Fréttatíminn - 24.08.2012, Side 50

38 bækur Helgin 24.-26. ágúst 2012
 RitdómuR tveiR kRimmaR
Fantasíur íslenskra kvenna
sem Hildur Sverrisdóttir
tók saman hafa slegið í
gegn í bókaverslunum.
Bókin situr í efsta sæti
kiljulista Eymundsson fyrir
síðustu viku og er komin í
þriðja sæti aðal sölulista
verslunarinnar.
FunheitaR FantasíuR

 RitdómuR svaRFaðaRdalsFjöll / GönGuleiðin yFiR FimmvöRðuháls
t vær leiðarbækur um fjalllendi Íslands, önnur um tignarlegan fjallakragann umhverfis Svarfað-
ardal nyrðra, fáfarnar, óþekktar leiðir sem
hópur einbeittra fjallamanna fetaði með
nokkurra ára bili; hin um löngu víðkunna
gönguleið í umhverfi Eyjafjallajökuls þar
sem landið er nýlega umbreytt. Báðar
eru merkilegir og nauðsynlegir leiðar-
vísar um hvernig er best að fara um þessi
svæði, stikaðar dagleiðir, helstu stað-
hættir – og hættur. Báðar lýsa ferð um
landsvæði sem eru heillandi á fögrum og
veðurblíðum dögum rétt eins og svæðin
eru lífshættuleg yfirferðar þegar veður
breytast, geta reynst mannskæð. Bókin
um Svarfaðardalsfjöll er frá í fyrra, hin
var endurútgefin endurbætt fyrir hálfum
mánuði.
Bjarni E. Guðleifsson fór fyrir hópi sem
tók áskorun Hjartar heitins Þórarinssonar
að ganga fjöllin sem umkringja Svarfað-
ardalinn. Verkefnið tók nær tíu ár, enda
um tinda, eggar og skörð sem mörg hver
höfðu ekki aður verið klifin. Að því loknu
var birt á vef áfangasaga með myndum.
Síðan sett á bók. Bjarni skrifar afar pers-
ónulega, náið um tilurð ferðarinnar, göng-
unnar miklu, greinir Tröllaskagann, sem
er ungt nafn á því mikla landsvæði, rekur
sögubrot, fer um staðfræði og örnefni,
sum verður að smíða því tindar og hlíðar
heita ekkert, rétt eins og fossarnir sumir á
leiðinni á Fimmvörðuháls. Svo ónumið er
land okkar enn að til eru staðir sem enn
eru nafnlausir! Bæði í alfaraleið og á fá-
sóttum fjallatindum! Mikið magn mynda
rekur göngu Bjarna og félaga áfram,
frábærar loftmyndir gefa okkur yfirsýn
(fyrir bragðið saknar maður þeirra í leið-
arbókinni um Fimmvörðuháls). Inn á þær
eru færð heiti. Bók sína samdi Bjarni fyrir
daga GPS-ins. Nú er það orðið þjálasta
staðsetningartæki göngumanna.
Bók eins og þessi kallar á skipulagðar
ferðir, ferðir fyrir þjálfaða og vana göngu-
menn sem vilja komast á fáfarna staði
nærri himninum. Hún er grundvallarverk
og litlir búmenn eru Svarfdælingar ef þeir
hafa ekki einhver not af fjallgarðinum
önnur en eigin aðdáun.
Sigurður Sigurðarson er annars frum-
herji í íslenskri ferðamenningu, nátt-
úruunnandi, leiðsögumaður, útgefandi
tímarits um ferðamál sem braut um margt
blað. Fyrsta útgáfa leiðarvísis hans um
Fimmvörðuhálsinn kom út fyrir tíu árum
en sú nýja tekur á þeim breytingum
sem þar hafa orðið vegna síðustu gosa.
Bókinni er skipt niður eftir áföngum, þar
tengist saman ferðalýsing við merkingar
á kortum. Höfundur bendir raunar á að
hver ferð á sér tvenna ásjónu lands eftir
því hvaðan er upp lagt. Rekja megi því
