Fréttatíminn - 23.12.2011, Blaðsíða 36

... orð fræðimanna hafa meiri vigt en annarra í um-
ræðunni. Þeir verða því að hafa það á hreinu hvenær þeir
eru með fræðilega rökstuddar athugasemdir og hvenær
þeir eru að lýsa persónulegum eða pólitískum skoðunum.
Til hins síðarnefnda hafa þeir að sjálfsögðu rétt en þá
hafa skoðanir þeirra ekki meira vægi en annarra.
Þorkell Helgason
sat í stjórnlagaráði
U mræðan um stjórn-arskrár-
málið er komin
á nokkurt skrið.
Stjórnskipunar- og
eftirlitsnefnd Al-
þingis hefur fengið
hundruð erinda
um málið. Þau eru
af ýmsum toga og
lýsa mismunandi
sýn á frumvarpið
og stjórnarskrána,
en langflest eru þó
stuðningsyfirlýsingar við frum-
varpið.
Forsendur stjórnarskrár-
gerðar
Við stjórnarskrárgerð verður að
taka tillit til fjölmargs: Gildandi
stjórnarskrár en líka laga, al-
þjóðasamninga, fyrirmynda úr
erlendum stjórnarskrám, hefða
hérlendis og erlendis, fræðilegra
forsendna auk leiðbeininga frá
alþjóðlegum stofnunum. Þar
með er ekki öll sagan sögð.
Stjórnarskrá er sáttmáli þjóðar-
innar við sjálfa sig. Hún verður
að hafa hljómgrunn hjá almenn-
ingi og vera til sátta en ýta ekki
undir deilur. Víða verður að gæta
jafnvægis milli sjónarmiða. Síð-
an verður að gæta viss raunsæis
og aðgæta hvort og með hvaða
hætti tillaga um stjórnarskrá
kemst yfir þær hindranir sem á
veginum verða.
Að mínu mati reyndum við í
stjórnlagaráði að hafa allt þetta
í huga. Ekki hvað síst var okkur
kappsmál að hafa traustar stoðir
undir nýmælum. Þannig eru
ný ákvæði í mann-
réttindakaflanum
ekki hvað síst sótt í
alþjóðlega samninga
sem Íslendingar hafa
undirgengist. Ekki
nægir að alþjóða-
sáttmálar séu sagðir
vera stjórnarskrárí-
gildi. Almenningur
á að geta lesið um
grunnréttindi sín í
einu skjali, innlendri
stjórnarskrá.
Má engu breyta?
Ekkert mannanna verk er full-
komið, ekki heldur frumvarp
stjórnlagaráðs. Ábendingar
um lagfæringar á frumvarpi
ráðsins, til dæmis um orðalag
eða skýrari ákvæði og fleira af
sama toga, eru því af hinu góða.
Að auki má huga að útfærslu ein-
stakra ákvæða án þess að þeim
grundvelli sem við teljum okkur
hafa lagt sé raskað. Taka má sem
dæmi talnastærðir sem koma við
sögu, svo sem um það lágmark
undirskrifta sem þarf til að efnt
verði til þjóðaratkvæðagreiðslu
eða þurfi til að leggja megi fram
þingmál, eða það hvort eða hve-
nær þurfi aukinn meirihluta við
atkvæðagreiðslur, hvort sem er
á þingi eða meðal þjóðarinnar.
Hér verður að þó að fara með
gát. Stjórnlagaráð leggur til
virkt beint lýðræði undir vissum
kringumstæðum. Auðvelt er
að gera slík ákvæði að sýndar-
mennsku einni séu reistar háar
skorður af einhverjum toga. Í
stjórnarskrá eiga ekki að vera
hyllingar heldur raunveruleg
ákvæði, líka varðandi beint
lýðræði.
Ábyrgð fylgir menntun
Nokkrir fræðimenn hafa verið í
fararbroddi þeirra sem gagnrýnt
hafa tillögur stjórnlagaráðs. Það
er mikilvægt að sérfræðingar
bendi á það sem kann að hafa
farið aflögu hjá stjórnlagaráði.
