Fréttablaðið - 04.04.2012, Blaðsíða 21

Í Fréttablaðinu 31. janúar sl. birtist grein eftir Teit Guð-
mundsson „Okkur blæðir!“
þar sem hann talar um mikil-
vægi samtengdrar sjúkraskrár
á landsvísu. Ég tel að samtengd
sjúkraskrá myndi bæta þjónustu
heilbrigðiskerfisins til mikilla
muna. En áður en að því kemur
verður að ganga svo frá að farið
sé að lögum um sjúkraskrár og
að réttindi notenda þjónustunnar
séu virt í hvívetna.
Í lögum um sjúkraskrár er
sagt að tilgangur þeirra sé svo
unnt sé að veita eins fullkomna
heilbrigðisþjónustu og kostur
er á hverjum tíma. Ég vil meina
að þjónustan sé fyrst fullkomin
þegar notandi þjónustunnar er
vel upplýstur um þá meðferð
sem hann er í og að hann fái að
vera þátttakandi í henni.
Mér finnst vanta mikið upp
á að það sé farið að lögum hvað
þetta varðar, en það er kannski
bara eins og með lög um mann-
réttindi yfir höfuð. Þau eru til og
hafa lengi verið til, en þegar til
kastanna kemur og réttindi eru
brotin og ekki farið að lögum, þá
finnst mér að það sé yfir höfuð
túlkað þannig að „þetta hafi
verið í lagi miðað við aðstæður“
og því ekkert gert í því.
Hvaða aðstæður geta leyft að
brotið sé á rétti manneskjunnar?
Svo ég haldi mig við sjúkra-
skrárlögin þá segir í útskýring-
um á þeim að [Umboðsmaður
sjúklings sé forráðamaður hans
eða sá sem sjúklingur hefur
veitt skriflegt umboð til að taka
ákvarðanir varðandi sjúkra-
skrána eða heimild til aðgangs
að henni]. Ég veit að margir
sjúklingar eða notendur heil-
brigðisþjónustunnar hafa aldrei
verið upplýstir um réttindi sín
varðandi sjúkraskrána og því
birti ég hér tvær greinar sem
vert er að skoða.
Í 7. grein laganna segir um
Rétt sjúklings við færslu í
sjúkraskrá:
Sjúklingur eða umboðsmaður
hans getur ákveðið þegar hann
fær meðferð að sjúkraskrárupp-
lýsingar verði ekki aðgengilegar
öðrum en þeim sem skráir og
umsjónaraðila og eftir atvikum
getur hann veitt öðrum heil-
brigðisstarfsmönnum aðgang.
Í 14. grein segir um Aðgang
sjúklings að eigin sjúkraskrá
Sjúklingur eða umboðsmaður
hans á rétt á aðgangi að eigin
sjúkraskrá í heild eða að hluta
og til að fá afhent afrit af henni
ef þess er óskað. Beiðni þar að
lútandi skal beint til umsjónar-
aðila sjúkraskrárinnar.
V/réttindi notenda þjónustunnar
Eins og ég sagði hér að framan
þá finnst mér mikið vanta upp á
að farið sé að lögum hvað rétt-
indi sjúklinga varðar. Það segir
til að mynda í 5. grein þeirra
laga að notandi þjónustunnar
eigi rétt á upplýsingum um:
a. heilsufar, þar á meðal lækn-
isfræðilegar upplýsingar um
ástand og batahorfur,
b. fyrirhugaða meðferð ásamt
upplýsingum um framgang
hennar, áhættu og gagnsemi,
c. önnur hugsanleg úrræði en
fyrirhugaða meðferð og afleið-
ingar þess ef ekkert verður að
hafst,
d. möguleika á að leita álits
annars læknis eða annarra heil-
brigðisstarfsmanna eftir því
sem við á um meðferð, ástand og
batahorfur.
Í 7. grein segir að virða skuli
rétt notanda þjónustunnar til að
ákveða sjálfur hvort hann þigg-
ur meðferð eða ekki. Með öðrum
orðum þá á sá sem ekki er
sviptur lögræði rétt á að hafna
meðferð.
