Læknablaðið - 01.11.1937, Blaðsíða 26

104
LÆKN'AB LAÐ IÐ
fjölda landa. Er einkum mælt meÖ
hinum svo kallaöa „Oslo“-morgun-
verði, þ. e. börnunum er gefin ein
máltíð af ósoðnum, verndandi
fæðutegundum, áður en þau byrja
vinnu dagsins (mjólk, brauð, smjör,
hráir ávextir eða grænmeti). Rann-
sóknir í mörgum löndum virðast
benda til þess, að bæði líkamlegur
og andlegur þroski barnanna, svo
og afköst þeirra í skólum, séu mun
betri þar sem skólamáltiöir eru
gefnar, en þar sem ]>a'ð ekki er
gert-
Það segir sig sjálft, að á sjúkra-
búsum og hælurn, og í allri opin-
berri starfrækslu, þar seni mönnum
er séð fyrir mat, verði fvrst og
fremst að sjá um, að mataræði'ð sé
í sem fullkomnustu samræmi við
nýjustu kenningar.
Afleiðingin af breyttum og bætt-
um lifnaðarháttum hvað mataræði
snertir, yrði aukin eftirspurn eftir
matvælum, en aukin eftirsjmrn eftir
matvælum, mundi hafa í för með
sér aukna landbúnaðarstarfsemi,
fyrst og fremst. Auðvitað mundi
þurfa ýmsar breytingar við fram-
leiðslu landbúnaðarafurða, en þær
mundu verða smám saman, alveg
eins og að mataræði manna smám-
saman mundi færast i réttu áttina.
Það er víst ekki hætta á því, að
fólk breytti um til hins betra al-
veg alt í einu.
Flestar verndandi fæðutegundir
(mjólk, grænmeti o. fl.) er þannig,
að þær þola litla geymslu og litinn
ílutning, og þarf þvi að íramleiða
þær sem næst þeim stað, sem neysl-
an fer fram á. Þær fæðutegundir,
sem frekar eru orkugjafar, má aft-
ur á móti yfirleitt flytja lengra að.
Það er því mjög nauðsynlegt, að
haga framleiðslunni með tilliti til
legu markaðanna eða aðalmarkað-
anna.
Til þess að landbúnaðurinn geti
aðlagað sig og aukið afköst sin, þarf
hann aukið fjármagn, til að byrja
með. 1 flestum löndum er nauðsyn-
legt, að bæta fyrirkomulag láns-
stofnana fyrir landbúnaðinn, og er
það mál í rannsókn hjá alþjóða-
landbúnaðarstofnuninni í Róm.
Ýmiskonar samvinna á sviði land-
1 lúnaðarmálanna virðist æskileg,
eins og t. d. tilraunastarfsemi, sam-
eiginleg notkun véla, aðgangur a'Ö
vísindalegri þekkingu, upplýsingar
um markaði, hentugt markaða-
skipulag o. s. frv.
Ríkið og bændafélög geta á ýms-
an hátt létt undir með landbúnað-
inum til þess að laga sig eftir hin-
um nýju kenningum, t. d. með því
að fræða bændurna, hjálpa þeim til
þess að bæta framleiðslu- og dreif-
ingara'ðferðir, upplýsa þá um nýj-
ustu kenningar vísindanna, mark-
aðshorfur, hjálpað til þess að berj-
ast gegn húsdýrasjúkdómum, kaupa
l)etra útsæði, vaka yfir fó'ðurbætis-
og áburðarverðlagi, bæta samgöng-
ur, bæta fyrirkomulag lánsstofnana
og hvetja þjóðina til meiri neyzlu
á landbúnaðarafur'ðum.
Tollar og allskonar söluhindran-
ir geta verið tvíeggjaðar og vafa-
samar, en á hinn bóginn er senni-
legt, að stuðningur til neytendanna
geti orðið eins mikil hjálp og vernd
íyrir landbúnaðinn.
Allir fræðimenn um þessi mál
eru samdóma um verðmæti fiskjar
og lýsis, og efling fiskiveiða verð-
ur því e'ðlilega á stefnuskrá þeirra
manna, sem um þessi mál fjalla.
(T. d. er talið æskilegt, að fisk-
neysla Þjóðverja ykist stórum. —
Sbr. Hoske: D. med. Wschr. 1936,
851)-
Ef matvælaframleiðsla er skoð-
uð frá þessum sjónarmiðum, hlýtur
húu að geta haft lún víðtækustu
áhrif á öll verslunarmál þjóðanna.
(Þannig er t. d., þó að illa horfi