Fréttablaðið


Fréttablaðið - 16.03.2012, Qupperneq 12

Fréttablaðið - 16.03.2012, Qupperneq 12
16. mars 2012 FÖSTUDAGUR12 Föstudagsviðtaliðföstuda gur Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrrverandi utanríkisráðherra Það er að ýmsu leyti gott að fá að koma þarna og fá að tala. Vegna þess að maður hefur upp- lifað það í þrjú ár að það hafa engin hlust- unarskilyrði verið í sam- félaginu. Hefðum þurft sannleiksnefnd Við erum ekki búin að gera upp hrunið og réttarhöld fyrir Landsdómi munu ekki hjálpa okkur við það. Ingibjörg Sólrún Gísla- dóttir fer yfir aðkomu sína að málinu yfir Geir Haarde og starf sitt í þágu kvenfrelsismála í Afganistan í samtali við Stíg Helgason. I ngibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrrverandi utanríkisráðherra, hóf í nóvember á síðasta ári störf fyrir UN Women í Kabúl í Afganistan. Hún fer þar með umboð frá Sameinuðu þjóð- unum til að vinna að framgangi kven- réttinda og stýrir stofnun um verkefnið með á áttunda tug starfsmanna. „Mig vantaði vinnu. Það var bara svo ein- falt,“ segir Ingibjörg, spurð hvers vegna hún sótti um starfið. Hún hafði þá verið atvinnulaus í vel á þriðja ár. „Mig lang- aði að leita aftur í ræturnar mínar. Ég var ákveðin í að mig langaði að vinna að kvennamálum því að þaðan kem ég upp- haflega inn í pólitíkina.“ Hún hafi því sótt um nokkur slík störf og loks verið valin til starfa hjá UN Women úr nokkuð stórum hópi umsækjenda. Hún segist ekki sjálf finna fyrir því hve erfitt það sé að vera kona í Afgan- istan því aðstæður séu aðrar í Kabúl þar sem hún vinnur. „Það er náttúru- lega hræðilegt að vera afgönsk kona. Aðstæður eru alveg óskaplegar,“ segir Ingibjörg, og nefnir sem dæmi að þorri afganskra kvenna sé ólæs, á hálftíma fresti deyi kona af völdum meðgöngu eða fæðingar, ofbeldi í garð kvenna sé útbreitt og margar stúlkur séu barnung- ar gefnar eldri mönnum. Á hinn bóginn séu líka í landinu aðdáunarverðar, sterk- ar og áberandi konur í stjórnmálum og kvennahreyfingu. „Annars vegar ertu með hóp af konum, ekki mjög stóran en hóp samt, sem er gríðarlega sterkur, öfl- ugur og óhræddur, og svo ertu aftur með mikinn massa af konum sem eru algjör- lega réttlausar og eiga engin tækifæri í tilverunni.“ Þetta hafi þó lagast á liðnum árum og smátt og smátt megi merkja við- horfsbreytingu, sem fylgi því að fram á sjónarsviðið stígi frjálslyndari öfl. Eigum stefnumót úti í heimi „Starf mitt felur það í sér að við styðj- um við afgönsk stjórnvöld í stefnumótun þeirra í málefnum kvenna og hvetjum þau til að gera breytingar sem skipta máli fyrir konur. Við erum líka mál- svarar kvenna gagnvart stjórnvöldum og kerfinu öllu.“ Erfiðust séu einstaklingsmálin og gagnvart þeim verði hún svolítið magn- þrota. „Hvað getur maður gert þegar maður rekst á sextán ára stúlku í kvennaathvarfi sem er að eignast barn af því að henni var nauðgað, hún er þarna en nauðgarinn gengur laus? Hún á enga möguleika, enga framtíð fyrir sér. Hvað getur maður gert fyrir þessa stúlku? “ Ingibjörg býr og starfar á lokuðu öryggissvæði í Kabúl í sex vikur í senn og fær þá einnar viku frí eins og tíðk- ast með starfsmenn SÞ á stríðshrjáð- um svæðum, sem hún ver yfirleitt utan Afganistan, en þó ekki á Íslandi. Hún ferðast um ein með bílstjóra á bryn- vörðum jeppa, hefur í þrígang skroppið út fyrir Kabúl til að öðlast betri skilning á landi og þjóð, er ekki í samneyti við neina Íslendinga og vinnan á hug hennar allan. „Það er ekkert sem dregur athygl- ina frá starfinu, ekkert sem truflar mig. Og það er í rauninni dálítið gaman að fá að vinna þannig, að gefa sig bara algjör- lega í starfið alla daga vikunnar frá morgni til kvölds,“ segir hún. Hún réði sig í fyrstu til árs og seg- ist ekki vera búin að taka ákvörðun um framhaldið. Og hún segir starfið svo spennandi og lærdómsríkt að henni finn- ist ekkert erfitt að vera fjarri fjölskyldu og vinum löngum stundum. Enda hittir hún sína nánustu af og til. „Við eigum stefnumót úti í heimi. Og svo er auðvitað skæpið. Maður er í daglegum samskipt- um þar. Það er ekki mikið vandamál.“ Sannleiksnefnd vantar Ingibjörg kom til landsins í vikunni til að bera vitni fyrir Landsdómi, í réttar- höldum þar sem hún hefði allt eins sjálf getað setið á sakamannabekk ef tillaga þingmannanefndar Atla Gíslasonar hefði hefði verið samþykkt. Hún segir að því fylgi að vonum blendnar tilfinningar. „Það er sérkennilegt að sjá allar helstu persónur og leikendur úr hruninu koma til að fjalla um aðgerðir eða aðgerðaleysi Geirs en ekki sínar eigin gerðir. Þetta sýnir best að leiðin sem var valin var svo óskaplega röng og gerir það að verkum að það mun ekkert koma út úr þessu sem getur fullnægt því fólki sem vildi velta við hverjum steini,“ segir hún. Við blasi að Geir verði sýknaður. „Ég veit ekk- ert hvernig málið mun þróast en það er enginn efi í mínum huga.