Eins og með sjúkraskrárlögin
þá hafa margir sjúklingar eða
notendur þjónustunnar aldrei
verið upplýstir um þennan rétt
sinn og því má segja að það hafi
verið brotið á rétti þeirra.
Með þessum orðum mínum er
ég ekki að segja að það sé vís-
vitandi verið að brjóta á rétti
manneskjunnar, ég held að
ástæðan sé frekar sú að viður-
lög við mannréttindabrotum
eru svo lítil, eða engin eins og
fyrr sagði, svo hugsunarháttur
margra er orðinn þannig að
þetta er í lagi fyrst þetta hefur
verið svona í svo mörg ár.
Þjónustan snýst um
velferð sjúklinga
Ráðherrar velferðarmála síðustu
ára og landlæknir hafa margoft
sagt að þjónustan eigi eða snúast
um velferð notanda þjónustunnar.
Ég trúi því að menn séu tilbúnir
til að ganga svo frá að umrædd lög
verði virt svo að þjónustan verði
eins fullkomin og hægt er og það
er vel hægt ef viljinn er til staðar.
Hvað breytingu á þessu varðar
myndi ég vilja sjá að notanda
þjónustunnar og umboðsaðila
hans yrði boðið að fara reglu-
lega yfir sjúkraskýrsluna undir
leiðsögn ábyrgðaraðilans. Einnig
myndi ég vilja sjá meðferðar-
aðila hætta þeirri venju að funda
saman og tala um sjúklinga og
byrja á því að funda með og tala
við sjúklinga og þeim aðila sem
sjúklingur eða notandi þjónust-
unnar veitir sitt umboð til þess að
vera með.
Að lokum
Undirritaður þekkir vel þá
undrun sem skín úr augum
margra notenda þjónustunnar
þegar þeir heyra hvaða réttindi
þeir hafa og átta sig á því að þeir
hafa aldrei verið upplýstir um
það áður, þrátt fyrir hlutverk
sjúklings til margra ára. Hvað þá
undrun þeirra sem frétta að þeir
fá ekki afrit af sjúkraskrá sinni
á þeirri stundu, svo ekki sé talað
um undrun þeirra sem sjá hvað
hefur verið skrifað í hana.
Förum að lögum og virðum
réttindi manneskjunnar, þátttaka
sjúklinga í eigin meðferð er vísir
að meiri bata.
Ert þú upplýst/ur?
MIÐVIKUDAGUR 4. apríl 2012 21
Heilbrigðismál
Bergþór Grétar
Böðvarsson
fulltrúi notenda í
gæðaráði geðsviðs
UPPFÆRUM
ÍSLAND
AÐALFUNDUR SAMTAKA ATVINNULÍFSINS 2012 MIÐVIKUDAGINN 18. APRÍL Á HILTON REYKJAVÍK NORDICA.
Fundarstjóri er Ari Edwald, forstjóri 365 miðla.
OPIN DAGSKRÁ KL. 14-16
Ávarp: Vilmundur Jósefsson, formaður Samtaka atvinnulífsins
Ávarp: Christoffer Taxell, forystumaður í finnsku atvinnulífi
og fyrrverandi menntamálaráðherra Finnlands
UPPFÆRUM STRAX
Sjöfn Sigurgísladóttir, einn stofnenda Íslenskrar Matorku
Edda Lilja Sveinsdóttir, sviðsstjóri verkfræðisviðs Actavis
Marín Magnúsdóttir, eigandi Practical
Kjartan Ragnarsson, forstöðumaður Landnámsseturs Íslands
Netagerð og spjall
Vetur kvaddur og sumri fagnað. Digital Blur leikur uppfærða nútímatónlist.
SKRÁNING Á WWW.SA.IS
ÞJÓNUSTULANDIÐ
FERÐAMANNALANDIÐ
MATVÆLALANDIÐ
LITLA ÍSLAND
LAND SKÖPUNAR OG
AFÞREYINGAR
LAND IÐNAÐAR OG
ORKUNÝTINGAR
SJÁVARLANDIÐ
HÁTÆKNILANDIÐ