Læknablaðið - 01.06.1962, Blaðsíða 20

50
LÆKNABLAÐIÐ
fræðinnar, og lýsti Hippokrat-
es fyrstur lækna ástandi þessu
um 400 f. Kr. og nefndi melan-
cholia. Hugtak þetta var síðan
notað i viðtækari og nokkuð
losaralegri merkingu um marg-
ar aldir og hlaut að ýmsu lejdi
svipuð örlög og hugtakið neu-
rosis á síðustu öld, en það var
eins konar öskuhaugur marg-
víslegra sjúkdómsfyrirbæra,
sem síðar reyndust vera af-
markaðir sjúkdómar sui ge-
neris, svo sem meningitis,
paralysis generalis, paralysis
agitans o. fl.
Um miðja 19. öld var depres-
sio mentis álitin vera eins kon-
ar forstig andlegrar úrkynjun-
ar, og var sú skoðun reist á
þeirri athugun, sem að visu
átti við rök að styðjast, að
langvinnir og ólæknandi geð-
sjúkdómar byrjuðu tíðum með
depressio mentis.
f lok 19. aldar kom þýzki
geðlæknirinn Emil Kraepelin
fram með flokkun sína á geð-
sjúkdómum í dementia prae-
cox og psycliosis manio-de-
pressiva, og gerði hann þar
fyrstur lækna grein fyrir de-
pressio mentis sem afmörkuð-
um sjúkdómi með ákveðnum
einkennum, gangi, horfum og
meðferð. A tímum Kraepelins
fjallaði geðlæknisfræðin hins
vegar nær einvörðungu um
svæsnustu afbrigði geðsjúk-
dóma og takmarkaðist því að
meslu við múra geðveikrahæl-
anna. Hvers konar vægari geð-
truflunum, sem voru ekki
beinlínis Iiættulegar sjúklingn-
um eða samfélaginu, þ. e. a. s.
höfðu ekki komizt á psykótiskt
stig, var lítill gaumur gefinn
og ýmist kastað á neurosis-
öskuhauginn eða lagður á þær
siðferðilegur mælikvarði og
taldar til ómennsku, leti, upp-
gerðar og annarra borgara-
legra ódyggða.
Eftir heimsstyrjöldina fyrri
tók geðlæknisfræðin smám
saman að færa verksvið sitt út
fyrir geðveikrahælin, einkan-
lega í sambandi við fræðikenn-
ingar Freuds, og rannsóknir
geðlækna á taugaveiklun og
hvers konar vægari geðtrufl-
unum juku þá einnig stórlega
þekkingu manna á eðli þung-
lyndisástandsins.
Hugtakinu depressio mentis
hefur þannig á síðustu árum
verið markaður æ þrengri bás,
svo að liægt liefur verið að
greina það í ýmsa undirflokka
í samræmi við psjdtopatolog-
iskar brejdingar, klínísk ein-
kenni og meðferð.
Þunglyndissj úkdómar ým-
issa tegunda eru ásamt tauga-
veiklunarkvillum afar algengir
sjúkdómar, sem allir læknar
verða að glíma við i daglegu
starfi. Engu að síður hafa þeir
gegnt eins konar Öskubusku-
hlutverki í sjúkdómsgreiningu
lækna, einkum vægari afhrigði
þeirra, og eru sennilega þeir