Fréttatíminn - 27.12.2013, Blaðsíða 68

Arnþór Jónsson, formaður SÁÁ, og Rúnar Freyr Gíslason, samskipta-fulltrúi samtakanna, hafa báðir farið í meðferð og starfað ötullega
innan samtakanna síðan. Blaðamaður hitti
þá í Von, húsi SÁÁ, til að ræða um 30 ára
afmæli Vogs og margt fleira. Nú stendur
yfir undirbúningur afmælisveislunnar enda
eru þeir báðir mjög ánægðir með afmælis-
barnið, spítalann Vog, sem byggður var fyrir
söfnunarfé og fyrst opnaður 28. desember
1983. Veislan verður hófleg en skemmtileg
og haldin í Von á laugardaginn og vonast
Arnþór og Rúnar til að sem flestir mæti,
bæði fólk sem var meðal þeirra fyrstu sem
fóru í meðferð á Vogi og þau sem hafa ný-
lokið meðferð og allir þar á milli og aðstand-
endur. „Páll Óskar og Mónika koma fram,
Hjómskálakvinttettinn verð-
ur með lúðrablástur og
bumbuslátt og það
verður mikið fjör.
Auk þess verður
opnuð sýning
á ljósmyndum
með myndum
úr sögu SÁÁ
og Vogs sem
Spessi ljós-
myndari hefur
haft umsjón
með,“ segir
Rúnar. Einnig
verður haldinn
opinn stjórnar-
fundur og
eru
bæði núverandi og fyrrverandi stjórnar-
menn hvattir til að mæta. Rúnar segir um
að gera ef einhver vill halda ræðu afmælis-
barninu til heilla, að hafa samband og láta
setja sig á mælendalista.
Yndislegt líf eftir meðferð
Arnþór og Rúnar starfa báðir í Von, húsi
SÁÁ, í Efstaleiti þar sem þeir vinna mikið
með fólki sem er komið í bata og er margt
skemmtilegt á dagskránni þar í viku hverri.
„Stundum heldur fólk að það eigi aldrei
eftir að hlæja aftur eða hafa gaman eftir að
það er komið út af Vogi. Fólk
er fast í því að eina skemmt-
unin sé fólgin í því að fá sér en
við viljum sýna að það er svo
sannarlega ekki þannig,“ segir
Rúnar. Arnþór bætir við að
alkóhólistar hafi margir hverjir
vanið sig á að leysa flest sín
persónulegu vandamál og sam-
skiptaflækjur undir áhrifum og
að öll skemmtun sé tengd því að
neyta vímugjafa. „Þegar víman
er svo tekin út úr jöfnunni þarf
fólk að læra að haga lífi sínu í
nýjan hátt,“ segir hann.
Hjá SÁÁ er boðið upp á fjölbreytt félags-
starf svo sem bíósýningar, fundi, fyrirlestra,
spilakvöld og dans, edrú spurningakeppnir,
skíðaferðir og margt fleira. Rúnar segir að
það sé algengt þegar ungt fólk er nýkomið
úr meðferð að það kunni ekki að
skemmta sér án vímugjafa. Áður
en hann fór sjálfur í meðferð hafi
hann verið búinn að ákveða að
fólkið hjá SÁÁ væri einhvers
konar söfnuður sem hann
gæti aldrei tengst. „Það var
viss þröskuldur fyrir mig.
Svo fór ég að kynna mér mál-
ið og sá að það er alls konar
fólk sem er alkóhólistar. Það
hjálpaði mér og lækkaði þrösk-
uldinn. Ég vissi ekki að alkóhólistar væru
bara venjulegt fólk sem gerir fullt af flottum
hlutum á degi hverjum og er alls ekki númer
eitt, tvö og þrjú alkóhólistar. Alkóhólisti í
bata þýðir að viðkomandi hefur tekið sig í
gegn, hætt neyslu vímuefna og er að reyna
að vera betri manneskja á hverjum degi.“
Heilahræringur og Nóbelsverðlaun
Ekki er langt síðan alkóhólistar á Íslandi
voru meðhöndlaðir á Kleppi með klaka-
böðum og raflostmeðferð og voru sumir
stofnendur SÁÁ í þeim hópi. Í Bandaríkjun-
um voru AA-samtökin stofnuð
árið 1934 og þá var þegar farið
að tala um alkóhólisma sem
sjálfstæðan sjúkdóm. Arnþór
segir skrýtið til þess að hugsa
að árið 1949, meira en 10 árum
eftir stofnun AA, hafi Antóni
Egas Moniz fengið Nóbelsverð-
laun í læknisfræði fyrir að þróa
svokallaða lopotomíu sem með-
ferð við geðsjúkdómum, til að
mynda alkóhólisma. Aðferðin
byggðist á því að farið var með
prjón inn í augntóftir fólks og
hrært í framheila þess með
honum. „Fólk róaðist víst við
þetta en sem betur fer virkar samtalsmeð-
ferðin og sú stefna að vera edrú og ná áttum
í samfélagi með öðrum miklu betur en lopo-
tomían. Sem betur fer varð Antóni, gaurinn
með prjóninn, atvinnulaus,“
segir Arnþór og hlær, og
leggur áherslu á hversu
stutt sé síðan ástandið
var svona. „Við Rúnar
vorum stálheppnir
með nútímalegu og
kærleiksríku með-
ferðina sem við
fengum.“
Fordómar gagn-
vart síkomufólki
Þó alkóhólismi sé
sjálfstæður
sjúk-
dóm-
ur sem allir geta fengið má enn finna fyrir
fordómum segja þeir Arnþór og Rúnar þá
sérstaklega beinast að þeim sem hvað veik-
astir séu. „Það er stöðugt verið að spyrja
hvers vegna við tökum við sama fólkinu í
meðferð aftur og aftur og af hverju þetta
fólk nái ekki varanlegum árangri. Endur-
komufólkið hefur upp til hópa fæðst inn í
óbærilegar félagslegar aðstæður og alist
upp við mikið óöryggi, kvíða, ótta og jafn-
vel ofbeldi. Svo eru aðrir sem hafa jafnvel
skaðast í slysum eða eru með alls kyns tví-
greind vandamál. Þetta er okkar veikasta
fólk og við tökum alltaf á móti þeim. Það
mun ekki breytast. Við þurfum að þróa betri
aðferðir til að bæta lífsgæði þessa fólks,”
segir Arnþór.
