Fréttatíminn - 12.04.2013, Blaðsíða 2

www.skyr.is
Þú finnur fleiri
boostuppskriftir á
Léttboost
1 lítið Vanilluskyr.is
½ banani
sneið af melónu
½ pera
dass hreinn appel-
sínusafi
6-8 ísmolar
SVO LJÚFT
OG LÉTT
F angi á Litla Hrauni reyndi fyrir skömmu skera sig á háls. Við það notaði hann rakvélarblað sem hann tók úr einnota rakvél. „Ég vildi bara deyja,“ segir fanginn, karlmaður á
þrítugsaldri, í samtali við Fréttatímann. Skurðurinn var ekki það
djúpur að hann væri í lífshættu en hann var fluttur á sjúkrahús
þar sem sárið var saumað.
Fanginn hefur um árabil átt við alvarleg geðræn vandamál að
etja, verið inn og út af geðdeildum og var þar síðast skömmu áður
en hann hóf afplánun. Fanginn treysti sér ekki til að koma fram
undir nafni en þetta er fyrsta afplánun hans.
„Ég var að koma úr mikilli neyslu þegar ég var handtekinn. Ég
var búinn að vera á amfetamíni, rítalíni, alls konar örvandi efn-
um,“ segir hann. Fyrst var hann vistaður í fangaklefa á lögreglu-
stöðinni við Hverfisgötu í Reykjavík. „Þar skar ég mig um allan
líkamann með rifnu plastglasi,“ segir hann. Hann gagnrýnir
að hann hafi ekki fengið þunglyndis- og kvíðastillandi
lyf eftir að hann var handtekinn, lyf sem hann þarf á að
halda, en viðurkennir að hann hafi sjálfur ekki tekið
þau þegar hann gekk laus og neytti fíkniefna.
Skaðinn af því að skera sig með plastglasinu var
ekki það mikill að ástæða væri til að færa fangann
á sjúkrahús. Þegar hann átti loks að fá aðhlynn-
ingu og fór til læknis í fylgd lögreglumanna
reyndi hann áfram að skaða sjálfan sig.
Fanginn segir að geðlæknir hans hafi haldið
því fram að hann væri að skaða sig því hann væri
ósáttur við að vera læstur inni og væri í raun ekki
að reyna að drepa sig. Fanginn fullyrðir að hann
hafi verið í sjálfsvígshugleiðingum og gagnrýnir
að hann þurfi að bíða jafnvel í meira en viku eftir
hverju viðtali við geðlækni. „Hvar liggja mörkin,
hvað þarf að ganga á til að maður fái almennilega
geðræna aðstoð í fangelsi?“ spyr hann.
Sjá nánari umfjöllun á síðu 12
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
Við hitakrampa missa
börn meðvitund,
stífna upp, augun
renna upp á við og
taktfastir kippir fara
um líkamann. Í byrjun
krampans gerist oft að
börn bláni í kringum
munninn. Yfirleitt
standa hitakrampar
aðeins í nokkrar
mínútur en geta verið
sem heil eilífð fyrir þá
sem sinna barninu.
Ljósmynd/Getty
 Heilbrigðismál Um 6 prósent barna Fá Hitakrampa
Langflestir þiggja áfallahjálp
Langflestir, um 80 prósent, nýta
sér áfallahjálp sem Barnaspítalinn
býður foreldrum barna sem fengið
hafa hitakrampa enda telja margir
að barnið sitt sé að deyja. Um 6
prósent barna fá hitakrampa, að
sögn Péturs Lúðvígssonar, barna-
læknis á Barnaspítala Hringsins.
Hann er ekki lífshættulegur en
foreldrum er samt sem áður ráð-
lagt að hringja á sjúkrabíl.
Þegar líkamshiti barna hækkar
snögglega geta þau fengið hita-
krampa og missa þá meðvitund og
kippir fara um líkamann. Ógn-
vekjandi er fyrir aðstandendur að
horfa á og upplifa margir þá til-
finningu að vera að missa barnið.
Foreldrum er boðið upp á viðtal
til að vinna úr tilfinningum sínum
eftir krampann.
