Bændablaðið - 24.04.2013, Qupperneq 63

63
Eigum allar síur í New Holland og JCB á lager
Skeiðarás 3 Garðabær Sími 5272600 velavit@velavit.is
Varahlutir - Viðgerðir
sérhæfum okkur í JCB Hydrema Iveco New
Holland og Case
Vélavit
Oftast ódýrastir!
JCB
REYKJAVÍK - AKUREYRI
ÞÓR HF
Nafn og atvinna: Sigurður G.
Valgeirsson, upplýsingafulltrúi
Fjármálaeftirlitsins. Skrifa einnig
um þessar mundir leikhúsgagnrýni
fyrir Morgunblaðið og tala um bækur
í Kiljunni.
Hvar varstu í sveit og hvenær? Ég
var í sveit á Urriðaá á Mýrum frá 1963
til ´68 en var stutt síðasta sumarið.
Ábúendur og tegund bús? Ábúendur
voru Sigurður Guðjónsson og
Hólmfríður Þórdís Guðmundsdóttir,
sem oftast voru nú bara kölluð Siggi
og Dodda. Þetta var fyrst og fremst
fjárbú en þarna voru líka, kýr, hestar
og hænur.
Hvað var skemmtilegast við
dvölina? Skemmtilegust fannst
mér útivistin, samvera við dýr og
þá sérstaklega hestamennska og
útreiðartúrar. Á hverju sumri fékk
maður reiðhest til nota allt sumarið
og við fórum yfirleitt á hverjum
sunnudegi í langa útreiðartúra.
Hvað var erfiðast við dvölina?
Ég býst við að mér hafi fundist
erfiðast við dvölina að vera fjarri
fjölskyldunni og maður missti
náttúr lega af öllu því sem hún gerði
á sumrin. Annars leið mér bara mjög
vel í sveitinni því þar var nóg við að
vera og ég hlakkaði mikið til á hverju
vori að fara í sveitina. Mér leið vel á
Urriðaá enda var fólkið þar duglegt
og vandað. Mér fannst líka alltaf að
við sem vorum í sveit á sumrin værum
sterkari, sjálfstæðari og meiri naglar
en þeir sem dvöldu á malbikinu yfir
sumartímann.
Hvaða verk voru á þinni könnu?
Mér voru falin margháttuð
embættisverk svona í takt við það
sem ég réð við. Ég man eftir því að
hafa rekið kýrnar, mokað fjósið, gefið
hænum og ungum og séð um að loka
hænurnar inni á kvöldin. Ég fékk að
reka á fjall nokkuð ungur en þá var
maður um sólarhring á hesti. Því
miður hætti ég í sveitinni áður en ég
varð nógu gamall til að fara í leitir, en
það var umlukið miklum hreysti- og
ævintýraljóma. Ég tók vaxandi þátt
í heyskapnum eftir því sem ég eltist
og sjóaðist. Fyrst mest með hrífu en
svo sneri maður og rakaði í garða með
múgavél og flutti hey á vagni, annað
hvort á gráa Fergusoninum, sem ég
kunni alltaf vel við, eða Deutz-inum
þegar hann var keyptur. Ég náði líka
að slá með orfi og ljá og gekk það
alveg sæmilega en það er sagt að það
bíti vel hjá manni ef maður er lyginn.
Þegar ég byrjaði í sveit var ekkert
rafmagn komið á Urriðaá, fjósið
var með torfþaki og það var farið
með mjólkina í brúsum í hestvagni
upp á þjóðveg. Ég var mjög stoltur
þegar mér var nokkuð ungum treyst
fyrir því að fara með mjólkina upp
á veg en maður þurfti að vera nógu
sterkur til að lyfta nokkuð stórum
mjólkurbrúsum úr vagninum yfir á
pallinn. Í endurminningunni öðlaðist
ég þessa krafta snemma.
Ég lærði að mjólka í sveitinni
og mjólkaði þá kvölds og morgna
mínar tvær, þrjár kýr. Það kom hins
vegar fyrir, ef það var háþurrkur, að
ákveðið var að flestir héldu áfram að
heyja og maður var sendur einn til að
mjólka og mjólkaði drjúgan skerf af
kúnum einn, jafnvel allar. Ég hef oft
vitnað til þessarar kunnáttu að læra
að handmjólka síðar á ævinni með
þeim orðum að maður eigi að velja
það vandlega hvað maður vill kunna
– og hvað ekki. Annars er ég mjög
montinn af því að hafa einhvern tíma
handmjólkað og reyni að koma því
að þar sem ég get og þar á meðal hér.