En orð fræðimanna hafa meiri
vigt en annarra í umræðunni.
Þeir verða því að hafa það á
hreinu hvenær þeir eru með
fræðilega rökstuddar athuga-
semdir og hvenær þeir eru að
lýsa persónulegum eða póli-
tískum skoðunum. Til hins síðar-
nefnda hafa þeir að sjálfsögðu
rétt en þá hafa skoðanir þeirra
ekki meira vægi en annarra.
Einhugur í anda jóla
Í 67. gr. frumvarps stjórnlagar-
áðs er vikið að meðferð Al-
þingis á lagafrumvörpum sem
sprottin eru úr hópi kjósenda.
Keppt skal að málamiðlun milli
kjósendahópsins og þingsins
um endanlega gerð slíkra frum-
varpa. Þegar stjórnlagaráð
skilaði frumvarpi sínu kom fram
að ráðsfulltúar væru fúsir til að
koma aftur að málinu og yfir-
fara ábendingar um breytingar.
Í anda fyrrgreindrar frumvarps-
greinar væri við hæfi að þing-
nefndin sem fjallar um málið
og ráðsfulltrúar yrðu á eitt sátt
um hugsanlegar betrumbætur
á stjórnarskrárfrumvarpinu –
ef einhverjar. Það væri í anda
komandi friðarhátíðar. Þegar
upp yrði staðið ætti þjóðin að fá
að fella lokadóminn.
E ins og hreinn appelsínusafi inniheldur C-vítamín, er vestræn menning óað-
skiljanleg siðferðisskilningi kristn-
innar. Alveg eins og ekki er hægt
stroka út framlag Forn-Grikklands
til hennar. En allt frá því Neró
Rómarkeisari kenndi þeim kristnu
um stórbrunann í Róm árið 64
og hóf að kasta þeim lifandi fyrir
ljónin í Colosseum hafa ofsóknir
á hendur kærleiksboðskap þeirra
skotið upp kollinum af og til. Enda
var kristnin leynitrú fyrstu þrjár
aldirnar eftir að Jesús Kristur
var tekinn af lífi á krossi eins og
glæpamaður fyrir að boða ást og kærleika.
„Stjórnarskrá“ Biblíunnar
Um þrjú hundruð árum eftir krossfestinguna
greyptist kristin trú inn í stofnanir Rómar-
veldis með Konstantín keisara og er í dag
einn af lyklunum að vestrænni siðmenningu.
Því hún lagði grunninn að mörgu því besta
sem einkennir hana: Traust, frelsi, velmegun,
velferð, jafnrétti, lýðræði og mannréttindi.
Þau lönd sem skópu upplýsinguna voru til
dæmis öll kristin. Og mannréttindahug-
takið í yfirlýsingu Sameinuðu
þjóðanna og í stjórnarskrám og
lögum vestrænna ríkja byggir
í mörgu á kjarna kristins sið-
ferðis og hugsunar.
En það er ekki auðvelt að
fylgja kærleiksboðskap Jesú
Krists. Elska náungann eins og
sjálfan sig? Óvini sína? Fyrir-
gefa allt? Gefa einn kyrtil ef ég
á tvo? Okkur mistekst flestum
oft á dag. En við reynum. Sú
viðleitni er kjarninn í lífi krist-
inna manna. En að reyna ekki,
gleyma kærleikanum alveg
eða gera hann brottrækan, er
háskalegt. Enda er kærleikurinn æðsta hug-
tak og eins konar „stjórnarskrá“ Biblíunnar,
sem allt annað í henni ber að túlka eftir.
Umdeilt hjónaband
Eins og varðandi hjónaband samkyn-
hneigðra. Sem er eðlilegt að sé umdeilt innan
kirkjunnar. Fordómar kirkjunnar á kynlífi má
ef til vill rekja til kaþólskra munka og presta
sem fyrirlitu það í fari annarra sem þeim var
sjálfum meinað um. En eins og allir vita geta
prestar mótmælendakirkjunnar af báðum
kynjum, gifst og eignast börn.