Afmælisbarnið stækkar
Nú standa yfir framkvæmdir við stækkun
Vogs þar sem komið verður upp betri að-
stöðu fyrir veikasta fólkið. Áætlað er að
byggingin og nauðsynleg tæki kosti um
200 milljónir og hefur þegar verið safnað
fyrir stórum hluta kostnaðarins og biðla
þeir félagar til almennings og fyrirtækja
um að styrkja framtakið. „Einstaklingar og
lítil og meðalstór fyrirtæki hafa stutt okkur
dyggilega en það er vissulega þröngt á þingi
á þessum almennu söfnunarsvæðum þegar
ríkisreknar stofnanir hafa lagt undir sig
leikvöllinn og safna þar fjármunum hver
fyrir hinn í samkeppni við frjáls félagasam-
tök. Þetta er eins og í gamla daga þegar
hrekkjusvínin í hverfinu komu og tóku yfir
leikvöllinn og leiktækin og boltann,“ segir
Arnþór. Áætlað er að viðbygging Vogs verði
tekin í notkun í maí á næsta ári og verður
lokahnykkur söfnunarinnar vonandi í
skemmtiþætti í sjónvarpi og nánar auglýstur
þegar nær dregur.
Þeir félagar finna þó fyrir miklum velvilja
í samfélaginu og nefna sem dæmi að álfa-
salan ár hvert sé gríðarlega mikilvæg fjár-
öflunarleið fyrir SÁÁ. „Flestir þekkja ein-
hvern sem hefur fengið aðstoð hjá SÁÁ og
við tökum öllum opnum örmum. Það eru tíu
til tólf þúsund manns í langtíma bata núna.
Á 36 árum hafa samtökin byggt upp traust
hjá almenningi. Við finnum að fólkið heldur
með okkur og við höldum svo sannarlega
með því,“ segir Rúnar.
Vogur fagnar 30 ára afmæli sínu á
morgun, laugardag. Haldið verður upp
á daginn í Von frá klukkan 15 til 17 og
eru allir velkomnir. Arnþór Jónsson
formaður og Rúnar Freyr Gíslason
samskiptafulltrúi hafa báðir farið í
meðferð og stoltir helga þeir starfs-
krafta sína SÁÁ.
Þetta er eins
og í gamla
daga þegar
hrekkjusvínin í
hverfinu komu
og tóku yfir
leikvöllinn.
Fólkið heldur með SÁÁ
Fólk sem vill leggja inn beiðni um að innritast á Vog
getur hringt í síma 530-7600. Á vef SÁÁ er hægt
að taka sjálfspróf sem geta upplýst fólk frekar og
gefið vísbendingar. Ef niðurstöðurnar benda til þess
að fólk eigi við áfengisvanda að stríða þarf það að
grípa til aðgerða. Hægt er að reyna að draga úr
drykkjunni en ef það tekst ekki strax er ráðlegt að
tala við ráðgjafa hjá SÁÁ. Sé niðurstaðan að við-
komandi sé alkóhólisti þarf að hætta allri drykkju
og það er ekki auðvelt. Sími á Göngudeild SÁÁ er
530-7600, hægt er að panta viðtal alla virka daga.
Sjálfsprófið má nálgast á vef SÁÁ http://www.saa.
is/islenski-vefurinn/leidbeiningar/sjalfsprof/
Viltu á Vog?
Arnþór Jónsson og Rúnar Freyr
Gíslason starfa báðir í Von, húsi SÁÁ
við Efstaleiti. Þar er fjölbreytt dagskrá
í hverri viku. Ljósmynd/Hari
12 DESEMBER 2013