Læknablaðið - 15.10.1981, Síða 25

LÆKNABLADID
201
Ályktun
1. Reglulegt eftirlit og góð blóðsykursstjórn-
un virðist draga úr myndun sjónu-
skemmda.
2. Sjónuskemmdir virðast koma fyrr fram hjá
þeim, sem eru eldri við greiningu.
Aðrar niðurstöður verða ræddar.
HEIMILDIR
1. Palmberg, P. F. (1978) Diabetic Retinopathy
(Review). Diabetes, vol. 26, No. 7.
2. Danielsen, R. et al. (1981). Fylgni sjónuskemmda
(Retinopathy) við HLA-gerð og ættarsögu hjá
insulinháðum sykursjúkum (Teg. 1) á íslandi.
(Kynnt á pingi lyflækna, Húsavík, 22.-24. maí).
Ragnar Danielsen'), Friðbert Jónasson2), Pórir
Helgason1)
Sjónuskemmdir (retinopathy) og
eggjahvítumiga (proteinuria) hjá
insúlínháðum sykursjúkum
(IHSS) á íslandi
Sjónuskemmdur og eggjahvítumiga eru fylgi-
kvillar langtíma sykursýki og afleiðing víð-
tækra smáæðaskemmda 1—3. Sjónuskemmd
er nú ein algengasta orsök blindu í hinum vest-
ræna heimi og eggjahvítumiga leiðir til »neph-
rotisks syndroms« með nýrnabilun í kjölfarið
og að lokum dauða. Algengi þessara fylgikvilla
sykursýki hefur ekki áður verið sérstaklega
kannað hér á landi. Við einskorðuðum okkur
við IHSS (Teg. 1.).
SJÓNUSKEMMDIR
í árslok 1980 voru á landinu 280 IHSS. Á
árunum 1976 til 1980 voru teknar litmyndir af
augnbotnum 212 sjúklinga (122 karlar, 90
konur) eða um 76 % af heildarhópnum. Sér-
fræðingur í augnsjúkdómum flokkaði augn-
botnamyndirnar eftir alþjóðlegum staðli án
þess að hafa nánari kliniskar upplýsingar um
sjúklingana.
33.5 % hópsins voru með sjónuskemmdir,
par af 27.4% með bakgrunnsbreytingar (1.
stig) og 6.1 % með alvarlegri skemmdir (11-IV
stig). Algengi sjónuskemmda eykst með lengd
Rannsókn pessi var styrkt af vísindasjóði Landspítalans og
Rannsóknarst. Hásk.
') Göngudeild sykursjúkra, Landspítalanum.
2) Augndeild Landakotsspítala.
sjúkdómstíma. Pannig er tíðni sjónuskemmda
3.2 % eftir 0—4 ár, 18.8 % eftir 5 — 9 ár, 46.6 %
eftir 10—15 ár og 76.6 % um og eftir 20 ára
sjukdómstíma. Hafi sykursýki staðið í 7 ár eru
um 18 — 20 % líkur á sjónuskemmdum, en eftir
pað aukast pær um 4.3 % á ári. Bakgrunns-
breytingar koma yfirleitt ekki fram fyrr en
eftir 7 ára sjúkdómstíma, en alvarlegri skemm-
dir fyrst eftir um 10 ár. Ef aldur við greiningu
er 0—19 ár virðast minni líkur á sjónuskemmd
fyrstu 20 sjúkdómsárin. Blindir voru um 2 %
og var sjúkdómstími peirra allra yfir 10 ár
(21.2 ±10.0 ár).
Algengi sjónuskemmda af völdum IHSS
virðist svipað hér á landi og í erlendum
rannsóknum og pær aukast á sama hátt við
lengd sjúkdómstímans.
EGGJAHVÍTUMIGA
Við eftirlit á Göngudeild sykursjúkra er pvag
ætíð kannað fyrir eggjahvítu með Albustix.
Niðurstöður frá 228 sjúklingum með IHSS
(130 karlar, 98 konur) eru kynntar. Athugað
var árstímabil hjá hverjum sjúklingi fyrir augn-
botnamyndatöku, annars nýjustu pvagskoða-
nir fyrir eitt ár. Eggjahvítumiga var flokkuð í
»stöðuga« (continuous) og »tímabundna« (in-
termittent). Þvagfærasýkingar voru útlilok-
aðar.
Alls voru 14 % sjúklinga með eggjahvítu-
migu, 10.1% með »tímabundna« og 3.9%
með »stöðuga« eggjahvítu í pvagi. Svæsni
eggjahvítumigu er háð lengd sjúkdómstíma
eins og sjónuskemmdir sykursjúkra. Enginn
afgerandi kynmunur fannst.
Augnbotnamyndir til mats á sjónuskemmd-
um voru til hjá 176 sjúklingum, er einnig áttu
nothæfar pvagskoðanir. Af 7 sjúklingum með
stöðuga eggjahvítumigu voru 6 með sjónu-
skemmdir (3 bakgrunnsbreytungar, 3 alvar-
legri skemmdir) og höfðu haft sykursýki að
jafnaði í tæp 20 ár. Tveir sjúklingar voru með
»nephrotiskt syndrom«.
Alvarlegar nýrnaskemmdir af völdum IHSS
virðast sjaldgæfari hér á landi en í erlendum
rannsóknum2.
HEIMILDIR
1. Paz-Guevara, A. T. et al. (1975) Juvenil diabetes
mellitus after forty years. Diabetes, vol. 24, No.6.
2. Lestradet, H. et al. (1981). Long-term study of
mortality and vascular complications in juvenil-
onset (Type I) diabetes. Diabetes, vol. 30, March.
3. Prolonged disease-free survival in diabetes (Edi-
torial) BMJ. vol 282, p. 1339, Apr. 19. 1980.