Læknablaðið - 01.06.1962, Side 62

84
LÆKNABLAÐIÐ
aður sjúkdómur kemur fyrir í
kindum, hrossum og fleiri
skepnum og kallast jagziekte.
Frumurnar eru háar, þ. e.
stuðlaþekja með fíngranuler-
uðu cytoplasma. Cytoplasma
er meira og litast daufar en í
bronchogen æxlum. Sjaldnast
er um að ræða necrosis eða ul-
ceration í þessum æxlum, og
j)au eru j)ví oftast einkenna-
litil eða einkennalaus, unz
sjúklingarnir fá mæði. Þegar
uppgangur kemur, er hann þó
oft mikill og þunnur, alll að
því vatnskenndur og mjög
sjaldan blóðugur.
Sjúklingar, sem fá j)essa leg-
und, deyja oftast úr öndunar-
hilun, vegna þess að öndunar-
hæfur lungnavefur smáeyðist.
Auk þessara fjögurra flokka
tala sumir um hlönduð æxli
(„mixed carcinoma“), ef
frumur þeirra eru mjög fjöl-
breytilegar.
Einkenni.
Það er svo með krabbamein
í lungum eins og annars staðar,
að lengi getur sjúkdómurinn
verið án einkenna, eða j)á, að
J)au eru svo óveruleg, að sjúkl-
ingar leita ekki læknis. Hver
einkennin verða og hversu
fljótt ])au koma, fer fyrst og
fremst eftir vaxtarstað (locali-
satio) æxlisins. Því utar sem
j)au vaxa í lunganu, j)ví seinna
koma einkennin og ])eim mun
óljósari verða J)au, og ef ])au
vaxa alveg út undir yfirhorði,
gefa j)au seint staðhundin ein-
kenni, og fyrstu einkenni, sem
sjúklingarnir fá, geta ])á verið
frá meinvörpum, t. d. í heila
eða beinum. Undantekning frá
j)essari reglu eru J)ó yfirborðs-
æxli í lungnatoppunum, svo-
kallað superior sulcus æxli,
eða Pancoast’s syndrome, sem
gefa mjög mikil staðbundin
einkenni, og sama gildir raun-
ar, ef æxlið vex út í bein ann-
ars staðar á brjóstveggnum.
Hósti er oftast fyrsta ein-
kennið og stafar J)á annað
tveggja af ertingu frá æxlinu
eða af bólgu, sem komin er í
ofanálag. Þar sem miklir reyk-
ingamenn hafa flestir stöðugt
lungnakvef og J)eim sjúkdómi
fylgir hósti, verður þvi erfið-
ara að átta sig á J)essu ein-
kenni hjá þeim. Oftast hreyt-
ist J)ó hóslinn og verður stöð-
ugri, og einnig breytist upp-
gangur þeirra fljótt frá J)ví að
vera lítill og slímkenndur og
verður meiri og oft fljótt graft-
arkenndur. Ilósti er, eins og
vitað er, mjög algengt ein-
kenni með kvefi og acut bron-
chitis. Aðalatriðið er, ef hósti
dregst á langinn eftir slíkar
pestir hjá miðaldra og eldra
fólki, að láta sér detta krabba-
mein í hug og rannsaka sjúkl-
inga með tilliti til þess mögu-
leika.
Einstaka sjúklingar taka eft-
ir píphljóði, „\vheeze“, og ef