Fréttablaðið - 17.04.2012, Blaðsíða 25

ÞRIÐJUDAGUR 17. APRÍL 2012 3MPM-námið á Íslandi ●
Stórauka þarf skilning
fólks á eðli faglegrar
verkefnastjórnunar – það er
sitthvað verkefnastjóri og
faglegur verkefnastjóri.
Á vinnusmiðjunni kom fram að
fólk með sérþekkingu á sviði fag-
legrar verkefnastjórnunar upplifi
stundum að fagleg verkefnastjórn-
un njóti ekki verðskuldaðrar við-
urkenningar og að starfstitillinn
„verkefnastjóri“ sé notaður yfir
allt og ekkert. Skýringin er líklega
sú að fagstéttin er ung, þverfagleg
og að atvinnulífið eigi eftir að stilla
strengi sína hvað hugtakanotkun
varðar. Það að hugtakið „verkefna-
stjórnun“ sé almennt opið getur líka
verið styrkur og falið í sér sóknar-
færi.
Þá var líka rætt um tengsl verk-
efnastjórnunar og stjórnunar al-
mennt. Verkefni hafa skýrt upp-
haf og skilgreindan endi og í þeim
skilningi er verkefnastjórnun bund-
in líftíma verkefnis. Stjórnun hefur
víðari skírskotun og snýst um al-
mennan rekstur skipuheilda. Á
hinn bóginn má vel hugsa stjórnun
skipuheilda alfarið út frá verk-
efnastjórnunarlegum viðmiðum
þar sem rík krafa er um innleið-
ingu stefnu, árangur í einstökum
verkefnum auk skarprar faglegrar
kröfu um að verkefnastjórnunarleg-
um viðmiðum sé mætt. Fagleg verk-
efnastjórnun grundvallast á því að
ákvarðanir séu teknar með vönduð-
um greiningum, áhættumati og sið-
fræðilegu mati.
Fagleg verkefnastjórnun leggur
þannig grunn að blómlegri starf-
semi og rekstri: Sóknaráætlanir eru
innleiddar; verkefni eru vel skil-
greind, skipulögð og faglega unnin;
verkefnaskil eru skýr; þekkingu
frá verkefni til verkefnis er hald-
ið til haga. Góðir verkefnastjórar
tryggja skilvirkni vegna þess að
forgangsröðun er skynsamleg og
betri yfirsýn fæst yfir mannauð og
aðföng. Krafa verkefnastjóra um
góð tengsl við yfirstjórn skipuheild-
ar tryggir yfirsýn yfir einstök verk-
efni og verkefnaskrár. Fagleg verk-
efnastjórnun leiðir til góðrar verk-
menningar og slíkt smitar út frá
sér innan skipuheilda og út í sam-
félagið.
Verkefnastjórnun hefur rutt sér
mjög til rúms hjá tæknifyrirtækj-
um, verkfræðistofum og bönk-
um. Mörg sóknarfæri liggja innan
opinberrar stjórnsýslu, á vettvangi
stjórnmála, innan ríkisstofnana,
þjónustukerfa ýmiss konar og í
tengslum við önnur þjóðríki sem og
sameiginlegar stofnanir þjóðríkja.
Verkefni á vegum Evrópusambands-
ins fela til að mynda í sér kröfur um
faglega verkefnastjórnun. Skipu-
heildir sem leiða nýjungar í verk-
efnastjórnun á Íslandi eru meðal
annars Össur, Marel, CCP, bank-
arnir, HRV-Engineering, Mannvit,
Verkís, Efla og ýmsar aðrar verk-
fræðistofur.
Rannsóknir í verkefnastjórnun
má gera í samstarfi við íslensk
fyrirtæki og samtal um það
sem best er vitað í faginu
hér á landi og erlendis er
mikilvægt – slíkt nýtist öllum.
Á vinnusmiðjunni var spurt: Hvað
einkennir verkefnastjórnun sem
fræðigrein? Fræðasviðið verk-
efnastjórnun rannsakar og aflar
þekkingar á reynslu sem verður
til í verkefnum. Þó að verkefna-
stjórnun sé ungt fag sem þróast
hratt, þá á fagið sér djúpar rætur
bæði í verk- og mannvísindum.
