Læknablaðið - 01.05.1928, Blaðsíða 15

LÆKNABLAÐIÐ
77
Som De vil have set, er det kun ganske enkelte punkter indenfor
hjærnesvulsternes klinik, jeg idag har draget frem. Jeg har valgt dem,
der særlig har tiltrukket sig min interesse, og som jeg mener, det er lyk-
kedes mig at kaste et noget mere indgaaende og mere personligt lys over
end det, De finder i de sædvanlige lære- og haandböger. Imorgen vil jeg
saa beskæftige mig med behandlingen og ganske særlig med den kirurg-
iske behandling af hjærnesvulsterne.
Útbreiðsla berklaveikinnar fyrrum og nú.
Eftir Stgr. Matthíasson.
ÞaS mun vera oröin almenn skoöun lækna, aö berklaveikin sje jafn-
gömul sögu mannkynsins. En margt bendir á, aö hún hafi átt mjög bylgj-
óttan gang, stundum verið inögnuö, en stundum væg, og sennilega hafi
sumar þjóðir á skemri eða lengri tímabilum að miklu, ef ekki öllu leyti,
verið lausar við hana.
Jeg hefi átt tal við ýmsa fróða og hugsandi kollega, bæði hjerlenda og
útlenda, sem eru sömu trúar og eg sjálfur, að líkt sé háttað um berkla-
veiki og inflúensu. Hvorttveggja sé heimssótt, sem gangi yfir hvað eftir
annað og sýki þá sem sýkst geta, síðan komi hlé um stund, af því að
ikveikjuefnið er orðið minna eða strjálara. Munurinn sé aðeins sá, að
inflúensan er hraðskreið og bráð sótt, en berklavei'kin hægfara og far-
aldur hennar varir nokkra mannsaldra, þar sem inflúensan lýkur sér af
á nokkrum vikum í hverju landi. Ef til vill detti hvorttveggja sjúkdómur-
inn algerlega niður i sumu'm löndum á tímabilum, en hinsvegar trúlegt, að
ætíð korni fyrir sýkingar á víð og dreif, án þess að úr verði faraldur. Við
vitum svo lítið með vissu um jiessa hluti vegna þess, að það tímabil er
svo stutt, sem berkla-heimssóttin (eins og öðrum næmum sóttúm) hefir
verið verulega gaumur gefinn. Fyrst á síðastliðinni öld, og þó varla fyr
en frá henni miðri, eru til skýrslur frá nokkrum löndum um sóttir og
manndauða, sem nokkuð má byggja á.
Svo mikið vitum við, að fyrir og um miðja öldina sem leið, var berkla-
veikin orðin mjög útbreidd i helstu ríkjum Evrópu og benda ýmsar skýrsl-
ur á, að dánartala berklaveikra hafi um það leyti verið eitthvað kringum
4/0 á Englandi, Þýskalandi, Austurríki og víðar. En að sjálfsögðu hefir
verið mjög mismunandi um útbreiðslu veikinnar i ýmsum landshlutum.
T. d. hefi eg séð þess getið, að í sumum stórbæjum, eins og t. d. Vínar-
borg, hafi berkladauðinn verið um 6/,c um 1860. Þegar þess er gætt, að
á þessum tímum var skýrslugerð enn rnjög ábótavant, og ólíkt gert sér
minna far um að greina sjúkdóminn heldur en nú gerist, — enda var þá
lítill trúnaður lagður á að berklar væru smitandi, og sú hræðsla, sem nú
tíðkast vegna smithættunnar, óþekt — þá má geta sér til, að í raun réttri
hafi dánartala berklaveikra, í þeim löndum, sem nú var getið um, verið
mjög há, eða alt að því fjórum sinnum hærri en nú.
Ennfremur vitum við, að meðal ýmsra villiþjóða hefir fram á vora