Læknablaðið - 15.12.1949, Blaðsíða 27

LÆKNABLAÐIÐ
þær fyrir eggjahvítu og fitu-
magn í fæöi á 18. öld og 1850,
sem eru í töflu IX, fengnar.
Þær sýna aö þá hefir um þriðj-
ungur af orkumagni fæðunnar
komið úr eggjahvítu, en nú
tæpur fimmtungur. Fitumagn
ið hefir verið hlutfallslega eitt-
hvað meira á 18. og fyrri hluta
19. aldar en nú, en áberandi
virðist munurinn ekki hafa
verið. Loks hefir á 18. öldinni
yfir 90% af orkumagni fæðunn-
ar komið úr dýraríkinu en nú
liðlega helmingur. Það er eftir-
tektarvert hve gamla fæðið var
miklu auðugra af góðri eggja-
hvítu en nútíma fæðið. En þó
eggjahvíta sé nauðsynleg vexti
og þrifum, er hún ekki eins
notadrjúgur orkugjafi og fitan
og kolvetnin vegna þess, að hún
eykur efnaskiptin (Specific
dynamic action) mun meira
en fita og kolvetni og af þeim
orsökum einum má gera ráð
fyrir 300 h.e. meiri efnaskipt-
um á 18. öldinni en nú. Trúlega
hefir mikið aukið joðmagn í
gamla fæðinu, sem gera verð-
ur ráð fyrir vegna hins mikla
fiskáts og nokkurrar sölva-
neyzlu, einnig aukið efnaskipt-
in. í sambandi við efnaskiptin
er fróðlegt að minnast um-
saenar Schleisners (23) um út-
lit íslendinga. Hann segir á bls.
155 það „charakteristisk ved
det islandske Physiognomie“ að
„man seer mere af det Hvide i
Öiet end hos andre Folk“. Enn-
143
fremur mældi hann hitann í
munnholi 12 heilbrigðra íslend-
inga og reyndist hann 37,27° C
að meðaltali (36,5°—37,8°)
Burton (24) segir á bls. 132
(vol. I) um augu íslendinga:
„Squints and prominent eye-
balls, in fact what are vulgarly
called „goggle eyes“, are com-
mon, and even commoner, per-
haps, are the dull colourless
organs which we term „cod’s
eyes“.
Þó að úteygð og aukinn lík-
amshiti geti stafað af öðrum
ástæðum en aukinni starfsemi
skjaldkirtilsins og ekkert liggi
fyrir um það, að aukin efna-
skipti eða aukið joðát valdi út-
eygð', þá eru öll þessi atriði svo
nátengd að ósjálfrátt setur
maður þau í orsakasamband.
Undir öllum kringumstæðum
verður að gera ráð fyrir meiri
hvíldarefnaskiptum þá en nú.
Að vísu var líkamsstærðin svo
miklu minni áður, að gera
verður ráð fyrir 10% minni
heildar-hvíldarefnaskiptum þá
en nú af þeim ástæðum, en þar
á móti kemur meiri innanhúss-
kuldi fyrr á tímum og raunar
utanhúss einnig.. Aukin hvíld-
arefnaskipti og meiri vinna
hafa áður fyrr dregið úr því
orkumagni sem farið gat til
vaxtar.
Hið mikla mjólkurmagn 1
gamla fæðinu gerði það að
verkum, að það var miklu kalk-
og fosfór-auðugra en nútíma-