Læknablaðið - 01.10.1973, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
183
Gunnar Guðmundsson, dr. med.
HEILAMENGISBLÆÐINGAR Á ISLANDI
KLINISK RANNSÓKN
INNGANGUR
f þessari grein er skýrt frá hluta rann-
sóknar á heilablóðfalli hérlendis á 11 ára
tímabilinu frá 1958-1968. Er gerð grein
fyrir orsökum, einkennum, kyn- og aldurs-
skiptingu svo og batahorfum heilamengis-
blæðinga (SAH) á íslandi.
í annarri ritgerð5 var greint frá tíðni
SAH hérlendis og í smíðum er ritgerð
um niðurstöður á heilablóðfalli hjá 35 ára
og yngri á áðurnefndu tímabili.
Var reynt að hafa greiningarskilyrði
SAH hin sömu og Pakarinen7 notaði í
rannsókn sinni í Helsinki.
GAGNASÖFNUN
Gagnasöfnun hófst þegar á árinu 1967
á þann hátt, að fengin voru nöfn á öllum
sjúklingum, sem legið höfðu á sjúkrahús-
um Reykjavíkur á tímabilinu 1. jan. 1958
til 31. des. 1968, með sjúkdómsgreining-
una:
1) Haemorrhagia subarachnoidalis.
2) Aneurysma cerebri.
3) Angioma cerebri eða cerebral arterio-
venus malformation (AVM).
Samtímis þessu voru einnig skráð nöfn
allra sjúklinga með sjúkdómsgreininguna
haemorrhagia cerebri, embolia cerebri
eða thrombosis cerebri, sem voru 35 ára
og yngri, vegna annarrar rannsóknar, sem
fyrirhuguð var. Allar þessar sjúkraskrár
voru lesnar af höfundi. Haft var samband
við sjúkrahúslækna allra minni sjúkra-
húsa utan Reykjavíkur og þeir spurðir
um sjúklinga með áðurnefndar sjúkdóms-
greiningar, sem ekki höfðu verið sendir
til sjúkrahúsa í Reykjavík.
Voru svör þeirra allra á þann veg, að
þegar um væri að ræða SAH eða heila-
blóðfall hjá 35 ára eða yngri, væru sjúkl-
Taugasjúkdómadeild Landspítalans.
ingarnir sendir til Reykjavíkur. Hins veg-
ar hefðu nokkrir sjúklinganna dáið svo
fljótlega eftir að þeir veiktust, að ekki
hefði unnizt tími til að senda þá, en í
þeim tilvikum kæmi sjúkdómsgreiningin
fram á dánarvottorðinu.
Höfundur fór til Akureyrar og athug-
aði sjúkdómsgreiningu allra sjúklinga,
sem legið höfðu á FSA á umræddu tíma-
bili og var vandlega farið yfir sjúkra-
skýrslur allra, sem höfðu primer SAH.
Einnig las höfundur yfir krufningalýsing-
ar á öllum, sem krufnir voru í Rannsókn-
arstofu Háskólans, á tímabilinu 1. jan.
1958 til 31. des. 1968, en þar fara fram
91% allra krufninga á landinu. Voru þetta
5604 krufningar, þar af 1076 réttarkrufn-
ingar. Athuguð voru öll dánarvottorð á
tímabilinu 1958 til 1968, þar sem áður-
nefndar sjúkdómsgreiningar voru aðal-
eða aukasjúkdómsgreiningar og fengust
þannig nöfn 77 sjúklinga, þar af 27, sem
ekki höfðu fengizt upplýsingar um áður.
Af þessum 27 höfðu 14 verið krufnir eða
51.8%. Ekki tókst að fá nægilegar upp-
lýsingar um einn sjúkling og var honum
því sleppt. Einnig var sleppt 7 sjúkling-
um (3 karlar, 4 konur), sem samkvæmt
dánarvottorði höfðu dáið úr SAH, því
frekari rannsókn leiddi annað í ljós, m. a.
sjúkraskýrslur eða upplýsingar heimilis-
læknis. Tafla 1 sýnir hvaðan upplýsingar
eru fengnar um sjúklingana, svo og bú-
setu þeirra, er þeir veiktust. Af þeim 34
dánum, sem upplýsingar fengust um
annars staðar frá en sjúkrahúsum, voru
25 krufnir eða 73.5%.
Til að fá nokkra hugmynd um það,
hversu margir sjúklingar með sjúkdóms-
greininguna haemorrhagia cerebri, hemi-
plegia cerebri, embolia cerebri eða
thrombosis cerebri gætu verið með heila-
mengisblæðingu (primer SAH), voru