Fréttablaðið - 03.09.2012, Blaðsíða 12

12 3. september 2012 MÁNUDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Elín Albertsdóttir elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
ÚTSALA
STÓRLÆKKAÐ VERÐ
Eyjarslóð 5 101 Reykjavík S: 511 2200 www.seglagerdin.is
ÆGIR TJALDVA
GN*
+ fortjald og yfir
breiðsla
Útsöluverð kr. 890
.000.
*Leiguvagn árg.
2012
Öflugt atvinnulíf er forsenda þess að Ísland verði áfram eftirsótt til búsetu
og heimsókna. Efling atvinnulífsins verður
best tryggð með samtali og samvinnu
stjórnvalda og þeirra sem eiga og reka
stór og smá fyrirtæki. Hvert einasta starf
skiptir máli og hver einasta króna sem
framleidd er telur. Möguleikar Íslands
eru nánast óþrjótandi ef samstarf þessara
aðila er með eðlilegum hætti. Það er tómt
mál að tala um öflugt velferðarkerfi eða
annað sem kostar samfélagið fjármuni ef
enginn er til staðar að búa þá fjármuni
til. Fjármunir þeir sem þarf til að reka
samfélagið verða fyrst og fremst til í
öflugu atvinnulífi. Tækifæri til að efla
fjárfestingu, skapa atvinnu og búa til
verðmæti fyrir íslenskt samfélag verðum
við að nálgast fordómalaust, hvort sem þau
teljast lítil eða stór, allt verður að skoða því
sjaldnast er hægt að dæma fyrir fram.
Engum dylst að áfram verða
sjávarútvegur, iðnaður, landbúnaður og
þjónustustarfsemi burðarásar atvinnu-
lífsins. Við þessa burðarása verður að
styðja. En um leið verður að opna dyr
tækifæranna fyrir hinum smærri og nýta
kraftinn í frumkvöðlunum hvar sem þeir
eru. Burðar ásarnir geta ekki sinnt því
einir að afla fjármuna fyrir samfélagið
og því verður að skapa öðrum vaxandi
greinum tækifæri til að dafna. Hátækni,
kvikmyndir, önnur menning og listir þurfa
skapandi umhverfi og stuðning til að sinna
sínu hlutverki í eflingu samfélagsins.
Flestum er ljóst að sá dýrmæti tími sem
farið hefur til spillis frá fjármálahruninu
kemur ekki aftur. Þau tækifæri sem stjórn-
völd höfðu til að breyta samfélaginu og
blása til framsóknar í burðarásum atvinnu-
lífsins voru ekki nýtt. Með trausti og trún-
aði má styrkja sjálfsmynd þjóðarinnar
svo hún sjái til sólar, sjái hag sinn vænk-
ast í nánustu framtíð. Samráð um framtíð
Íslands verður að eiga sér stað fordóma-
laust þar sem styrkleikar hvers og eins eru
nýttir til hins ýtrasta. Atvinnulífið er afl-
vaki fjármuna og því verður umgjörð þess
að vera hvetjandi um leið og höfða verður
til samfélagslegrar skyldu þess.
Staðreyndin er sú að allir hagnast á öfl-
ugu atvinnulífi á einn eða annan hátt.
Öflugt atvinnulíf er forsenda
velferðar á Íslandi
Efnahagsmál
Gunnar Bragi
Sveinsson
alþingismaður
Á kunnuglegum slóðum
Á meðal þeirra sem skrifa undir
áskorun um að Grímsstaðir á
Fjöllum verði í þjóðareign eru
Styrmir Gunnarsson og Þórhallur
Vilmundarson. Þeir voru báðir í
hópi sextíumenninganna sem
undirrituðu áskorun um takmörkun
á útsendingum Kanasjónvarpsins
1964. Þar stóð: „Vér undirritaðir
alþingiskjósendur teljum á
ýmsan hátt varhugavert,
auk þess sem það er van-
sæmandi fyrir Íslendinga
sem sjálfstæða menn-
ingarþjóð, að heimila einni
erlendri þjóð að reka hér
á landi sjónvarpsstöð,
er nái til meiri hluta landsmanna.“
Lokað var fyrir aðgang Íslendinga
að Kanasjónvarpinu - en hvað eru
útlendu rásirnar aftur margar í dag?
Og hvað svo?
Annars er áskorunin nú umhugsunar-
efni. Þar segir að stjórnvöldum beri
að standa vörð um eignarhald og
umráð landsmanna yfir jörðum sem
teygja sig inn á hálendið eða hafa
„sérstöðu í huga þjóðarinnar af
landfræðilegum, sögulegum og
menningarlegum ástæðum.“ Má
búast við að slíkur listi verði
settur fram og ríkið taki þær
jarðir eignarnámi?
