Læknablaðið - 01.04.1969, Side 37

LÆKNABLAÐIÐ
49
þrengslum, þykir rétt að taka mynd af meginæð með skugga-
efni.
3) Þegar einkenni eru um æðastiflur í slagæðum til ganglima
og maður þarf að mynda sér skoðun á aðgerðum þar.
Springi ósæðarhnúturinn, fær sjúklingur mikla verki í kvið og
aftur í bak, samhliða einkennum frá skyndilegu hlóðtapi. Blæð-
ingin er oftast retroperitonealt. Oft geisla verkirnir niður í nára
eða lífbein og likjast verkjum við sjúkdóma í þvagfærum eða
kynfærum. Þvagrannsókn er þó oftast eðlileg, og yfirlitsmyndir
af kviðarholi sýna kalkmassa í meginæð, og psoas-skuggar hverfa.
Ef hlóðtap er lítið, geta aðaleinkennin verið frá uppþembu og
uppköstum og henda á lífhimnubólgu.15
Meðferð
Áður hefur verið minnzt á ástæður til aðgerða og hinar slæmu
horfur fyrir sjúklinga með ósæðarhnúl stærri en fimm cm í þver-
mál. Sé annað af þessu fyrir hendi eða hvort tveggja, telja lang-
flestir ástæðu vera til aðgerðar. Þó þarf að sjálfsögðu að taka tillit
til almenns ástands sjúklingsins, sérstaklega hjarta-, lungna- og
nýrnastarfs lians.
íAðgerðin er fólgin í því að nema hrott ósæðarhnútinn og setja
gerviæð, sem er ldofin í annan endann og fest við hvora æð um
sig. Séu art.iliacae i lagi, er nóg að taka sundur fyrir ofan þær,
og nægir þá að setja einfalda gerviæð. Er það minna verk og
fljótlegra.
Þegar ósæðarhnúturinn er mjög stór, hefur reynzt erfitt að
losa hann úr umhverfi sinu, einkum frá vena cava inferior. Hefur
þá reynzt hezl að selja tengur á fyrir ofan og neðan, en opna svo
ósæðarhnútinn, hreinsa innan úr honum hlóðstorkur og æðaþel
(intima), ásamt öllu kalki og bandvefsherzli (fihrosis), sem þar
er venjulega. Þarf þá að sauma fyrir art.lumbalis jafnóðum og
þær koma í Ijós. Er blóðmissir ekki tiltakanlega mikill, ef þannig
er farið að. Siðan er gerviæðin saumuð á venjulegan hátt, en ytri
lög ósæðarhnútsins síðan utan yfir.
Þetta styrkir gerviæðina, og auk þess er þetta vörn gegn þeirri
hættu, að görn, sérstaklega skeifugörn, vaxi fast við gerviæðina
og fistill myndist frá meginæð og í görn. Þetta er að sjálfsögðn
mjög alvarlegur aukakvilli, sem þarf að hugsa sérstaklega til í
hvert sinn, sem lífhimnunni er lokað yfir gerviæð.
Sé ósæðarhnúturinn sprunginn og sjúklingur í losti, þarf þegar
að hefja blóðflutning, en aðgerð eins fljótt og auðið er. Þegar