Algengast er að börn á aldr-
inum eins til þriggja ára fái hita-
krampa. Orsakir krampans eru
enn ekki þekktar en vitað er að
tilhneiging til hans erfist. Rann-
sóknir hafa sýnt að hitalækkandi
lyf draga lítið sem ekkert úr hætt-
unni á að barn fái hitakrampa
jafnvel þó að hitinn haldist í
skefjum. „Fólk fyllist oft hræðslu
og hleypur með börnin út undir
bert loft en réttu viðbrögðin eru
að bíða og hagræða barninu á hlið
eins og hægt er,“ segir Pétur. „Við
lengri hitakrampa eru réttu við-
brögðin í sjálfu sér þau sömu. Við
ráðleggjum fólki að hringja alltaf
á sjúkrabíl,“ segir Pétur.
Dagný Hulda Erlendsdóttir
dagnyhulda@frettatiminn.is
Hlutabréfamarkaður
í örum vexti
Velta íslenska hlutabréfamarkaðarins var
að markaðsvirði 123 milljarðar króna á
fyrsta ársfjórðungi þessa árs og tæplega
40% meiri en hún var allt síðasta ár. Velta
hlutafjármarkaðar hefur aukist nokkuð
samfellt frá ársbyrjun 2009, að því er
fram kemur hjá Greiningu Íslandsbanka.
Á sama tíma hefur gengi Úrvalsvísitöl-
unnar hækkað jafnt og þétt frá því að ný
vísitala leit dagsins ljós. Við lok fyrsta
ársfjórðungs 2013 nam heildar hækkun
vísitölunnar frá ársbyrjun 2009 um 20%.
Bróðurpartur þessara hækkunar er þó frá
fyrsta fjórðungi þessa árs en á því tímabili
hækkað vísitalan um 13%. Velta íslenska
hlutabréfamarkaðarins er þó enn lítill í
sögulegu tilliti. Velta í fyrra var svipuð
og velta ársins 1998 ef leiðrétt er fyrir
verðlagsáhrifum og nemur aðeins um 3%
af veltu ársins 2007, leiðrétt fyrir fyrr-
nefndum verðlagsáhrifum. - jh
Uppbygging í
þjóðgörðum
Framkvæmdasjóður ferðamannastaða
hefur úthlutað 147 milljónum til
framkvæmda í þjóðgörðum. Um-
hverfisstofnun færi hæstu upphæðina, 75
milljónir til byggingar þjónustumiðstöðvar
á Hellissandi og Vatnajökulsþjóðgarður
fær næstmest, 38 milljónir til byggingar
þjónustumiðstöðvar við Dettifoss. Þá er
gert ráð fyrir minniháttar framkvæmdum
á Þingvöllum. -sda
Hamingjusöm en forðast ávexti
Færri íslensk börn neyta ávaxta daglega
en börn í löndunum sem við berum
okkur saman við samkvæmt skýrslu
UNICEF um velferð barna í efnameiri
ríkjum. Börn í einungis átta ríkjum
neyta sjaldnar ávaxta en íslensk börn,
sjaldnast í Finnlandi. Ávaxtaneyslan
er mest í Danmörku. Íslensk börn eru
jafnframt feitari en börn í flestum
samanburðarlöndunum og hreyfa sig
sjaldnar. Þau reykja hins vegar minnst
allra og einungis börn í Bandaríkjunum
eru ólíklegri til að hafa neytt áfengis.
Þau eiga í einna bestu sambandi við
foreldra sína og einungis börn í Hollandi
segjast hamingjusamari. -sda
Ég vildi bara deyja.
 geðHeilbrigðismál Fangi gagnrýnir geðHeilbrigðisþjónUstU í FangelsinU
Fangi skar sig á háls
Ungur fangi sem nýlega hóf afplánun á Litla Hrauni er ósáttur við hversu litla geðlæknaþjónustu
hann fær, þrátt fyrir að hafa gert tilraun til að svipta sig lífi. Hann er ekki undir sérstöku eftirliti.
Ungur fangi með langvinn
og alvarleg geðræn
vandamál segist ekki fá
þá aðstoð í fangelsinu
sem hann þarf.
Tölugerð mynd
Tímamót í tannlækninum
Framvegis munu öll börn hafa sinn
eigin heimilistannlækni. Þetta er meðal
þess sem kemur fram í nýjum samningi
Sjúkratrygginga Íslands og Tannlækna-
félags Íslands um tannlækningar fyrir
börn og unglinga sem undirritaður var á
fimmtudag. Hlutverk heimilistannlæknis
er meðal annars að boða börn í reglulegt
eftirlit, sjá um forvarnir og aðrar nauðsyn-
legar tannlækningar þeirra.
Markmið samningsins er að börn yngri
en 18 ára fái nauðsynlega tannlæknaþjón-
ustu, óháð efnahag foreldra.
2 fréttir Helgin 12.–14. apríl 2013