Fréttablaðið - 04.04.2012, Blaðsíða 16

4. apríl 2012 MIÐVIKUDAGUR16
FRÉTTAVIÐTAL: Virkjanakostir í Rammaáætlun um vernd og nýtingu náttúrusvæða
Forstjóri Landsvirkjun-
ar segir aðeins lítinn hluta
þeirrar orku sem gert er
ráð fyrir í nýtingarflokki
Rammaáætlunar um vernd
og nýtingu náttúrusvæða
vera tryggan. Hann undrast
að allar vatnsaflsvirkjanir
séu settar í bið- eða verndar-
flokk, utan tveggja lítilla
virkjana. Orkuframboð á
Suðurlandi sé minnkað til
muna.
Þingsályktunartillaga um Ramma-
áætlun um vernd og nýtingu nátt-
úrusvæða kom fram um helgina.
Áætlunin er samvinnuverkefni
þeirra Oddnýjar G. Harðardóttur-
iðnaðarráðherra og Svandísar Svav-
arsdóttur umhverfisráðherra. Hún
byggir á vinnu verkefnisstjórnar
sem lagði fram sína skýrslu í haust.
Helstu breytingarnar frá þeirri
skýrslu er að þrír virkjanakostir í
neðrihluta Þjórsár eru færðir úr nýt-
ingarflokki í biðflokk, sem og tveir
virkjanakostir á hálendinu.
Hörður Arnarson, forstjóri Lands-
virkjunar, segir Þjórsárvirkjanirnar
hafa komið á óvart.
„Við töldum allar forsendur til
að fara í þær virkjanir og það var í
samræmi við álit verkefnisstjórnar
og flokkun ráðherranna fyrir nokkr-
um mánuðum síðan. Við teljum að
engar nýjar upplýsingar hafi komið
fram sem réttlæti breytta flokkun.“
Hörður segir laxagengd í ánni
hafa verið rannsakaða í 40 ár og af
miklum krafti síðustu tíu ár. Allar
þær rannsóknir sem nú sé kallað
eftir séu til. „Mikið af því sem verið
er að benda á hefur verið í skoðun
lengi og miklar rannsóknir farið
fram akkúrat á þeim sviðum þar
sem menn hafa haldið því fram að
þær vanti. Það vantar einfaldlega
yfirsýn yfir rannsóknirnar.“
Horfið frá vatnsaflinu
Aðeins tvær vatnsaflsvirkjanir er
að finna í nýtingarflokki og eru þær
báðar litlar. Þar er um að ræða Hval-
árvirkjun, sem er rúm 30 megawött
og Blönduveitu, sem er um 20 mega-
wött.
Hörður segir stefnubreytinguna
frá vatnsafli koma á óvart. „Það er
dálítið sérstakt að leggja þessa ofur-
áherslu á jarðvarmann, með þeirri
miklu óvissu sem þar er. Það var
ekki lagt upp með það, í erindisbréfi
verkefnastjórnar eins og við skiljum
það, að stefna að því að hætta nýt-
ingu vatnsafls.
Það er mikilvægt að hafa það í
huga varðandi Rammaáætlunina
að þar er gert ráð fyrir að 8,5 tera-
wattsstundir séu í nýtingarflokki.
Það má segja að engar vatnsafls-
virkjanir sé þar að finna, utan Hvalá
og Blönduveitu. Um 95 prósent af
orkunni koma úr jarðvarma.“
Hörður segir að eins og áætlunin
líti út nú sé eingöngu um að ræða
virkjanir á Norðausturlandi hjá
Landsvirkjun: Þeistareyki, Bjarn-
arflag og Kröflu. Ekkert annað sé í
pípunum.
„Það kemur á óvart að engin
vatnsaflsvirkjun sé í nýtingarflokki
eftir þá mikla vinnu sem búið er að
leggja í málið.“
Jarðvarminn í óvissu
Af þeim 8,5 terawattsstundum sem
Rammaáætlun gerir ráð fyrir að
nýta, segir Hörður að aðeins 2,5
til 3 séu öruggar. Það sé eðli jarð-
varmans hve mikil óvissa ríkir um
orkugetuna. Þá séu fjölmörg svæð-
anna lítt eða ekkert rannsökuð.
„Af þessum svæðum í nýtingar-
flokki eru svæði sem hefur verið
borað í, svo sem á sumum háhita-
svæðum á Reykjanesi. Þá eru þarna
svæði sem menn eru rétt að byrja
að skoða, eins og vestursvæðið á
Þeistareykjum. Orkugeta þess ligg-
ur ekki fyrir, enda hafa þar aðeins
farið fram yfirborðsmælingar.“
Hörður segir að slíkar mælingar
sýni aðeins fram á að svæðið hafi
verið heitt, ekki hvort það sé enn
heitt.
„Í öðru lagi geta menn lent í vand-
ræðum með innihald gufunnar, eins
og í Kröflu, en það er erfitt að nýta
það svæði.
Þar að auki verður að nýta jarð-
varmann í skrefum. Þó 8,5 tera-
wattstundir væru heildarmagnið
á þessum svæðum verður að fara
mjög varlega af stað, til að tryggja
sjálfbæra nýtingu. Það er alls ekki
þannig að hægt sé að ráðast í þetta
á næstu misserum.
Ef menn skoða nýtingarlistann
og spyrja hverju Rammaáætlun-
in breyti sést að það er afskaplega
lítið.“
Mikil óvissa um orkugetu jarðvarma
FORSTJÓRINN Hörður Arnarson segir að mat á orkugetu svæða í nýtingarflokki
Rammaáætlunar sé við efri mörk. Af þeim 8,5 terawattstundum sem svæðin séu
sögð geta framleitt séu aðeins 2,5 til 3 trygg. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Hörður Arnarson tók við forstjórastöðu Landsvirkjunar fyrir um það bil tveimur
árum. Á þeim tíma hefur hann kynnt nýja stefnu fyrirtækisins hvað varðar
orkusölu. Þar ber hæst að raforkuverð mun hækka. Síðan þá hefur fyrirtækið
ekki skrifað undir neina nýja orkusölusamninga. Hörður segir það ekki til marks
um það að verðhugmyndir fyrirtækisins séu of háar.
„Að sjálfsögðu er alltaf auðveldara að selja ódýrt og að sjálfsögðu hefur
verðið alltaf áhrif, það er alveg ljóst. Það er þó í raun og veru ekki það sem er
að valda vandræðum, heldur ástand efnahagsmála. Menn eru ekki tilbúnir að
stökkva af stað.“
Hörður segir menn gleyma þeim tíma sem slíkir samningar taki, jafnvel utan
kreppu. Gera megi ráð fyrir 12 til 18 mánuðum í umhverfismat og aðrir þættir
taki einnig tíma. Tvö ár séu því ekki óeðlilegur tími fyrir slíka samninga þegar
engin ríkir kreppan. En hvernig er staðan á samningum?
„Við viljum ekki lofa neinu. Það eru nokkur dæmi þar sem menn eru komnir
nokkuð nálægt endapunkti, en þetta getur tekið nokkuð langan tíma. Ef fyrir-
tækin eru ekki tilbúin að skuldbinda sig eða ef fyrirtæki lenda í einhverjum
fjármögnunarvanda, þá tekur þetta bara tíma.“
Landsvirkjun á tilbúin til sölu á milli 50 til 100 megawött sem ekki hafa verið
bundin í önnur verkefni.
Raforkusala á réttu verði tekur tíma
Kolbeinn
Óttarsson Proppé
kolbeinn@frettabladid.is