hverja ferð frá enda til upphafs, rétt eins
og frá upphafi til enda. Þegar fjögurra
áfanga leið er rakin koma kaflar um jökul-
inn, vetrarferðir, veðurfar, um skálann þar
sem reistur var 1940 og loks eru minnis-
listar fyrir áhugamenn um göngur þar
eystra. GPS-merkingar eru ekki á kortum
né í texta.
Tvö mikilvæg rit fyrir ferðaiðnað ætluð
innlendum mönnum, útgáfa sem vonandi
virkjar áhuga forkólfa iðnaðaðarins um
ný mið fyrir strauminn sem hingað leitar
í einangrun öræfa en er sendur allur á
sömu staðina í kös ferðalanga.
Bækur
Páll Baldvin Baldvinsson
pbb@frettatiminn.is
Leiðarbækur okkar daga
Guðrún S. Magnúsdóttir hefur tekið saman
bók um húfuprjón í framhaldi af sinni vinsælu
Sokkaprjónsbók sem kom út í fyrra. Eru
bækurnar í samskonar broti, þessi geymir 57
uppskriftir að húfum. Bókinni fylgir spjald með
stiku og táknaskrá, en inngangurinn geymir
hollráð, ítrekun á skammstöfunum og táknum,
stutta kafla um prjón og hekl, úrtökur og bönd,
dúska og skúfa. Síðan er bókinni skipt niður
í kafla eftir aldri húfubera, frá ungbörnum til fullorðinna, kvenna og karla.
Jafna er tekið fram hvaða garn er brúkað með öðrum tæknilegum upp-
lýsingum og hefði mátt fylgja birgjaskrá, þó mest sé unnið með kambgarn.
Mynstur er fjölbreytileg og er bókin fallega upp sett og litskrúðug. Má ætla að
prjónafólk fagni þessu úrvali því alls eru uppskriftirnar 57 svo úr nógu er að
moða fyrir þá sem hafa eitthvað á prjónunum. Vaka Helgafell gefur bókina út
en hún heitir Húfuprjón, 57 uppskriftir á kríli, krakka, konur og karla.
Prjónles og húfur
Þriðja útgáfa Íslensku samheitaorðabókarinnar er komin út, aukin
og endurbætt, eins og segir á kápu. Þar getur að líta nafn Styrktar-
sjóðs þeirra Þórbergs Þórðarsonar og Margrétar Jónsdóttur sem
kostaði í upphafi samantekt bókarinnar en vinna við hana hófst 1974
og hafa síðan ófáir komið að verkinu en ritstjóri hennar er Svavar
Sigmundsson. Er þessi þriðja útgáfa hennar talsvert aukin og er
Samheitaorðabókin nú orðin hálfdrættingur á við Íslensku orðabókina
með 48 þúsund flettum.
Ekki þarf að fara mörgum orðum um hversu mikilvægt gagn samheitaorðabók er öllum þeim
sem vinna með íslenskt mál, sama á hvaða aldri þeir eru, því eftir því sem orðfæð herjar á
landslýðinn minnkar geta hans til að fóta sig. Orðfáum eru margar leiðir torfærar. Brýnt er
því að koma mönnum til að nota gagn sem hana. Nú er bara að óska þess að Rímorðabókin
sem líka var kostuð af Styrktarsjóði Þórbergs og Margrétar verði gefin út öðru sinni endur-
bætt því löngu er hún ófáanleg og varla hægt að komast yfir eintak nema stela því.
Samheitaorðabókin
komin út í þriðju útgáfu
Anne og Jussi eru risar í norrænum sakamálaiðnaði:
hún er að lenda með söguröð sína um Hanne William-
sen í bandarískri sjónvarpsframleiðslu, hans sögur
um Deild Q eru í kvikmyndaframleiðslu, þau eru met-
söluhöfundar víða um lönd, enda bæði hugvitssöm