Því ekki að leysa málið á kærleiksríkan hátt
og gefa út yfirlýsingu í anda Martins Luthers:
Allir menn eru skapaðir af Guði í hans mynd.
Allar manneskjur eru því börn Guðs og skulu
njóta sömu réttinda. Heilagt hjónaband karls
og konu skal teljast meginregla. En þar sem
frá örófi alda hefur minnihluti manna fundið
ástina með öðrum hætti en meginreglan gefur
til kynna, skal frávik frá þessari meginreglu
teljast hjónabönd konu og konu eða karls og
karls. Slík hjónabönd skulu jafnrétthá en skal
litið á þau sem undantekningu frá meginregl-
unni um hjónaband karls og konu.
Lyklar að blessun Guðs
Ef Guð er eins konar meðvitund og sál heims-
ins – alheimsandi sem umvefur allt sýnilegt
sem og ósýnilegt, þá má segja að orðið Guð
sé í raun og veru aðeins orð yfir þennan eilífa
leyndardóm sem enginn getur skilið til fulls.
Og að hann hljóti að vera sá sami í öllum
trúarbrögðum. En ljóst er að hinn heilagi
andi Guðs kristinna manna er alltaf fyrirgef-
andi. Aðeins kærleiksríkur. Samkvæmt Nýja
Testamentinu.
Getur verið að vaxandi ofbeldi, eigingirni,
tillitsleysi og miskunnarleysi megi rekja
til æ minnkandi áhrifa kristinna siðferðis-
gilda á Vesturlöndum? Hvað með þá blindu
sjálfselsku, hroka og græðgi sem gagnsýrðu
Vesturlönd allt fram til ársins 2008, og leiddu
allan heiminn í ógöngur sem leiddu að lokum
til alþjóðahruns? Spyrja má hvort síðan þá
hafi orðið auðmjúk vitundarvaking. Iðrun.
Sem samkvæmt kristinni trú eru lyklarnir að
fyrirgefningu og blessun Guðs.
Bæn Geirs
Og þá víkur sögunni að bæn fyrrverandi for-
sætisráðherra Íslands, Geirs H. Haarde, á
bjargbrún alþjóðahrunsins – um að biðja Guð
að blessa Ísland. Og aðgerðir ríkisstjórnar
hans til þess að verja hagsmuni íslensku
þjóðarinnar á ögurstundu. Íslendingar eiga
sama aðgang að blessun Guðs og aðrir. Og
alþjóðasamfélagið – þar á meðal helstu álits-
gjafar heimsins – hagfræðidoktorar – sumir
jafnvel Nóbelsverðlaunahafar - hafa staðfest
að aðgerðir Geirs til að verja hagsmuni þjóð-
arinnar vegna alþjóðahrunsins voru réttar.
Og Guð virðist auk þess hafa bænheyrt Geir.
Því velgengni Íslands í viðleitni sinni til að
standa upp eftir hrunið er lyginni líkust. Því
má segja að svarið við seinni spurningunni
sé já: Guð blessaði Ísland.
Ný stjórnarskrá
Bætum, en brjótum ekki niður!
Kærleiksboðskapurinn
Hvað er kristni? Og: Blessaði Guð Ísland?
Ragnar Halldórsson
ráðgjafi.
(Pistlar í þessari syrpu um stjórnarskrá féllu niður í seinustu tveimur tölublöðum Fréttatímans sökum
þrengsla. Lokapistill mun birtast í næsta tölublaði.)
00000
Frábær jólagjöf!
Veiðikortið
37 vötn
Eitt kort
6.000 kr.
www.veidikortid.is
FLEIRI VÖTN ÓBREYTT VERÐ
– fyrst og fre
mst
ódýr!
Gleðilega
hátíð
Leitið upplýsinga á auglýsingadeild
Fréttatímans í síma 531 3310 eða á
valdimar@frettatiminn.is
Fréttatímanum er dreift á heimili á höfuðborgar-
svæðinu og Akureyri og í lausadreifingu um allt land.
Dreifing á bæklingum og fylgiblöðum með
Fréttatímanum er hagkvæmur kostur.
Helgin 23.-25. desember 201136 viðhorf