Læknablaðið - 15.02.1992, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1992; 78: 55-9.
55
Þorgeir Þorgeirsson
BYRJANDI DREIFKRABBAMEIN í MAGA.
HUGLEIÐING AF GEFNU TILEFNI
ÁGRIP
Fjallað er um byrjandi dreifkrabbamein
í maga (carcinoma diffusum incipiens)
með hliðsjón af sjúkdómstilfelli á FSA og
rannsóknum síðari tíma. Leitast er við að
skýra vaxtarhegðun á grundvelli vefjagerðar
og myndunarferils. Hugmyndir um meint
staðbundið (in situ) stig eru teknar til
endurskoðunar og bráð íferð meðal annars
rakin til vanbúinnar grunnhimnu. Vakin
er athygli á tímalengd byrjunarskeiðsins
(mánuðir, ár) og ofannefnt sjúkdómstilfelli
tilfært því til staðfestingar. Misræmi á
frumuþroskun og byggingarlagi meinsins er
stutt erfðafræðilegum rökum og ennfremur
vísað til kenninga um að frymishimnum sé
áfátt. Lögð er áhersla á óvanalega fjölbreytni
æxlisfrumnanna og því haldið fram að
það geti gefið vísbendingu um sérstakan
verkunarmáta krabbameinsvakans.
INNGANGUR
Tilefni þessarar umræðu er tilfelli af
magakrabbameini, sem kom til aðgerðar á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri árið 1989
eftir magaspeglun og sýnatöku, og reyndist
vera byrjunarkrabbamein af sigðfrumugerð
(signethrings-). Við eftirgrennslan og
endurskoðun vefjasýna kom í ljós, að æxlið
hafði verið til staðar tveimur árum og 11
mánuðum áður, en haldist lítið breytt allan
tímann og raunar vart verið greinanlegt við
endurteknar magaspeglanir.
Enn er margt á huldu um myndunarferil
sigðfrumukrabbameins og hugsanlega sérstöðu
þess, og því þótti ástæða til frekari könnunar á
málavöxtum.
DREIFKRABBAMEIN OG
GARNAFRUMUKRABBAMEIN
Samkvæmt vefjaflokkunarkerfi
Frá meinafræöideild Fjóröungssjúkrahússins á Akureyri.
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (1977,
1990) er sigðfrumukrabbamein ein af fjórum
gerðum kirtilkrabbameins í maga. Laurén
(1965) greindi hins vegar tvær aðalgerðir, (þ.e.
gamafrumukrabbamein (carcinoma intestinale)
og dreifkrabbamein (carcinoma diffusum) -
með sigðfrumukrabbamein að uppistöðu (1).
Gagnger munur er á þessum tveim gerðum
í ýmsum greinum, bæði vefrænum og
klínískum. Dreifkrabbameinið er algengara hjá
yngra fólki en gamafrumukrabbamein. Það er
jafnari skipting milli kynja í dreifkrabbameini.
Nýgengi þess hefur haldist nokkuð stöðugt,
meðan gamafrumukrabbameinum hefur
fækkað. Fylgni við gamafmmuummyndun
(metaplasia intestinalis) og magabólgur er í
lágmarki. Horfur em að öðru jöfnu lakari.
Afmörkun þess er óglögg, eitilfrumuviðbrögð
eru hverfandi og vöxturinn sérlega ágengur
og gjaman djúpsækinn. Dreifkrabbameinið
er talið þroskalítið, en slímmyndun er þó
venjulega ríkuleg (sbr. sigðfrumuformið).
Gamafmmuþroskahneigð er algeng í báðum
gerðunum, þó algengari í gamafmmugerðinni,
og illkynja taugaseytifmmur koma ósjaldan
fyrir, einkum í dreifkrabbameininu.
VEFJAGERÐ DREIFKRABBAMEINS
Fmmugerðin er í flestum tilvikum einkennandi
fyrir dreifkrabbameinið. Sigðfruman er
þó ekki ævinlega ríkjandi frumuþáttur, og
stundum gætir hennar ekki. Getur þá útlitið
svarað til ósérgreinds krabbameins (carcinoma
indifferentiatum) samkvæmt flokkunarkerfi
AHS. Þegar á allt er litið, er það vaxtarlag
æxlisins ekki síður en fmmugerðin,
sem er einkennandi. Dreifkrabbamein
hefur tilhneigingu til að breiðast ört út,
æxlisfrumumar em gjaman tvístraðar, og er
engu líkara en sambandsleysi ríki milli þeirra.
Fmmumar virðast þannig lítt hæfar til að