Læknablaðið - 01.09.1976, Síða 38

144
LÆKNABLAÐIÐ
NOKKUR ATRIÐI
VARÐANDI HJÚKRUN
Gæta skal þess, að sjúklingurinn sé aldrei
skilinn eftir einsamall og leitast skal
við, að sama starfsfólk annist hann.
Forðast ber hávaða og ónæði og aldrei skal
ræða ástand sjúklingsins svo að hann heyri.
Reynt skal að draga tjöld kringum sjúkl-
inginn þegar honum er þvegið eða skipt
um slöngur alls konar og umbúðir. Þar
sem sjúklingurinn getur ekki talað, skal
hann fá penna og pappír til að skrifa á,
þegar ástand leyfir.
Til þess að forðast að slím safnist fyrir
í lungum, skal eftir því sem hægt er láta
sjúklinginn liggja á hlið eða á grúfu með
höfðalagið niður 5°-10° tvisvar á dag í
30-40 mínútur. Soga skal slím úr trachea
eftir þörfum. Eru þá notaðar sterilar sog-
slöngur og hanzkar. Ekki skal soga lengur
í einu en 15 sekúndur og setja sjúklinginn
í öndunarvél stutta stund á milli þess sem
sogað er. Er þetta gert til að hindra hættu-
lega hypoxemiu, sem getur orsakað hjarta-
stopp. Ekki er iblásið meiru í belg á barka-
slöngu en þörf er á til að hindra loftleka.
Tvisvar í viku er sent í ræktun og næmis-
próf frá trachea og skipt er um barka-
slöngu tvisvar í viku. Þéttivatn er tæmt
úr slöngum eftir þörfum. Fylgjast skal með
magni útandaðs lofts og þrýstingi í önd-
unarfærum á klukkustundar fresti.
HVERNIG VENJA SKAL
SJÚKLING AF ÖNDUNARVÉL
(WEANING)
Reynt er að venja sjúkling af öndunar-
vél eins fljótt og kostur er. Þetta er sjald-
an vandamál, þegar öndunarbilun hefur
varað skemur en 72 klukkustundir. Hins
vegar þarf að fara varlega í sakirnar þegar
um lengri tíma hefur verið að ræða, og
tekur slíkt oft langan tíma. Byrja má að
venja sjúklinginn af öndunarvél, þegar
vital capacitet er um það bil 10 ml/kg eða
sem svarar tvöföldu andartaksmagni, og
þegar vital capacitet hefur náð 15-20 ml/
kg, er yfirleitt Ihægt að losa sjúklinginn al-
veg við vélina. Þá er stundum miðað við
mismun á súrefnisþrýstingi 1 alveolum og
slagæðablóði (A-aD02) og má hann ekki
vera meira en 350 mm/Hg þegar sjúkling-
urinn hefur fengið hreint súrefni i 15 min-
útur, svo að hægt sé að venja af öndunar-
vélinni. Einnig má miða við VD/VT hlut-
fall, og má það ekki vera meira en 0,6.
Byrjað er á að taka sjúklinginn úr önd-
unarvélinni nokkrar mínútur í senn og þá
gerðar blóðgasmælingar og síðan er tím-
inn smám saman lengdur. Gæta skal þess,
að sjúklingurinn fái alltaf súrefni og raka
þegar hann er tekinn úr sambandi við önd-
unarvélina. Yfirleitt þarf að gefa sjúkling-
um súrefni fyrstu dagana eftir að þeir
hafa verið vandir af öndunarvél.
FYLGIKVILLAR
Bilanir á öndunarvélum: Fremur er sjald-
gæft, að öndunarvélar bili alvarlega. Stund-
um kemst raki í ventla og þeir standa þá
á sér. Ef öndunarvél gengur fyrir rafmagni,
þarf að bregða skjótt við verði rafmagns-
bilun, svo að ekki hljótist slys af.
Ósjaldan fer öndunarvél úr sambandi við
sjúkling, og þarf því að fylgjast vel með
honum allar stundir. Barkaslöngur geta
stíflazt af óhreinindum eða ef belgur er
blásinn of mikið upp. Þá getur löng barka-
slanga farið ofan í aðalberkju, og þess
vegna þarf öðru hverju að hlusta bæði
lungu eða taka röntgenmynd, sé um vafa
að ræða.
Hyperventilation: Of mikla öndun ber
að varast vegna þess, að slíkt hefur 1 för
með sér ýmis slæm áhrif, svo sem alka-
losis, electrolytatruflanir, minnkaða blóð-
rás í heila, krampa og meðvitundarleysi,
minnkað hjartaútfall (cardiac output) og
hjartsláttartruflanir (8). Þá verður einnig
erfiðara að venja sjúklinginn af öndunar-
vélinni.
Sýkingar. Sýkingar eru algengar og hafa
skal hreinlæti eins og kostur er. Helzt þarf
að skipta um slöngur á öndunarvéium dag-
lega. Áður er minnzt á notkun hanzka og
ræktanir. Fúkalyf eru ekki notuð nema um
sýkingu í lungum sé að ræða.
Pneuniothorax: Hjá sjúklingum með
langvarandi obstructiva lungnasjúkdóma,
áverka á brjóstholi og eftir langar skurð-
aðgerðir getur loft lekið frá berkjum, sér-
lega ef mjög hár þrýstingur er notaður, og
getur myndazt tensions pneumothorax. Þá
er hætta á, að subcutan emphysema mynd-