Læknablaðið - 15.11.1988, Side 43

LÆKNABLAÐIÐ
383
ósæðarlokuþrengsli. Doppler aðferðin ákvarðar
hinsvegar hið eiginlega hámarks þrýstingsfall,
sem samkvæmt núverandi og fyrri rannsóknum er
hærra en þrýstingsfallið frá toppi til topps (3,
8-11). Samlíking þessara tveggja mismunandi
þrýstingsfalla hefur valdið talsverðum ruglingi og
misskilningi og hefur nýlega verið gagnrýnd (13).
Hinsvegar er þörf á því að skilgreina og kanna
skyldleika Doppler þrýstingsfalla við þau
þrýstingsföll frá toppi til topps og leiðrétt
ósæðarlokuflatarmál, sem venjulega eru talin
samræmast marktækum ósæðarlokuþrengslum
(8).
Samkvæmt niðurstöðum þessarar rannsóknar
samræmist 50 mmHg þrýstingsfall frá toppi til
topps um það bil 61 mmHg hámarks og 38 mmHg
meðal Doppler þrýstingsföllum. Aftur á móti
samsvaraði <0,5 cm2/m2 leiðrétt
ósæðarlokuflatarmál yfirleitt > 37 mmHg topp til
topps þrýstingsfalli við hjartaþræðingu og > 54
mmHg hámarks og > 33 mmHg meðal Doppler
þrýstingsföllum. Þessar niðurstöður eru svipaðar
og í nýlegri rannsókn (12). Meðal Doppler
þrýstingsfall > 50 mmHg samræmdist þar
marktækum ósæðarlokuþrengslum (skilgreind
sem óleiðrétt ósæðarlokuflatarmál <0,75 cm2),
<30 mmHg voru talin ómarktæk þrengsli, en
30-50 mmHg meðal þrýstingsföll þörfnuðust
frekari rannsóknar. Rétt er þó að undirstrika,
eins og fram kemur í rannsókn okkar, að dreifing
Doppler þrýstingsfalla svarandi til marktækra
ósæðarlokuþrengsla getur verið mikil.
Undirstrikar þetta mikilvægi þess að meta einnig
breytileika í ósæðarlokuflæði milli einstaklinga
þegar lokuþrengslin eru metin. Hjá sjúklingum
með skaddaðan eða lítinn, veggþykkan vinstri
slegil eru mínútuútstreymið og ósæðarlokuflæðið
oft minnkað, en geta verið aukin hjá þeim sem
einnig eru með ósæðarlokuleka. Þótt
Doppler-ómun sé gagnleg við greiningu og mat
slíkra sjúklinga (16, 17), getur hjartaþræðing oft
reynst nauðsynleg til að ákvarða
ósæðarlokuflatarmálið. Hinsvegar mun frekari
þróun Doppler tækninnar til að meta sjálft
ósæðarlokuflatarmálið að líkindum verulega
fækka ónauðsynlegum hjartaþræðingum,
einkum hjá eldri sjúklingum sem grunaðir eru um
ósæðarlokuþrengsli (19).
Eftirtektarvert er að tvær eldri konur hafa óvenju
lág hámarks (31 og 36 mmHg) og meðal (17 og 20
mmHg) Doppler þrýstingsföll (Mynd 5 a, b).
Tvíviddar hjarta-ómun hjá báðum leiddi í ljós
litla vinstri slegla með verulega aukna veggþykkt,
sem benti til lágs slagrúmmáls. Þótt
samdráttargeta vinstri slegils væri eðlileg hjá
báðum konunum (útstreymisbrot 69 og 78%),
mældust leiðrétt mínútuútstreymi við
hjartaþræðingu aðeins 2,3 og 2,0 lítrar á
mínútu/m2 og ósæðarlokuflatarmál 0,43 og 0,45
cm2/m2. Algengara er að sjá lág þrýstingsföll
þrátt fyrir marktæk ósæðarlokuþrengsli hjá
sjúklingum með skaddaðan vinstri slegil, lágt
útstreymisbrot og veruleg hjartabilunar einkenni.
Slíkum sjúklingum var þó ekki til að dreifa í
rannsókn okkar.
Við útreikning ósæðarlokuflatarmáls samkvæmt
likingu Gorlins (14) er meðal þrýstingsfallið
notað. í núverandi rannsókn fannst góð fylgni
milli meðal Doppler og þrýstingsfalla við
hjartaþræðingu. í samræmi við fyrri rannsóknir
(8-11) reyndust þau fyrri að jafnaði vera nokkru
lægri en þau síðari, en munurinn er lítill og hefur
óveruleg áhrif við útreikning á
ósæðarlokuflatarmálinu.
Þrýstingsföll sem mæld eru við hjartaþræðingu
eru ekki endilega hinn »gullni
viðmiðunarstaðall«. Ýmsir skekkjuvaldar eru
kunnir við hjartaþræðingu (10, 11), þannig að
mismunur milli Doppler og hjartaþræðingar
þrýstingsfalla þýðir ekki endilega að Doppler
aðferðin sé ónákvæm. Á hinn bóginn er rétt að
benda á að hin einfaldaða Iíking Bernoulli sem
Doppler aðferðin styðst við, er nálgun á tengslum
hraða og þrýstings (1, 20). Ennfremur voru 93%
sjúklinganna 50 ára og eldri i rannsókninni sem
hér er kynnt. Hjá öldruðum sjúklingum með
ósæðarlokuþrengsli eru lokurnar oft kalkaðar og
aflagaðar og því torvelt að staðsetja og mæla
ósæðarlokubununa. Hornskekkja milli stefnu
ósæðarlokubununnar og Doppler geislans og
aðrir hugsanlegir skekkjuvaldar Doppler
aðferðarinnar eru vel þekktir (1, 10, 11, 13). Þótt
þrýstingsföllin í núverandi rannsókn væru ekki
mæld samtímis með Doppler og við
hjartaþræðingu, eru niðurstöðurnar
sambærilegar við rannsóknir er slíkt hafa gert
(10).
Síbylgju Doppler-ómun er áreiðanleg aðferð til að
meta óblóðugt þrýstingsföll yfir ósæðarlokuna
hjá sjúklingum sem grunaðir eru um
ósæðarlokuþrengsli. Með aukinni notkun
þessarar aðferðar er nauðsynlegt fyrir lækna að
þekkja gildi Dopplerþrýstingsfalla er benda til
marktækra ósæðarlokuþrengsla. Tengsl
þrýstingsfalla og ósæðarlokuflatarmála kunna að
vera gagnleg í því sambandi. Þau ber hinsvegar að