Læknablaðið - 15.12.1949, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ
137
landi hafi kynþrcskaaldurinn
færzt fram á seinni tímum,
eins og vaxtarbreytingin bend-
ir til.
Breytingin, sem hefir orðiö
á hæð íslendinga, virðist stað-
festa það, að bætt viðurværi og
betri aöbúð sé aðalorsökin til
aukins vaxtar, að minnsta
kosti getur kynblöndun ekki
komið til greina hér.
Um það er svo allt á huldu,
hvað má sín mest í viðurværi
og aðbúnaði til áhrifa á líkams-
hæðina. Hún er arfgeng og á-
kveðin af mörgum erfðaeind
um (gen), þó ekki svo að skilja
að ákveðin hæð erfist, heldur
möguleikar til að ná líkams-
hæð, sem er innan ákveðinna
takmarka. Ytri aðstæður ráða
því svo hvar innan þessara tak-
marka hin endanlega hæð
verður og ætla ég að gera nokk-
uru nánari grein fyrir einni
þeirra, sem sé fæðunni.
Áhrif hennar á líkamshæð-
ina geta legið 1 tvennu, magni
og samsetningu. Það er erfitt
að gera sér rökstudda grein
fyrir því, hvað hitaeininga-
magnið hafi verið í fæði ís-
lendinga fyrr á tímum. í búa-
lögum (13) er kveðið á um
fæði vinnuhjúa og giltu þær
reglur um langan aldur. Skúli
Magnússon (14) segir svo um
þetta atriði: „Annars ákveða
landslögin, hver fæða vinnu-
fólksins skuli vera, miðað að-
eins við fisk og smjör og eftir
þessu fara sumir, einkum sjó-
menn þeir úr öðrum sýslum, er
dveljast í Gullbringusýslu um
vertíðina. Útvigtin nemur yf-
ir áriö handa karlmanni: 1 skp.
12 lp. 8 pd. harðfisks, 11 lp. 6
pd. smjörs. Handa konu: 1 skp.
4 lp. 6 pd. harðfisks, 8 lp. 2 pd.
smjörs. Á þessum grundvelli er
vinnufólki og sjómönnum út
hlutað svo miklu af fiski og
smjöri, að samsvari neyzlu
þeirra um langan eða skamman
tíma eftir atvikum. Ef fiskur
er ekki til er jafnþyngd hans af
rúgmjöli lát-in í staðinn, sömu-
leiðis er góð tólg látin í stað
smjörs. Sumir skipta á nokkr-
um hluta útvigtarinnar fyrir
brauð og kjöt.“ (Lýsing Gull-
bringu- og Kjósarsýslu, bls. 24
—25).
Sé þetta reiknað út í hita-
einingum, þá er vinnumannin-
um ætlaðar 4338 h.e. á dag og
vinnukonunni 3213. Samkvæmt
rannsóknum manneldisráðs er
meöal h.e. magn í karlmanns-
fæði nú 3089 í kaupstöðum og
3553 í sveitum og áætlað að
konan noti 80% af því magni,
en búalög ætla konunni 74%
af h.e. magni karlsins. Þó að
búalög séu fyrst og fremst verð-
skrár, þá munu þau vafalítið
gefa sanna mynd af því hvað á-
litið var sómasamlegt fæðu-
magn handa vinnuhjúum, en
annað mál er það, að hve miklu
leyti þessari reglu haf' "erið
fylgt á hverjum tíma. Vafa-