Fréttatíminn - 23.12.2011, Blaðsíða 34

Á
Í störfum mínum fæ ég fjölda tækifæra til að tjá mig í fjölmiðlum, á fundum og á ráðstefnum. Þessi tækifæri hef
ég yfirleitt nýtt til að leggja áherslu á
ávinning Íslands af góðri háskólamenntun
og öflugri nýsköpun sem og hvernig best
verði staðið að uppbyggingu þessara
þátta. En í þessari viðleitni minni til að
leggja áherslu á almenn skilaboð, þá hef
ég minna getað talað sérstaklega um Há-
skólann í Reykjavík. Í tilefni þess að nú
berast jólakveðjur um allt land, oftar en
ekki með fallegum myndum af fjölskyld-
unni og stundum yfirliti yfir helstu afrek
ársins, þá ætla ég að nota þetta tækifæri
til að bregða upp mynd af HR við hlið
jólakveðjunnar.
Háskólinn í Reykjavík hefur verið til í
núverandi mynd í rúmlega sex ár, eða frá árinu 2005
þegar Háskólinn í Reykjavík sem þá var og Tæknihá-
skóli Íslands voru sameinaðir. Á þessum stutta tíma
hefur Háskólinn í Reykjavík tekið forystu í menntun
og rannsóknum á sviði tækni, viðskipta og laga, en
sérhæfing HR á þessum fagsviðum hefur mótast af
nánu samstarfi við atvinnulífið
Háskólinn í Reykjavík er stærsti háskóli landsins
þegar kemur að því að útskrifa einstaklinga með há-
skólamenntun á sviði tækni, viðskipta og laga. HR
útskrifar tvo af hverjum þremur sem útskrifast með
tæknimenntun, helming þeirra sem útskrifast með
viðskiptamenntun og um þriðjung þeirra sem ljúka
laganámi. Áhersla hefur verið lögð á að brautskráðir
nemendur HR séu eftirsóttir á vinnumarkaði, með
því að veita þeim bæði sterkan fræðilegan
grunn og hagnýta færni til að takast á
við raunveruleg verkefni atvinnulífsins.
Kannanir á afdrifum nemenda hafa sýnt
að menntun þeirra hefur nýst vel í þeirra
störfum, þeir hafa átt auðvelt með að fá
vinnu og þeim hefur gengið vel í fram-
haldsnámi bæði hér á landi og erlendis.
Háskólinn í Reykjavík er öflugur rann-
sókna- og nýsköpunarháskóli. Þetta sýna
birtingar ritrýndra greina í svokölluðum
ISI tímaritum glögglega en þau tímarit
hafa ákveðinn gæðastimpil í háskóla-
samfélaginu. Þegar horft er til sérsviða
Háskólans í Reykjavík, þ.e.a.s. þeirra
fagsviða þar sem fimm eða fleiri ISI
greinar eru birtar í hans nafni, þá eru um
60 prósent birtra greina frá íslenskum
háskólum árið 2010 í nafni HR. Þegar sjónarhornið
er þrengt til tæknigreinanna, þ.e.a.s. verkfræði og
tölvunarfræði, þá er hlutfall HR um 75 prósent.
Menntun og rannsóknir á lykilsviðum atvinnulífs-
ins skipta miklu fyrir vöxt íslensks efnahagslífs og þar
með lífskjör og velferð á Íslandi. Þetta sést vel á því að
skortur á tæknimenntuðu fólki kemur nú þegar í veg
fyrir vöxt fyrirtækja á Íslandi og sköpun nýrra starfa.
Það skiptir því miklu máli fyrir framtíð okkar að
stjórnvöld hafi fagleg viðmið að leiðarljósi og horfi til
gæða og árangurs þegar kemur að fjármögnun háskóla.
Með þessari örlitlu mynd af Háskólanum í Reykja-
vík, óska ég nemendum, starfsmönnum, samstarfsað-
ilum og landsmönnum öllum gleðilegra jóla og far-
sældar á komandi ári.
Á allra síðustu vikum hefur skyndilega
hlaupið kraftur í umræður um hvernig lög-
regluyfirvöld fara með heimildir til að hlera
síma meintra lögbrjóta, eða fylgjast með
þeim á annan þann hátt sem skerðir frið-
helgi einkalífs þeirra.
Ástæðan fyrir þessum skyndilega áhuga
á réttaröryggi þeirra sem verið er að hlera
er einföld: Nú er það ekki lengur aðeins
fíkniefnadeild lögregl-
unnar sem beitir þessari
ágengu rannsóknarað-
ferð heldur ganga fulltrú-
ar hins sérstaka saksókn-
ara hart fram í að liggja á
línununni hjá grunuðum
mönnum. Og augsýni-
lega þykir fleirum vænt
um þá sem eru grun-
aðir um að hafa svikið
og prettað í bönkum en
meinta innflytjendur ólöglegra fíkniefna.
