Fréttablaðið - 03.09.2012, Blaðsíða 14

14 3. september 2012 MÁNUDAGUR
Sem foreldri reyni ég að koma í veg fyrir að börnin mín lendi
í slæmum félagsskap, sem gæti
skilið eftir sig ör alla þeirra ævi.
Ég er mjög meðvitaður um hverjir
eru að leika við börnin mín og hvar
þau eru að leika sér. Ég reyni að
fylgja samfélagslegum viðmiðum
um útivistartíma og annað sem
snýr að lögum og reglum gagnvart
börnum mínum.
Ég fór í bíó um daginn og þar voru
til sýningar nýjustu Leðurblöku-
og Kóngulóarmyndirnar. Mér var
litið á hvaða aldur væri leyfilegur
á þessar myndir og sá að þar var
táknið 7, sem miðast við að ekki sé
mælt með þeim fyrir börn undir
sjö ára aldri. Ég hef mjög gaman af
svona ofurhetjum og finnst gaman
þegar ég get tekið strákinn með,
því honum þykja ofurhetjumyndir
mjög skemmtilegar. Ég fór með
hann á myndina John Carter fyrir
nokkru síðan. Hún var einnig með
táknið 7. Eftir að hafa horft á hana
með drengnum, þá fannst mér ekki
allt vera með felldu miðað við hvað
það voru ljót atriði í myndinni.
Ég ákvað að kíkja á netið og
reyna að finna hvaða aldursflokki
myndin tilheyrði og þar kom í
ljós að hún var merkt „PG-13“ af
framleiðendum.
Í ljósi þessarar reynslu, þá
ákvað ég að kynna mér aðeins
umfjöllun um þessar tvær nýju
ofurhetjumyndir. Þar eru flestir
sammála um að þær séu frekar
drungalegar og þarna sé verið
að höfða meira til fullorðinna en
barna. Einn gagnrýnandinn sem
skrifaði um Kóngulóarmanninn
sagði að sér hefði fundist hann vera
á skrímslamynd eftir hlé. Þetta er
auðvitað huglægt mat þeirra sem
hafa verið að skrifa um myndirnar.
Ég fór því á netið og skoðaði síðu
sem kvikmyndahúsin vísa sjálf á
(www.imbd.com). Þar kom í ljós að
þær eru með merkingu „PG-13.“
Sem samkvæmt Motion Picture
Association of America (MPAA)
þýðir að atriði í myndinni séu
ekki við hæfi barna undir 13 ára
aldri. „PG-13 – Parents Strongly
Cautioned – Some Material May
Be Inappropriate For Children
Under 13. These films may
contain sex references, up to four
uses of explicit language, drug
innuendo, strong crude/suggestive
humor, mature/political themes,
moderately long horror moments,
and/or moderate action violence.“
Af hverju eru íslensku kvik-
mynda húsin að breyta þessum
merk ingum og hver gefur þeim
leyfi til þess?
Nýlega fór maður að nafni
James Holmes inn í kvik mynda-
hús í Bandaríkjunum þar sem
verið var að sýna nýjustu Leður-
blökumyndina og skaut þar til
bana tólf manns og særði 58 manns.
Hann kallaði sig „Jókerinn“ sem
er einn af höfuðandstæðingum
Leðurblökumannsins. Þó að
kvikmyndaframleiðendur muni
reyna að sannfæra okkur um að
þessi hegðun hafi ekkert með
kvikmyndir þeirra að gera, þá er
ég nokkuð viss um að svo sé. Ég
spyr því sjálfan mig, ef kvikmyndir
geta mögulega haft svona áhrif á
doktorsnemann James Holmes,
hvernig mótar þetta og hefur áhrif
á börnin okkar þegar þau horfa á
það ofbeldi og þann ljótleika sem
þessar myndir hafa fram að færa?
Mögulega eru ekki til lög eða
reglugerðir um aldurstakmark
fyrir þá sem sækja kvikmyndir
eða þá að eftirlitsaðili stendur sig
ekki hvað þessi mál varðar. Hvað
er þá til ráða? Finnst okkur sem
foreldrum að þetta hafi það lítil
áhrif á líðan og hegðun barna okkar
að við þurfum ekkert að bregðast
við þessu?
