Læknablaðið - 15.12.1949, Blaðsíða 28

144
LÆKNABLAÐIÐ
fæði. Þaö er hugsanlegt að hin-
ar tíöu og miklu osteofytmynd-
anir á beinum fornmanna
standi í sambandi við mikið
kalk og fosfórmagn í fæði
þeirra.
Vitamínin hafa mikil áhrif
á vöxtinn, en því miður er erf-
itt að gera sér fulla grein fyr-
ir hverjum breytingum magn
þeirra hefir tekið í fæði þjóðar-
innar. Aðal vítamíngjafar
hennar eru mjólkin og jarð-
eplin svo af því má ráða að A
og D-vítamínmagnið hafi ver-
ið meira áður en nú er. Hins-
vegar er C-vítamínmagn mjólk-
ur og jarðepla breytilegt og um
of háð geymslu og matreiðslu
til þess að hægt sé að mynda
sér rökstudda skoðun um magn
þess á hverjum tíma, en af því
er ráða má af sögu skyrbjúgs-
ins hér á landi, virðist hafa ver-
ið minna um C-vítamín fyrr á
tímum en nú. B-vítamínin hafa
trúlega verið ríkulegri í 18. og
19. aldar fæðinu, en nú á tím-
um. Kiil (11) hallast að því,
að aukin neyzla jarðepla sé or-
sök til hæðarauka Norðmanna,
því þetta hvort tveggja fylgist
að. Hann álítur, að hið aukna
C-vítamínmagn í fæðunni með
vaxandi jarðeplaáti sé aðalat-
riðið og bendir í því sambandi
á, að í þeim héruðum Noregs,
sem ávaxtarækt sé mikil, hafi
líkamshæðin verið meiri en í
öðrum héruðum landsins. Hér
á landi hefir einnig aukinn
vöxtur og vaxandi jarðepla-
neyzla fylgzt að, svo rök Kiils
geta að því leyti átt við hér, en
það er eins og þegar hefir verið
bent á margt fleira í mataræði
okkar sem hefir tekið stórfelld-
um breytingum en jarðepla-
neyzlan, svo varlega verður að
fara í að þakka henni allan
hæðaraukann. Ef dregnar eru
saman þær helztu breytingar
er hafa orðið á mataræði þjóð-
arinnar á síðustu tveimur öld-
um verða þær þessar:
1) Orkuþörfin hefir minnkað
og orkumagnið í fæðunni
aukizt miðað við þarfirna..
2) Magn eggjahvítu hefir
minnkað og kolvetnanna
aukizt miðað við þarfirnar.
3) C-vítamínmagn hefir auk-
izt og A og D-vítamínmagn-
ið minnkað.
4) Kalk, fosfór og joðmagnið
hefir minnkað frá því er
var.
Af þessum atriðum finnst
mér trúlegast, að það fyrst
talda eigi drýgstan þátt í hæð-
arbreytingunni og þá sérstak-
lega sá þáttur þess er skapast
af minni vinnu á barns- og
unglingsárum. Þó að talað sé
um uppbyggingu og niðurbrot
efna sem andstæður, þá eru
mörg sömu enzymin og efna-
samböndin að verkum við bæði
kerfin. Það má þess vegna
telja víst, að sé mikið lagt á nið-
urbrotskerfið, verði að draga
úr uppbyggingunni jafnvel þó