Hinir fyrrnefndu þykja eflaust fínni menn;
réttvísin er ekki alltaf blind.
En burtséð frá mögulegri hræsni þeirra
sem hafa nýlega gefið sig fram sem áhuga-
menn um hert eftirlit með símhlerunum,
þá er umræðan þörf og jákvæð. Eftirlit með
þessum rannsóknaraðferðum lögreglunnar
hefur verið til skammar um árabil.
Þegar núverandi innanríkisráðherra
Ögmundur Jónasson var hávær stjórnar-
andstöðuþingmaður, kom hann gjarnan
fram sem sérstakur kyndilberi mannrétt-
inda í sem víðustum skilningi. Á þeim tíma
fordæmdi hann meðal annars hugmyndir
eins forvera síns í dómsmálaráðuneytinu
um svokallaðar forvirkar rannsóknarheim-
ildir lögreglunnar. Ögmundur var þó varla
fyrr kominn hinum megin við borðið þegar
hann gerðist málsvari þess sem nú var kall-
að rýmkaðar rannsóknarheimildir. Virtist
Ögmund við það tilefni litlu skipta að eftir-
lit með þeim rannsóknarheimildum, sem
lögreglan hefur nú þegar, er í lamasessi. Úr
því hefur stjórnvöldum, sama hver þau eru
hverju sinni, ekki lukkast að bæta.
Ekki eru nein nýmæli að herða þurfi
lögin um þær rannsóknaraðferðir lögregl-
unnar sem brjóta á friðhelgi grunaðra. Árið
1998 skipaði þáverandi dómsmálaráðherra
Þorsteinn Pálsson nefnd sem átti einmitt að
vinna tillögur um slíkar breytingar. Nefndin
skilaði skýrslu árið 1999 og þar kom meðal
annars þetta fram: „Aðferðir lögreglu við
rannsókn brotamála hafa á síðustu árum
hlotið aukna athygli og umræðu. Á árinu
1997 urðu miklar umræður um starfsemi
ávana- og fíkniefnadeildar lögreglunnar í
Reykjavík, einkum um starfshætti hennar
og aðferðir við að upplýsa brotamál og að
setja þyrfti reglur um svokallaðar óhefð-
bundnar eða sérstakar rannsóknaraðferðir
lögreglu.“
Helstu tillögur nefndarinnar voru að
dómstólum yrði falið að tilkynna þeim sem
höfðu verið hleraðir um það, innan tilskilins
tíma að rannsókn lokinni, og hins vegar að
að réttargæslamaður yrði skipaður í hvert
skipti sem lögreglan færi fram á símhlerun
eða herbergishlustun. Sá mátti hins vegar
ekki hafa neitt samband við þann sem
aðgerðin beindist gegn, heldur átti réttar-
gæslumaðurinn að gæta hagsmuna hins
grunaða að honum, gagnvart lögreglu og
dómstólum, óaðvitandi. Að auki átti slíkur
réttargæslumaður að vera „fulltrúi almenn-
ings eða borgarana við meðferð dómkröf-
unnar,“ eins og segir í skýrslu nefndarinnar.
Því miður hlaut síðari tillagan ekki
brautargengi og mikill misbrestur virð-
ist hafa verið á að sú fyrri hafi verið virt.
Þrettán árum eftir að þessar tillögur komu
fram hefur sem sagt ekkert þokast fram í að
bæta réttarumhverfi í þessum efnum. Inn-
anríkisráðherra vill hins vegar rýmka rann-
sóknarheimildirnar og nýjasta hugmyndin
er taka símafyrirtækin út sem milliliði við
hleranir, eins og Fréttablaðið sagði frá í
gær, þannig að lögreglan geti sjálf séð um
tæknihliðina.
Þetta kallast að byrja á öfugum enda.
Hleranir og rýmkaðar rannsóknarheimilidr
Byrjað á öfugum enda
Jón Kaldal
kaldal@frettatiminn.is
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur
Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is. Auglýsinga-
stjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Háskólinn í Reykjavík
Menntun og rannsóknir
í tækni, viðskiptum og lögum
Ari Kristinn Jónsson
Rektor Háskólans í
Reykjavík
Verslun
Kostur lágvöruverðsverslun ehf
IKEA
Epli.is - Umboðsaðili Apple á Íslandi
Bæjarins bestu pylsur
MacLand
Klapparstíg 30
Dalvegi 10
Laugavegi 182
3 ummæli
4 ummæli
5 ummæli
33 ummæli
23 ummæli
1
2
3
4
5
Efstu 5 - Vika 51
Topplistinn
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Ó K E Y P I S
Gleðileg jól
34 viðhorf Helgin 23.-25. desember 2011