á þeim tíma árs. Í
kröfugerðinni er hins vegar ekk-
ert tillit tekið til þess að mjög lítið
er um makríl í íslenskri lögsögu á
öðrum tímum árs. Haldi makríll-
inn sig innan íslenskrar lögsögu
í þrjá mánuði á ári, þýðir það um
5% að meðaltali yfir árið allt. Þær
vísindarannsóknir sem Íslending-
ar leggja til grundvallar kröfum
sínum hafa sýnt að rúmlega 40%
makrílsins hafa á sama tíma verið
í norskri fiskveiðilögsögu. Við
höfum þó ekki aukið kröfur okkar
af þeirri ástæðu. Ég tel að augna-
bliks yfirlitsmynd til skamms tíma
litið, sem eingöngu nær til hag-
stæðustu mánaðanna, geti aldrei
orðið grundvöllur úthlutunar á
makrílkvóta.
Af grein íslenska sjávarútvegs-
ráðherrans má sjá að Íslendingar
hafa reynt að verja aukna kvóta
með vísan til þyngdaraukning-
ar makríls í íslenskri fiskveiði-
lögsögu. Færeyingar beita einn-
ig sömu rökum. Hefðu hins vegar
Norðmenn og ESB, sem eiga tví-
mælalaust tilkall til stærsta hluta
makrílstofnsins, nýtt sér þessi rök
við ákvörðun á kvóta, hefði makríl-
stofninn hrunið á skömmum tíma
vegna ofveiði og algjörlega óverj-
andi fiskveiðistjórnunar. Engar
vísindalegar niðurstöður styðja
þessa afstöðu.
Íslendingar og Færeyingar hafa
kosið að stunda makrílveiðar sem
eru á skjön við bæði hafréttar-
samning og sjálfbæra fiskveiði-
stjórnun. Ég álít að skipting sam-
eiginlegra stofna verði að byggjast
á bestu vísindalegu gögnum og að
í þessu sambandi skuli lögð aðal-
áhersla á svæðaskiptingu, fisk-
veiðar í sögulegu samhengi og
gagnkvæma virðingu fyrir þörf-
um viðsemjenda fyrir veiðarnar.
Þetta er reyndar samhljóma haf-
réttarsamningi. Vilji Íslendingar
og Færeyingar að kröfur þeirra
verði teknar alvarlega, þarf rök-
færsla þeirra að byggjast á þeim
grundvelli en ekki því að skammta
sér sjálfir kvóta á óábyrgan hátt.
Öll strandríki bera ábyrgð á því að
stuðla að sjálfbærri þróun. Norð-
menn og ESB bera ekki ein þá
ábyrgð.
Ég er þeirrar
skoðunar að
svæðaskiptingin verði
líka að byggjast á dreif-
ingu makrílsins allt árið.
Makrílveiðar – sjálfbær stjórnun fiskistofnsins?
Sjávarútvegsmál
Lisbeth Berg-
Hansen
sjávarútvegsráðherra
Noregs
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
5
0
4
9
1
Hagsýnir heimilisbílar
Suðurlandsbraut 14 > sími 440 4400 > www.ergo.is > ergo@ergo.is
Árgerð 20052
sjálfskiptur · bensín
Árgerð 20122
beinskiptur · dísil
Sparnaður
á ári
228.240 kr.Eyðsla1 228.600 kr.
4,5 l
456.840 kr.
9,4 l
- =
24.780 kr.Bifreiðagjöld 9.460 kr.34.240 kr. - =
2.100 kgCO2 útblástur 2.380 kg
119 g/km
4.480 kg
224 g/km
- =
Að endurnýja bílinn í dag getur borgað sig.
Kannaðu kosti grænna bílalána og reiknaðu dæmið til enda á ergo.is
1Blönduð eyðsla á hverja 100 km
2Rekstur í eitt ár á meðalstórum fólksbíl m.v. að bensínverð sé 243 kr., dísilverð 254 kr. og akstur á ári 20.000 km.
AF NETINU
Fyrirfram auðséð
Ólafur Ragnar hefði strax 2.
janúar getað eytt „óvissunni, sem
fjölmiðlar bjuggu til“ með því
að leiðrétta skilning stjórnmála-
fræðinganna og eyða misskilningi.
Hann kaus að gera það ekki og
ekki heldur að svara spurningum
fjölmiðla um þetta mál þá og
síðar með einni afdráttarlausri
setningu.
Þannig skapaðist jarðvegurinn
fyrir undirskriftasöfnuninni og því
sem síðar hefur gerst sem mun
leiða til þess að hann stendur
með pálmann í höndunum þegar
hann býður sig fram um eða eftir
næstu helgi.
Þar að auki liggja fyrir yfirlýsing-
ar hans um að hann sækist eftir
stöðu þar sem hann geti beitt sér
meira en verið hefur hingað til og
einnig sá skilningur hans á nýrri
stjórnarskrá að þar séu forseta
fengin aukin völd.
Það gæti að hans mati opnað
möguleika á enn meiri sókn hans
inn á hið pólitíska svið en nokkru
sinni sinni fyrr.
http://omarragnarsson.blog.is
Ómar Ragnarsson
Ísland verður sorptunna
Þessa dagana er fyrsta skrefið
stigið að því að gera Ísland að
sorptunnu fyrir erlent sorp. Auð-
vitað er það Reykjanesbær sem
hefur frumkvæðið. Þar í bæ er
Kalka, sorpeyðingarstöð sveitar-
félaganna. Fjárhagur hennar er
einkar bágborinn sem annarra
græðgisævintýra Árna Sigfússonar
bæjarstjóra.
http://jonas.is
Jónas Kristjánsson