Læknablaðið - 01.06.1962, Blaðsíða 55

LÆKNABLAÐIÐ
79
^JJia (ti l^(
oranniion:
Krabbamein í lungum
Myndun og tíðni.
Carcinoma bronchogenis hef-
ur síðustu áratugina aukizl
stórlega i mörgum löndum og
er nú sums staðar, svo sem í
Ameríku og Englandi, orðið
algengasta krahbameinið með-
al karlmanna. Vafalaust stafar
þessi aukning að verulegu leyli
af hetri sjúkdómsgreiningu, en
þó virðist auðsætt, að einnig
sé um ótvíræða aukna tiðni
sjúkdómsins að ræða. Svo sem
að líkum lætur, hafa komið
fram margar kenningar um
orsakir þessarar aukningar, og
verður ekki unnt að nefna
nema þær helztu hér. Wynder
og Graham í Ameríku og Doll
og Hill í Englandi(3) sýndu
fram á mun meiri tíðni meðal
þeirra, sem réyktu mikið af
sígarettum, og athuganir
þeirra Ijenda því vissulega til
Sketch III: Shows the range of di-
verticulosis coli of men. In every
case there was diverticulosis of
the flexura coli Sigmoideae, but
in addition there was diverticu-
losis found in the colon as the
ciphers in the sketch show.
Sketch IV: Accounts for the same
items in women.
þess, að reykingar geti valdið
eða að minnsta kosti verið
þáttur i myndun ákveðinna
tegunda lungnakrahha. "Ýmis
önnur efni hafa þó verið talin
ekki síðri krabbavaldar i
lungum, svo sem úraníum, ars-
en, krómsölt, nikkel, kopar,
tjara, ýmsar geislavirkar loft-
tegundir, steinolía, asfalt og
fleiri efni. Veirur hafa og ver-
ið nefndar.
Það er löngu vitað, að
lungnakrahhi er sérstaklega al-
gengur meðal námumanna,
sem vinna við sérstök efni, svo
sem krómsölt og ýmis geisla-
virk efni, og var þessu fyrsl
veitt athygli í námunum í
Schneeberg í Þýzkalandi og
Joachimstal, þar sem geisla-
virkt málmgrýti var unnið
með horunum. Rvkið í þessum
grjótnámum innihélt ekki ein-
ungis geislavirk efni, svo sem
úraníum og radíum, heldur
var einnig i því allmikið arsen.
Sclmiorl, Rostosky og
Saub(l) alhuguðu árið 1926 154
námumenn frá Schneeberg-
námunum og fylgdu þeim
nokkuð eftir. Af 21, sem dóu á
því tímabili, sem rannsóknir