Ég ætla allavega ekki að taka
þá áhættu að barnið mitt taki upp
á því að fara í kvikmyndahús í
framtíðinni með skotvopn og skjóti
til bana gesti kvikmyndahúsa. Þar
á meðal önnur börn til að herma
eftir uppáhaldsofurhetju eða
ofurskúrki.
Ég mun áfram fara í kvik mynda-
hús í fylgd barna minna en ég mun
vera varkárari, þar sem fé lags-
skapinn tel ég vera slæman. Ég ætla
einnig að benda öðrum á þennan
slæma félags skap sem kvik mynda-
húsin eru á meðan vinnu brögð
þeirra eru eins og raun ber vitni.
Persónu lega finnst mér gaman að
fara í bíó eins og mörgum lands-
mönnum en mér finnst það vera lág-
marks krafa að for svars menn kvik-
mynda húsanna séu heiðar legir í
sam skiptum við okkur. Það á ekki
að þurfa lög og reglugerðir.
Heilsu stofnun NLFÍ (HNLFÍ) þjón ustar um 1.700-2.000 Ís -
lend inga á ári. Stofnunin er með
þjón ustu samn ing við rík ið, þar sem
til tekið er hvaða þjón ustu eigi að
veita og hvað greitt er fyrir. Okkur
reikn ast til að við veitum ríkinu
mjög ó dýra þjón ustu. Við full yrð-
um einnig að starf HNLFÍ hefur
skilað þjóð fé lag inu aftur því sem
lagt er í það, með heil brigð ari ein-
stak lingum. Hér var líka tekið
til hend inni í kjöl far krepp unnar.
Skor inn niður kostn aður frá 2009
um tæp 30%. Þrátt fyrir það hefur
okkur verið hótað meiri niður skurði
nánast árlega.
Það er vont að vita af þessari
hótun en verra að ekkert sam ráð
er haft við for svars menn HNLFÍ.
Mikil leynd hvílir yfir öllu. Sam-
tímis sjáum við margan for ráða-
mann heil brigðis fyrir tækja geysast
fram á fjöl miðla völlinn og lýsa
slæmu ástandi í rekstri. Þá vitum
við að nú er að hefjast bar áttan um
fjár laga rammann. Við vonum að
þessi fjöl miðla sirkus villi mönnum
ekki of mikið sýn. Auð vitað bregður
okkur þegar slíkur áróður byrjar,
við höfum ekki fjöl miðla ráð gjafa.
Velferðarráðherra Sam fylk-
ingarinnar ásamt einum af fyrrum
heil brigðis ráðherrum Vinstri
grænna hótaði HNLFÍ miklum
niður skurði á árunum 2010 og 2011.
Ráð herrarnir slógu samt í og úr.
Á síðustu stundu náðist að draga
nú verandi ráð herra að samn inga-
borðinu og úr varð samn ingur um
ára mótin síðustu.
Velferðarráðuneytið hefur ein-
hliða van efnt samn inga á árunum
2009-2011, skorið niður fjár fram-
lög sem nemur rúmlega 20% og
tvisvar hótað okkur veru lega meiri
niður skurði. HNLFÍ hefur því átt
á bratt ann að sækja í við skiptum
við nú verandi stjórn völd. Gæti það
verið vegna þess að við stöndum upp
og svörum fyrir okkur
þegar að okkur er sótt?
Erum þó vanir því að
verja okkar mál stað af
einurð, höfum þurft þess,
og oftast haft rétt fyrir
okkur.
Allt frá 1927 sögðu
NLFÍ-menn að reyk ingar
væru hættu legar. Lengi
fram eftir 20. öldinni
sögðu þeir að hreyf ing og
hollt matar æði væri nauð-
syn. Nú er þetta allt orðið
al menn sann indi. Í dag
segjum við að skortur á
for vörnum og endur hæf-
ingu sé skaðlegur. Það
er auð vitað rétt. Þessi
skortur á eftir að kosta okkur mikla
fjár muni. Kannski ekki á okkar tíð,
sem erum á miðjum aldri, en þegar
börnin okkar og barna börnin fara
að borga heil brigðis þjón ustuna
munu þau stynja undan.