Tímarit sem fjalla um faglega
verkefnastjórnun eru til dæmis
International Journal of Project
Management og Project Manage-
ment Journal en greinar um verk-
efnastjórnun má líka finna í sér-
ritum á ólíkum sviðum stjórnun-
ar og innan ýmissa sérfræðirita,
til dæmis á sviðum iðnaðar, kvik-
myndagerðar, björgunarmála,
lýðræðisþróunar, verkfræði, við-
skiptafræði, og svo mætti áfram
telja. Dæmi um nýjungar er
áhugi á þróun faglegra viðmiða,
hagnýtri beitingu æðri hugsun-
ar, tilfinningagreind, sjálfbærni,
áhættumati, sveigjanleika í verk-
efnastjórnun (sbr. Agile-aðferðir
(Scrum, Lean-Start-up)) og hug-
búnaðarlausnum.
Fagleg verkefnastjórnun hefur
tekið stakkaskiptum á undan-
förnum áratugum. Nú eru það
ekki aðeins tími, kostnaður og
gæði sem skipta máli. Atriði sem
lúta að ferlum, afurðum og áhrif-
um verkefnis eru líka til skoðun-
ar, svo sem stjórnunaraðferðir,
ákvarðanaferli, áhættumat, sam-
skipti og hópar, upplýsingamiðl-
un, siðfræðilegir þættir og sjálf-
bærni. Þá er í auknum mæli litið
til heildarlíftíma afurða verkefna
sem getur verið mjög stuttur eða
skipt árhundruðum.
Verkfærakista verkefnastjór-
ans er full af tækjum og tólum
og rannsakendur á sviðinu skoða
meðal annars hvað virkar best,
fyrir hverja og við hvaða að-
stæður. Aðferðir eru meðal ann-
ars spyrtar við aðgerðir og út-
komu til að öðlast betri þekkingu
á því hvað stuðlar að góðum ár-
angri. Sóknarfæri í rannsóknum
í verkefnastjórnun á Íslandi eru
mörg. Tengja má saman fræði og
framkvæmd til að þróa og bæta
verklag. Rannsaka má vel og illa
heppnuð verkefni (gagnslítil, of
dýr, óarðbær) til að skilja „hvað
veldur og hver heldur“. Slíkt getur
gefið vísbendingar um hvort til-
gangur verkefnis sé skýr, hvort
raunvilji sé til árangurs, hvort
yfirhylmingu sé beitt til að fá
verkefnið unnið og hvað búi að
baki áætlunum eða samskiptum.
Styrkja má tengsl háskólans og
atvinnulífs en því ítarlegra sam-
tal sem þar er á milli, þeim mun
betra.
Íslendingar með MPM-gráðu
eru farnir að gera sig gildandi er-
lendis með rannsóknum sínum.
Dæmi um þetta eru greinar eftir
Hildi Helgadóttur, „The Ethical
Dimension of Project Manage-
ment“, í International Journal of
Project Management (2008), og
Hrefnu Haraldsdóttur, „Comm-
unity referrals, Opportunities for
improvements“, í Journal of Ge-
neric Medicine (2010), og fleiri
greinar eru í pípunum. Þá eru ár-
lega haldin erindi á ráðstefnum
Alþjóðasamtaka verkefnastjórn-
unarfélaga (IPMA) og víðar sem
byggja á samstarfi nemenda og
kennara í MPM-námi. Árleg loka-
verkefnaráðstefna MPM-nema;
Vor í íslenskri verkefnastjórn-
un, verður haldin 25. maí n.k.
Dr. Rodney Turner, aðalritstjóri
International Journal of Project
Management, mun opna ráðstefn-
una með fyrirlestri um nýjungar
í verkefnastjórnun.
MPM-námið á Íslandi www.ru.is/mpm
Frá fræðum til framkvæmda:
Störf verkefnastjóra
Frá framkvæmd til fræða:
Verkefnastjórnun sem fræðigrein