“ Þú heldur að þetta muni ekki skila okkur neinu? „Nei, að minnsta kosti ekki uppgjöri við hrunið, því miður. Það var ákveðið að fara með málið í refsifarveg með þetta afmarkaða tímabil undir, frá febrúar fram í október 2008, í stað þess að fara með þetta í farveg einhvers konar sann- leiksnefndar þar sem málið yrði skoð- að í miklu víðara ljósi. Það er það sem menn eins og Ögmundur Jónasson átta sig núna á þó að seint sé. Þetta gerir það að verkum að það er búið að loka þeirri leið – hún verður aldrei farin.“ Þú talar um sannleiksnefnd. Erum við ekki búin að fara þá leið? „Nei, það erum við ekki búin að gera. Rannsóknarnefnd Alþingis vann ágætt verk að mörgu leyti en vandamálið var að hún þurfti að vinna svo hratt. Það var orðið aðalatriði að koma skýrslunni út sem fyrst í stað þess hún fengi bara þann tíma sem hún þurfti. Hún vann ákveðna grunnvinnu en það var mjög takmark- andi. Tökum mig sem dæmi, ég fer til rannsóknarnefndarinnar og ég sit þar í klukkutíma í skýrslutöku. Það er allt og sumt. Það sem fólk segir er aldrei gagn- prófað og reynt að kafa dýpra eða fólk spurt aftur og málum fylgt eftir. Það er ekki við nefndina að sakast – hún hafði mjög skamman tíma – en það hefði þurft að skoða þetta miklu betur. Um starf þingmannanefndarinnar ætla ég ekki að tala að svo stöddu – það er þyngra en tárum taki. Hún lét sig hafa það að leggja fram ákærur á hendur einstak- lingum sem voru bæði illa rannsakaðar og vanreifaðar.“ Léttir að fá að segja frá Réttarhöldin eigi sér þó jákvæðar hlið- ar. „Það er að ýmsu leyti gott að fá að koma þarna og fá að tala. Vegna þess að maður hefur upplifað það í þrjú ár að það hafa engin hlustunarskilyrði verið í sam- félaginu. Það er eins og sá tímapunktur sé kannski loksins kominn. Margt sem ég er að segja þarna fyrir Landsdómi er eitthvað sem ég hef verið að reyna að segja í gegnum andmælin mín eða bréf- ið mitt til þingnefndarinnar en það hafa bara ekki verið móttökuskilyrði. Þetta er í fyrsta skipti sem maður fær ráðrúm til að tala og segja hlutina eins og þeir blöstu við manni. Það er mikill léttir líka. Þannig að þetta er ekki alslæmt.“ Í máli Davíðs Oddssonar kom fram að utanríkisráðherra – og þú varst nú í embætti utanríkisráðherra þótt þú hafir verið erlendis veik – hefði stungið upp á því að taka 30 til 40 milljarða evra lán til að bjarga bankakerfinu á síðustu metr- unum. Þú kannast ekkert við þetta? „Þetta á að hafa verið um Glitnis- helgina. Ég skil ekki hvernig í veröld- inni ég á að hafa getað lagt þetta til. Ég er komin á sjúkrahús þetta kvöld, 28. september. Að morgni mánudagsins 29. er ég skorin upp. Þannig að ég er hrein- lega á skurðarborðinu þegar menn eru að ræða Glitnismálin. Þetta er algjörlega fráleitt.“ En hefurðu heyrt af því að starfandi utanríkisráðherra, Össur Skarphéðins- son, hafi verið með svona hugmyndir? „Nei, ég hef ekki heyrt það. En þetta er líka dæmi um smjörklípu. Davíð leik- ur alltaf sama leikinn. Hann er eins og smali sem hendir út spýtu og hundarnir hlaupa á eftir spýtunni í hvert eitt sinn og hugsa: Nei sko, spýta! Eins og þeir séu að sjá hana í fyrsta sinn. Nú eru allir álitsgjafarnir að tala um þetta. Þetta virðist aðalmálið. Og hvaða máli skiptir þetta? Segjum sem svo að ég eða Össur, eða einhver annar, hefði spurt: Er þetta leið til að fara? Það væri ekki í sjálfu sér óeðlilegt að spyrja þeirrar spurningar á fundi með seðlabankastjóra. Það er ekki þar með sagt að menn séu að leggja það til. Við erum að eltast við algjör auka- atriði.“ Þið Össur Skarphéðinsson báruð algjörlega á sitt hvorn veginn um Glitn- ishelgi. Hann fullyrti fyrir dómi að þú hefðir sérstaklega beðið hann um að halda Björgvini G. Sigurðssyni utan við alla þá atburðarás. Þú segir að þetta sé ekki rétt. Er ekki annað hvort ykkar að ljúga? „Ég er búin að gera Landsdómi grein fyrir því máli og læt það duga,“ segir Ingibjörg. 525 8000 www.bilaland.is KLETTHÁLSI 11 og EIRHÖFÐA VIÐ ERUM Á TVEIMUR STÖÐUM: (Bílakjarninn) E N N E M M / S ÍA / N M 5 10 0 4 LEIÐIST EKKI Ingibjörg segir starfið í Afganistan, þótt það geti tekið á, vera nógu spennandi og lærdómsríkt til að henni finnist ekki erfitt að vera fjarri fjölskyldunni og vinum löngum stundum. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN

x

Fréttablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.