Læknablaðið - 15.10.1986, Blaðsíða 36

264
LÆKNABLAÐIÐ
Niðurstöður rannsökna hjd sex körlum með brdða gallblöðrubólgu dn steina.
Alkalískur Aödragandi
Niímer sjúklings Aldur fósfatasi ASAT ALAT Bilirubin ómskoöun HIDA-skönnun Ræktun (dagar)
1 .......... 70 1194 31 16 22 Ekki gerð Ekki gerð Ekki gerð 23
2 ......... 44 799 88 55 27 + + - 23
3 ......... 72 539 40 65 122 + Ekki gerð + 10
4 ......... 25 1130 126 412 63 + + - 30
5 ......... 43 492 41 33 32 - + - 20
6 ......... 64 974 62 171 74 ( + ) + + 21
+ = Jákvæð svör. - = Neikvæð svör.
hnjám, en ekkert athugavert fannst við rannsóknir á
kviðar- og brjóstholi. Hann var nokkuð ruglaður við
komu og næstu daga var hann mjög sljór, en annars var
ástandið nokkuð stöðugt. Andlegt ástand hans var talið
skýrast af fitureki til heila. Meðvitundarástand fór
heldur versnandi, einnig fór að bera á mæði. Á sjöunda
degi var hann settur í öndunarvél. Næstu daga var hann
með hitatoppa og reyndist vera með ígerðir í lungum.
Tveimur vikum eftir slysið versnaði þvagútskilnaður og
kreatínín fór hækkandi í blóði. Beitt var jákvæðum
útöndunarþrýstingi og sjúklingur fékk næringu í æð.
Gerð var ómskoðun vegna gruns um ígerð í kviðarholi,
en ekkert athugavert fannst. Nýrnastarfsemin fór smátt
og smátt batnandi, útskilnaður jókst og kreatínín
lækkaði, en osmólstyrkur í blóði reyndist hár.
Meðvitundarástand hélst svipað og ekkert athugavert
fannst við tölvusneiðmyndun af höfði.
öndunarvél var aftengd þrem vikum eftir slysið og
byrjað var að næra hann um magaslöngu. Um svipað
leyti fór að bera á einkennum frá kvið og háum hita.
Rannsóknir sýndu rúmlega þrefalda hækkun á
alkalískum fósfatasa, hækkun á ASAT, ALAT og
bílírúbíni. Ómskoðun sýndi nokkuð stækkaða
gallblöðru, ekki sérlega þykkveggja, en innihald
gromskennt án steina. Ekki fékkst fylling á gallblöðru
við ísótópa-skönnun. Aðgerð var gerð fjórum vikum
eftir slysið og kom þá í ljós morkin gallblaðra, sem var
að rifnun komin. Smásjárskoðun á gallblöðrunni sýndi
mikla bólgu og drep í veggnum (gangrenous
cholecystitis), engir steinar fundust. Eftir þetta fór
ástandið batnandi og sljóleikinn lagaðist. Að mati
geðlæknis var um djúpt þunglyndi að ræða.
UMRÆÐA
í sjúkrasögunum, sem hér hafa verið raktar, er
gangur sjúkdómsins svipaður og lýst er í
erlendum fræðiritum. Tíðni sjúkdómsins hefur
farið vaxandi á Vesturlöndum síðustu áratugi og
það sama virðist eiga við hér þótt erfitt sé að
draga ályktanir af svo fáum tilfellum. Hlutfall
gallblöðrubólgu án steina er um 4,1 % af
heildarfjölda greindrar gallblöðrubólgu á
Borgarspítala (þ.e. sex tilvik af 146). Fimm tilfelli
af sex greindust á síðustu tveim árum
könnunarinnar. Þrjú þeirra virðast hafa komið í
kjölfar áverka eða aðgerða vegna þeirra, tvö eftir
skurðaðgerð og eitt eftir lyfjameðferð vegna
krabbameins.
Vegna vaxandi tíðni sjúkdómsins er nauðsynlegt
að vera vel verði gagnvart einkennum hjá
sjúklingum sem eru í hættu, sérstaklega vegna
þess hversu alvarlegur sjúkdómurinn er. Eins og
áður segir voru kannaðar krufningsskýrslur
þeirra sem létust á Borgarspítala af völdum
fjöláverka. Enginn þeirra reyndist vera með
gallblöðrubólgu, en athyglisvert er, að í um 40%
þessara tilfella er lýst þaninni gallblöðru með
dökku, seigu galli, sem stundum er gromskennt. í
einu þessara tilfella er einnig lýst þykknuðum
gallblöðruvegg. Það er einnig fróðlegt að geta
þess að meðallegutími frá slysi til dauða er
töluvert lengri hjá þeim sem hafa þessi einkenni
eða 30 dagar á móti 18 dögum hjá þeim þar sem
þessu er ekki lýst. Þetta virðist benda til þess að
langvarandi fasta og rúmlega sé óheppileg fyrir
gallblöðruna. Það kemur heim og saman við
tilgátu Glenns þess efnis, að fasta, vökvaskortur
og verkjalyfjagjöf geti verið undanfari
sjúkdómsins. Þetta atriði er nánar rætt í leiðara á
öðrum stað í þessu hefti. Útkoman virðist vera
nokkuð góð í þeim tilfellum, sem hér hefur verið
lýst. Allir sjúklingarnir nema einn náðu sér eftir
að gallblaðran var fjarlægð. Þetta eina tilfelli
skýrist ef til vill af því hversu seint sjúkdómurinn
greindist. Það ber þó að geta þess að þetta tilfelli
greindist í upphafi tímabilsins, áður en nýjustu
rannsókaraðferðir við greiningu sjúkdómsins
voru teknar í notkun á Borgarspítala. Einnig er
óvíst hversu mikinn þátt gallblöðrubólgan átti
þátt í dauða sjúklingsins.
í hinum tilfellunum gaf ómskoðun og
ísótópa-skönnun mjög gagnlegar upplýsingar sem
leiddu til þess að aðgerð var framkvæmd í tíma.
Blóðrannsóknir eru frekar ósértækar hvað varðar
þennan sjúkdóm en eru þó mikilvægar til eftirlits
með þeim sjúklingum, sem eru í hættu á að fá
sjúkdóminn, sérstaklega mælingar á alkalískum
fósfatasa. Enn sem komið er eru ekki þekktar
neinar aðferðir sem gætu komið í veg fyrir
þennan sjúkdóm. Það er því ekki annað til ráða
en fylgjast vel með þeim sjúklingum sem eru í