Á skólabekk
Öll spjót standa nú á Ögmundi
Jónassyni innanríkisráðherra, en
viðbrögð hans við úrskurði um
að hann hafi brotið jafnréttislög
hafa farið illa í marga. Þegar Björn
Bjarnason fékk sama úrskurð vildi
Ögmundur að félagsmálaráðherra
tryggði honum, og öðrum
tornæmum á þau lög, sérkennslu
í jafnréttislögum. Hann
hlýtur því að leggja til að
ríkisstjórnin, með hann í
broddi fylkingar, setjist á
þann sama skólabekk.
kolbeinn@frettabladid.is
Í
búðalánasjóður skilaði enn einu vondu uppgjöri fyrir helgina.
Tap sjóðsins á fyrri helmingi ársins var 3,1 milljarður króna
og eigið fé er komið niður fyrir lögbundin mörk. Því stefnir í að
skattgreiðendur þurfi að leggja sjóðnum til 11 til 12 milljarða
króna, til viðbótar við þá 33 sem Alþingi hafði þegar samþykkt
að borga til að hífa upp eiginfjárhlutfallið.
Ein meginástæða slæmrar afkomu einnar af helztu lánastofnunum
landsins eru viðvarandi og vaxandi vanskil á húsnæðislánum, sem
viðskiptavinir hans hafa tekið. Um 5.000 lán eru í alvarlegum
vanskilum og hafa mörg hver verið árum saman í þeirri stöðu.
Sigurður Erlingsson, forstjóri
Íbúðalánasjóðs, sagði í helgarblaði
Fréttablaðsins að þessi staða væri
þannig tilkomin að lánþegar hefðu
„nýtt sér öll úrræði til að fresta
því að taka á vandanum eða að
fresta því óumflýjanlega eða
jafnvel vonast eftir því að fram
komi betri úrræði sem mönnum
lítist betur á.“ Sigurður segir að sjóðurinn verði að fara að spyrna
við fótum og segja: „Nú er þetta bara orðið gott. Ef ekki sjáum við
fleiri svona slæm uppgjör.“
Þessi ummæli Sigurðar hafa sums staðar verið lögð út sem
gagnrýni á hluta lánþega sjóðsins fyrir að gera ekkert í sínum
málum, og það eru þau að sjálfsögðu. En það má sömuleiðis líta á þau
sem gagnrýni á óábyrga stjórnmálamenn, sem hafa veifað voninni
um „betri úrræði“, helzt auðvitað almenna skuldaniðurfellingu,
framan í fólk sem er komið í öngstræti í fjármálum og getur ekki
staðið í skilum. Þessi óábyrgi pólitíski málflutningur á sinn þátt í
því ástandi sem er á hluta lánasafns Íbúðalánasjóðs; að þar er fólk
hætt að borga og gerir ekkert í sínum málum.
Sigurður Erlingsson bendir á að úrvinnslu á 110% leiðinni
svokölluðu sé lokið og um áramót verði sértæk skuldaaðlögun
ekki í boði. Þess vegna séu síðustu forvöð fyrir skuldara að taka á
sínum málum. Hann segir að stytta þurfi þann tíma, sem líður frá
vanskilum og þar til hægt sé að ganga að eign, sé skuldari ekki að
vinna í sínum málum. Hins vegar séu úrræðin til hjá umboðsmanni
skuldara. Um leið og sótt sé um hjá embættinu stöðvist ferlið hjá
Íbúðalánasjóði.
Í umræðum á netinu um helgina mátti glöggt sjá að margir
telja forstjóra Íbúðalánasjóðs í hópi þeirra vondu manna sem telja
eðlilegt að fólk endurgreiði lán sem það tók. Vissulega breyttust
forsendur hjá stórum hluta lántakenda við hrun krónunnar.
Stjórnvöld og fjármálastofnanir hafa af þeim sökum boðið upp á
margvísleg úrræði fyrir skuldara til að létta þeim greiðslubyrðina. Í
umræðunni um þessi mál gleymist hins vegar oft að alvarleg vanskil
hjá talsverðum hópi voru staðreynd fyrir hrun og margir höfðu þá
þegar reist sér hurðarás um öxl og hefðu aldrei verið borgunarmenn
fyrir lánunum sínum.
Það hlýtur að vera lágmark að lántakendur í vanda nýti sér
þau úrræði sem í boði eru til að semja um endurgreiðslu skulda
sinna, í stað þess að hætta bara að borga. Aðgerðaleysi skuldara
Íbúðalánasjóðs kostar skattgreiðendur stórfé. Það er sömuleiðis
lágmarkskrafa að stjórnmálamenn sýni þá ábyrgð að lofa ekki
nýjum lausnum, sem engin innstæða er fyrir. Þetta er líka orðið
gott hjá sumum pólitíkusum.
Mikil og vaxandi vanskil hjá Íbúðalánasjóði:
Orðið gott