Geturðu nefnt eftirminnileg
atvik? Ég á margar ógleymanlegar
minningar úr sveitinni. Sumar
tengjast mistökum sem ég gerði,
eins og þegar ég tók í fyrsta skipti af
vagnhestinum og vöðlaði aktygjunum
einhvern veginn saman og heyrði svo
að Siggi bóndi hefði lengi verið að
greiða úr flækjunni morguninn eftir.
Það henti líka að maður gleymdi að
loka hænurnar inni og svo framvegis.
Fyrst og fremst eru þetta þó bara
ljúfar minningar frá því þegar við
hleyptum á söndunum fyrir neðan
bæinn Álftanes, sátum við hlaðborðið
hennar Doddu að kvöldlagi um haust
og það var kannski kveikt á olíulampa.
Fyrst ég nefni mat verð ég að nefna
saltfiskbollurnar og kleinurnar
og nafntogaðar pönnukökurnar,
en þetta var allt hreinasta lostæti.
Rjómaskánin á mjólkinni í sveitinni
vakti mér hins vegar alltaf smá klígju.
Ég verð að viðurkenna hér, þó
að ég telji mig hafa verið duglegan
(Siggi bóndi sagði stundum að hann
hefði haft bræður mína og frændur á
undan mér og ég væri ekki sá lakasti),
að ljúf rigning, helst án mikils roks, er
alltaf í dálitlu uppáhaldi hjá mér frá
því ég var í sveitinni því þá gat maður
verið inni og lesið öndvegis bækur á
borð við Trygg ertu Toppa og Grænir
hagar. Þá gluggaði ég stundum í ritið
Búvélar og ræktun, glöggvaði mig á
því hvernig ætti að girða og skoðaði
myndir af gömlum þúfnabönum.
Sveinbjörn I. Baldvinsson, vinur
minn, hefur í gegnum tíðina heyrt
mig vitna í þetta öndvegisrit. Hann
fór á fornsölu þegar ég átti afmæli
fyrir nokkrum árum og fann það í
skinnbandi, áritað af höfundi, og gaf
mér það.
Eitt eftirminnilegasta atvikið frá
dvölinni í sveitinni er þegar Siggi
bóndi kom einu sinni til mín þar sem
ég var að snúa. Ég tók Fergusoninn
ekki úr gír heldur lét nægja að
standa á kúplingunni á meðan við
spjölluðum saman og hann studdi
sig við afturdekkið. Skyndilega rann
fóturinn á mér út af kúplingunni (ég
kenni um koppafeiti sem var mikið
smurt bæði í koppa og utan á) og
ég skaut honum út í flekkinn. Þetta
þótti mér óskaplega fyndið og sem
betur fer stökk nafni minn, þá vel
kominn á sjötugsaldur, á fætur og
hló með mér. Þegar ég hugsa til
baka er ótrúlegt hvað hann var alltaf
kvikur og hress. Siggi hafði gaman
af glímu og gerði það stundum að
gamni sínu að setja á mann hælkrók
úti á túni og var alveg til í að sýna
manni glímutökin.
Skildi dvöl þín í sveitinni eitthvað
sérstakt eftir sig?
Mér fannst ég læra að vinna í
sveitinni og einnig að taka ábyrgð.
Fólkið á Urriðaá var harðduglegt og
þar var allt nýtt eins og hægt var.
Höftin fyrir kýrnar voru úr gömlum
nælonsokkum, brunnu eldspýturnar
voru geymdar því það var hægt að
nota þær til að færa eld á milli hellna
á gaseldavélinni og föt voru notuð
eins lengi og mögulegt var. Matur
var hafður eins fjölbreyttur og kostur
var á og margt sem þarna var gert
rímar ótrúlega vel við það sem mest
þykir til fyrirmyndar í dag varðandi
nýtingu hráefnis og hollustu matar,
enda lifðu þau Siggi og Dodda bæði
fram yfir nírætt.
Ég var sendur í sveit
DALVEGI 16c · 201 KÓPAVOGI
SÍMI 568 6411 · WWW.RAFVORUR.IS
Taka 12 Kg · Hljóðlát
Stórt op > auðvelt að hlaða
Sparneytin amerísk tæki.
<Þvottvélin tekur
heitt og kalt vatn Afkastamikill
þurrkari >
Þvottavél Þurrkari12 kg
Amerísk
gæðavara
Amerísk
gæðavara
Sigurður á Jarpi árið 1966.