innan þess þrönga forms sem sakamálasagan er. Nú
er komin út þriðja sagan í röðinni um Carl Mørck,
Flöskuskeyti frá P, en þriðja saga hennar um hjónin
Ingvar og Inger, Forsetinn er horfinn, er nýútkomin.
Þetta eru langar og flóknar sögur. Olsen er að
vanda með undirfléttu sem rennur saman við megin-
efni Flöskuskeytisins, en að vanda eru í forgrunni
hinn fráskildi Mørck, fyrrum eiginkona, sonur og
félagi hans sem liggur á heimili lögreglumanns-
ins lamaður neðan við háls, aðstoðarkonan Rose og
Persinn Assad. Þetta þríeyki er skemmtilegt frávik á
hinu hefðbundna rannsóknarteymi. Olsen er mikill
sögumaður og vefur söguþráðinn af list. Sögur hans
eru afburða afþreying, þó enn þyki mér Alfabethuset
hans besta saga. Hann stefnir öllu í mikið uppgjör að
vanda og býr til mikla skaðvalda úr brotamönnum
sínum.
Holt stígur í Forsetanum horfna inn á nýjan og
stærri vettvang hins alþjóðlega krimma: hún er lengi
að koma lesandanum í spennukreppu í þessari sögu,
dregur sem alvitur sögumaður fjölda aukapersóna
inn í dæmið, bæði þátttakendur í hinum stóra glæp
og vitni að hvarfi forseta Bandaríkjanna í opinberri
heimsókn i Osló. Þegar á líður verður fléttan flókin
en skref fyrir skref færist lesandinn nær lausn sem
er fullbragðlítil eftir allan fyrirganginn. Sagan geldur
þess hvað margar viðlíka sögur hafa fundið sér stað á
skjám og hvíta tjaldinu, hún er á endanum fyrirsjáan-
leg.
Anne hefur líka takmarkaðan áhuga þótt hér gefist
tækifæri til að skoða geopolitíska stöðu að setja at-
burðina í stórt samhengi, eins og Mankell hefur reynt
að gera, síðast í Kínverjanum. Hún freistast heldur
ekki til að gera forsetann, konu, að viðfangi, skýra
þann mikla pólitíska metnað sem hún er sögð búa
yfir, greina hann og skýra. Keppikefli þeirra sem
standa að baki hvarfi forsetans er heldur ekki nægi-
lega skýrt, hið persónulega virðist vera meginatriði.
Pólitískar hræringar sem glittir í eru ekki útskýrðar.
Frumkvæði norrænna sakamálahöfunda er i mörgum
tilvikum markað félagslegu erindi. Þeir eru bæði að
segja sögu til afþreyingar en oftast með samfélagsleg
grunnþemu sem þeir vilja vekja athygli á. Hvorug
þessara sagna er þess eðlis. -pbb
Risarnir Anna og Jussi

Gönguleiðin yfir
Fimmvörðuháls
Sigurður Sigurðarson
Kraftaverk, 56 s. 2012.

Frá deild Q.
Flöskuskeyti
frá P.
Jusse Adler-Olsen
Jón St. Kristjánsson þýddi.
Vaka-Helgafell, 524 s. 2012.

Forsetinn er
horfinn.
Anne Holt
Solveig Brynja Gretarsdóttir
þýddi.
Salka, 430 s. 2012.

svarfaðardals-
fjöll
Bjarni E. Guðleifsson
Hólar, 192 s. 2011.
www.noatun.is
Nóatún tekur í notkun
nýja tækni sem
tryggir bestu skilyrði
fyrir ávexti og grænmeti
Aukin gæði
NÝTT á Íslandi!
Ný meðhö
NdluN tr
yggir:
meiri gæð
i og
leNgri eN
diNgu
verði þér
að góðu
H a m r a b o r g – N ó a t ú n 1 7 – H r i n g b r a u t – A u s t u r v e r – G r a f a r h o l t
Úr bókinni Svarfaðardalsfjöll eftir Bjarna E. Guðleifsson.