Læknablaðið - 15.03.1984, Blaðsíða 4

86
LÆKNABLADID
Nýr doktor í læknisfræði: Óttar Guðmundsson
Þann 27/1 1984 varöi Óttar Guömundsson
læknir doktorsritgerð sína um salt og háþrýst-
ing við Gautaborgarháskóla. Andmælandi
hans var doc. Hans Ibsen frá Kaupmannahöfn.
Doktorsritgerö Óttars fjallaði um samband-
ið milli ættarsögu fyrir háprýstingi og við-
bragða gagnvart aukinni saltneyslu hjá prítug-
um og fimmtugum karlmönnum. Báðum ald-
urshópum var skipt í pá með og án ættarsögu
um háþrysting og voru allir athugaðir ná-
kvæmlega fyrir og eftir fjögurra vikna
reynslutíma þar sem saltneysla hópanna var
aukin um helming, eða úr 10-12 g NaCl
daglega í 20-24 g daglega.
Enginn munur á blóðþrýstingi var greinan-
legur milli hópanna á eðlilegri saltneyslu. í
eldri mönnunum hækkaði blóðþrýstingurinn
og þeir þyngdust þegar saltneyslan var aukin,
en slík viðbrögð voru ekki greinanleg í yngri
hópnum. Þetta bendir til þess, að aldur ein-
staklinganna skipti máli varðandi þol gagn-
vart auknu saltmagni. Fjölskyldusagan virtist
ekki skipta sama máli.
Echocardiografískar rannsóknir á yngri
hópnum sýndu engan mun á hópunum með og
án ættarsögu meðan neytt var venjulegs
saltmagns. Eftir 3ja daga aukna saltneyslu
jókst slagmagn hjartans og æðamótstaðan
minnkaði meðal þeirra með ættarsögu um
háþrýsting, en engar slíkar breytingar voru
greinanlegar meðal hins hópsins. Þessi munur
hvarf þegar leið á salthleðsluna.
Plethysmografískar rannsóknir í yngri hópn-
um leiddu í ljós, að þeir, sem höfdu ættarsögu
um háþrýsting, höfðu aukna mótstöðu og
minnkað flæði í kálfavöðvum sínum miðað við
hinn hópinn. Ekki var hægt að greina neinar
vefrænar breytingar á æðunum svo þessi
aukna mótstaða bendir til aukinnar spennu
eða þans í æðaveggjunum.
í báðum aldurshópum höfðu þeir með
ættarsögu um háþrýsting aukið magn af nat-
ríumjóninni inni í rauðum blóðfrumum sínum.
í yngri hópnum var þetta vegna minnkaðs
flutnings á natríumjóninni frá frumunum. Eftir
4ra vikna aukna saltneyslu hafði magn nat-
ríumjónarinnar minnkað meðal þeirra með
ættarsögu um háþrýsting og munurinn milli
hópanna sem greinanlegur var í upphafi rann-
sóknarinnar var þar með horfinn.
Aukið plasma renin var greinanlegt meðal
yngri mannanna með ættarsögu um háþrýst-
ing meðan neytt var venjulegs saltmagns.
Plasma renin, angiotensin og aldosterone
minnkaði í báðum hópunum meðan á aukinni
saltneyslu stóð.
Natríumútskilnaður var mældur í yngri
mönnunum með merktu natríum sem sprautað
var í þá. I ljós kom, að enginn munur var á
hópunum með og án ættarsögu um háþrýsting
hvað snerti útskilnaðarhraða merkts natríums,
báðir hóparnir juku útskilnaðinn til muna
þegar þessa mikla saltmagns var neytt.
Þær niðurstöður sem Óttar dregur af þess-
um rannsóknum sínum eru þær, að mannslik-
aminn sé mjög vel í stakk búinn til að losa sig
við mikið saltmagn sem neytt er um skamman
tíma. Þessi rannsókn leiddi ekki í ljós, að
ættgengni fyrir háþrýstingi væri vegna mis-
munandi þols gagnvart saltneyslu. Áhrif þessa
saltmagns á blóðþrýstinginn voru mun minni
en búist hafði verið við og stýrikerfi líkamans,
sem bregðast við álagi af þessari gerð, hafa
fulia stjórn á útskilnaði þessa saltmagns.
Óttar Guðmundsson er sonur hjónanna
Guðmundar Sigurðarssonar bankafulltrá, sem
nú er látinn fyrir allmörgum árum og Fjólu
Haraldsdóttur deildarstjóra í heilbrigðisráðu-
neytinu. Hann lauk stúdentsprófi frá M.R. 1968
og embættisprófi frá læknadeild Háskóla ís-
lands 1975. Óttar er skipaður heilsugæslu-
læknir í Keflavíkurlæknishéraði. Hann er
kvæntur Ásu Ólafsdóttur myndvefara.