Læknablaðið - 01.11.1937, Blaðsíða 4

LÆKNABLAÐlt)
8á
axlarliöinn sé sá mikilsverÖasti,
sem og slímpokarnir.
Umhverfis axlarliðinn er, sem
knnnugt er, hinn lausi areoleri
bandvefur sérstaklega ríkulegur og
nær hann yfir allstórt svæði, frá
m. deltoideus alla leiÖ út undir m.
subscapularis, m. supra- og infra-
spinatus.
Slímpokar eru og margir um-
hverfis axlarliöinn, helstir þeirra
eru: hursa subdeltoidea, einhver
stærsti slimpokinn í likamanum, get-
ur hann verið lófastór, bursa sub-
acromialis, bursa m. coraco-brachi-
alis, bursa m. subscapularis og
fleiri, sem og vagina mucosa inter-
tubercularis.
Æthiologia. Orsakirnar til peri-
arthritis humero-scapularis geta
verið all-margvíslegar. Flestir eru
sammála um, að trauma á eða í
námunda við öxlina sé ein af aðal-
orsökunum. Getur verið að ræða
um eitt einstakt trauma eða fleiri
smáítrekuð. Það getur verið með
mismunandi móti, sem contusion,
distorsion, sár í húð, vöðvum, sin-
um, æðum, taugum, bruni eða
skaddanir á bursae, sem svo hefir
í för með sér periarthritis humero-
scapularis.
Vegna hinnar anatomisku bygg-
ingar á axlarliðnum, og þá einkum
á periarticulera vefnum, er hann sá
liðurinn, sem einna oftast eða oft-
ast verður stirður eða stífur af
trauma.
Eins og tala má um periarthritis
humero-scapularis í kjölfar trauma,
mætti einnig tala um periarthritis
humero-scapularis i kjölfar með-
ferðar, því hin ranga adductions-
immobilisation er mjög oft rótin til
þessa meins.
Trauma eða meinsemdir í fingr-
um eða á framhandlegg, sem krefj-
ast langvarandi umbúða og mitella
hafa oft í för með sér periarthritis
huniero-scapularis, sömuleiðis getur
hæmorrhagia cerebri, poliomyelitis
eða aðrir sjúkdómar, sem krefjast
langvarandi rúmlegu og gera sjúk-
lingnum ófært eða erfitt með að
hreyfa sig eða handleggina, leitt til
sjúkdóms þessa.
Langvarandi immobilisation á
liandleggnum er því ein orsökin til
periarthritis humero-scapularis.
Einkum er þessi immobilisation
hættuleg hjá fullorðnu fólki.
Kuldi, raki, vosbúð og næðingur
geta valdið sjúkdómi þessum, einn-
ig infection einhverstaðar nær eða
fjær öxlinni. 1 þessu tilfelli er því
að ræða um infectiös-rheumatiskan
sjúkdóm. Menn hafa haklið því
fram, að sjúkdómurinn gæti einnig
komið fyrir „af sjálfu sér", án finn-
anlegrar ástæðu. Mér er nær að
halda, að hér sé að ræða um in-
fectiös-rheumatiskan uppruna.
Arið 1917 hélt Brickner því frarn,
að truflanir á efnabreytingunni væri
ein orsökin til þessa sjúkdóms.
Einkum voru það hyperthyreoidism
us, hypothyreoidismus og diabetes
mellitus, sem settir voru i samhand
við hann.
Einnig sést sjúkdómurinn oft hjá
taugaveikluðum konum, einkum in
climacterio, en ekki veit ég hvort
hægt er að setja þetta i orsaka-
samband við hann. En víst er, að
slikt ástand sjúklinganna styður að
myndun sjúkdómsins, þar eð slíkir
sjúklingar forðast allar hreyfingar,
sem valda þeim óþægindum, en það
hefir aftur í för með sér hina hættu-
legu immobilisation á öxlinni.
Pathologia. Við trauma á öxl-
ina myndast smærri eða stærri blæð-
ingar í vefjunum og mikil lympha
streymir út í þá. Þetta koagulerar
og breytist í granulationsvef, sem
seinna organiserast og fibrösir sam-
vextir myndast milli vöðvaþráða,
vöðvaknippa og aðliggjandi vöðva.