Ég hef ekki heyrt mikið rætt
síðustu misserin hvernig vel-
ferðar ráð herra sér heil-
brigðis þjón ustu fram-
tíð arinnar, sem við á
HNLFÍ teljum okkur
hluta af. Enn og aftur er
verið að slökkva elda. Á
fjórða ári eftir kreppu
virðist ekki mikill áhugi
á því að lyfta um ræðunni
um þennan mikil væga
lið á aðeins hærra plan.
Ákvarð anir ríkis valdsins
um kaup á þjón ustu eiga
að byggja á góðri þekk-
ingu á val mögu leikum,
kostnaði og gæðum.
Þannig fara stjórn völd
vel með al manna fé.
Heilbrigðisþjónusta
er ein af grunn þörfum okkar, við
viljum ekki kasta til hendinni við
hana. Heil brigðis kerfið þarf stöðug-
leika og öryggi en ekki ákvarðanir
sem eru teknar einn daginn og
dregnar til baka þann næsta.
Þegar svo við heyrum að upp-
lýsingar um heil brigðis mál séu illa
að gengi legar, skortur á upp lýsingum
fyrir þá sem um eiga að sýsla (sjá
skýrslu Boston Consulting Group),
þá bregður okkur. Þá spyr maður
sig: Reka ráða menn fingurinn upp
í vindinn og taka ákvörðun?
Nú skora ég á velferðarráðherra
að hefja vinnu við að bæta úr þessu.
Safna saman þeim upplýsingum
sem hann þó hefur, og nota þær til
að vinna, þó ekki nema grófa lang-
tímaáætlun. Það er betra en ekkert.
Mín ráð til velferðarráðherra eru
að sparnaði í heil brigðis kerfinu til
langs tíma verður ekki náð án þess
að auka for varnir og endur hæfingu.
Slík fjár festing skilar sér þó ekki á
kjör tíma bili stjórn mála manna, hún
er lang tíma sparn aður. Ráð herrann
verður samt að muna eftir þessari
mikil vægu þjón ustu ef hann vill ná
langtímasparnaði.
Berum ábyrgð á eigin heilsu.
Auðvitað
bregður
okkur þegar
slíkur áróður
byrjar, við
höfum ekki
fjölmiðlaráð-
gjafa.
Af hverju
eru íslensku
kvikmyndahúsin
að breyta þessum
merkingum og hver gefur
þeim leyfi til þess?
Getum við ekki lyft umræðunni upp á hærra plan?
Kvikmyndahús –
slæmur félagsskapur
fyrir börn?
Heilbrigðismál
Ólafur
Sigurðsson
framkvæmdastjóri
Heilsustofnunar NLFÍ
Uppeldi
Pétur Rúðrik
Guðmundsson
foreldri og
guðfræðinemi
Ólafur Þ. Stephensen, rit stjóri Frétta blaðsins, vitnar í gamlar
þing ræður mínar um jafn réttis mál
í leiðara föstu daginn 31. ágúst. Það
þykir mér ágætt. Enda fagna ég
um ræðu um jafnréttis mál og mun
gera mitt til að fram hald verði á
þeirri um ræðu sem nú fer fram um
þau.
Mikilvægt er að menn séu látnir
njóta sann mælis og um mæli
þeirra sett í rétt sam hengi. Það
ger ir rit stjóri Frétta blaðs ins ekki
í um ræddum leið ara sínum. Hann
gerir tvær þing ræð ur mínar að
um fjöllun ar efni. Hér ætla ég að
fjalla um fyrri til vitn un hans.
Ekki verður annað séð en leið ara-
höf und ur vilji gera því skóna að í
þing um ræðu 15. apríl árið 2004 hafi
ég verið að gagn rýna ný af staðna
ráðn ingu þá ver andi dóms mála ráð-
herra. Í leið aran um segir: „Þannig
sagði Ög mundur í þing ræðu 15.
apríl 2004, rétt eftir að kæru nefnd in
hafði kom izt að þeirri niður stöðu að
þá verandi dóms mála ráð herra hefði
brotið jafn réttis lög: „Það blas ir við
að ráð herrar í ríkis stjórn verði sett-
ir á skóla bekk til að læra jafn réttis-
lögin. Ég ætla að gera það að til lögu
minni að hæstvirt ur félags mála ráð-
herra sjái um að þeir tor næm ustu í
jafnréttis fræðun um fái sér kennslu.“
Sam hengi um mæla minna var
allt annað en þetta. Þennan dag fór
fram um ræða um jafn réttis áætlun
til fjögurra ára. Um ræð an spannst
á þann veg að Jóhanna Sigurðar-
dóttir vísaði til þess að í Svíþjóð
sett ust ráð herrar á skóla bekk til
að fræð ast um jafn réttis mál. Þetta
tók þá verandi félags mála ráð herra,
Árni Magnús son, upp í and svari og
mælt ist honum svo: „Hæstv. for-
seti. Mér finnst það ágæt hug mynd
hjá hv. þm. að Al þingi verði með
ein hverj um hætti gerð grein fyrir
þeirri út tekt sem við ræð um hér
um að fari fram á miðju tíma bili nu.
Ég mun beita mér fyrir því að svo
verði, hvort sem það verð ur í sölum
Alþing is eða gagn vart félmn. Hv.
þm. vitn aði líka til að ferða Svía við
að upp fræða ráð herra í ríkisstjórn
um að ferða fræði og gildi jafn réttis-
hugsjón ar. Hv. þm. hefur sjálf sagt
eins og ég átt sam töl við fyrr um ráð-
herra jafn réttis mála Svía, Marga-
retu Win berg. Hún lýsti því með
mjög skemmti leg um hætti í fyrir-
lestri í Nor ræna hús inu sl. haust,
hæstv. forseti, hvernig hún nán ast
í líkinga máli tók ráð herrana á hné
sér og las þeim pistil inn. Kannski
er það eitt hvað sem við ættum
að velta fyrir okk ur í sam félagi
okkar, hæstv. for seti, þ.e. að hefja
þá fræðslu sem hér er um rætt
upp á hæstu stig. Ég tel að það sé
eitt af því sem við þurf um að hafa
veru lega í huga, þ.e. upp fræðsla
og um ræða, og það er ein mitt þess
vegna sem ég, hæstv. for seti, sagði
í inn gangs ræðu minni að ég fagn-
aði þeirri um ræðu sem hefði átt sér
stað um jafn réttis mál á undan förn-
um dög um, vik um og mán uð um.“
Næstur á mælenda skrá var undir-
ritað ur og mælti ég svo: „Hæstv.
forseti. Þessi um ræða er að verða
nokk uð spenn andi. Það blas ir við að
ráð herrar í ríkis stjórn verði sett ir
á skóla bekk til að læra jafn réttis-
lögin. Ég ætla að gera það að til lögu
minni að hæstv. félmrh. sjái um að
þeir tor næm ustu í jafn réttis fræð-
un um fái sér kennslu. Ef við víkjum
að þessari þáltill. þá kemur fram
í greinargerð með henni að sam-
kvæmt lög um frá árinu 2000, um
jafna stöðu og jafnan rétt kvenna
og karla, beri félmrh. að leggja
fram jafn réttis áætlun til fjögurra
ára í senn. Það er hún sem hér er til
um fjöllun ar …“
Síðan fjallaði ræða mín um jafn-
réttis áætl un og hvaða leið ir mætti
fara til að ná jafn rétti kynj anna
einkum á vinnu mark aði. Það er
því rangt að gera því skóna að sam-
hengið hafi verið um fjöll un um til-
tekna ráðn in gu til starfs. En hvað
fræðsl una áhrær ir er ég enn þeirrar
skoðun ar að um ræða og fræðsla
um jafn réttis mál sé eftirsóknar-
verð. Telji ein hver mig sér stak lega
tor næm an í þess um efn um, þá tek
ég gjarnan á móti upp lýs ing um og
fræðslu.
Leiðarahöfundur fari rétt með
Jafnréttismál
Ögmundur
Jónasson
innanríkisráðherra
Mikilvægt er að menn séu látnir njóta
sannmælis og ummæli þeirra sett
í rétt samhengi. Það gerir ritstjóri
Fréttablaðsins ekki í umræddum leiðara sínum.