Læknablaðið - 15.05.1993, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1993; 79: 191-200
191
Laufey Ýr Sigurðardóttir1), Hróðmar Helgason2)
ÁREYNSLUBUNDINN HÁÞRÝSTINGUR EFTIR
AÐGERÐ VEGNA ÓSÆÐARÞRENGSLA
ÁGRIP
Markmið þessarar rannsóknar var að athuga
áreynslubundinn háþrýsting eftir aðgerð vegna
ósæðarþrengsla (coarctatio aortae, CoA).
Tuttugu og sjö sjúklingar með CoA, 16 karlar
og 11 konur, sex til 21 árs og 27 aldurs-
og kynparaðir samanburðareinstaklingar
voru áreynsluprófaðir samkvæmt Bruce
aðferð. Sjúklingahópnum var einnig skipt
í tvennt eftir því hvort þeir fóru í aðgerð
fyrir (hópur A) eða eftir (hópur B) eins
árs aldur. Slagbilsþrýstingur (systólískur
blóðþrýstingur) var mældur í handlegg og fæti
fyrir, við og eftir áreynslu. Einnig var mældur
hjartsláttarhraði. Ekki reyndist munur milli
sjúklinganna og samanburðareinstaklinganna
hvað varðar hjartsláttarhraða í hvíld eða
við áreynslu og slagbilsþrýstingur í hvíld
var svipaður. Hækkun blóðþrýstings
við áreynslu var hins vegar meiri hjá
sjúklingunum og var marktækur munur þar
á við öll stig áreynslunnar (p<0,01) Munur
á blóðþrýstingi milli efri og neðri útlima
(blóðþrýstingsstigli) var marktækt meiri hjá
sjúklingum en samanburðarhópnum (p<0,01)
og hann jókst marktækt við áreynslu hjá
sjúklingunum (p<0,05). Fylgni mældist
milli stærðar blóðþrýstingsstiguls og hæsta
slagbilsþrýstings við áreynslu (r=0,75 og
p=0,02). Þrjátíu prósent af sjúklingunum
mældust með jákvæðan blóðþrýstingsstigul
>10 mmHg eftir áreynslu og 15% höfðu
hæsta slagbilsþrýsting við áreynslu yfir 200
mmHg. Háþrýstingur reyndist algengari
í hópi B en í hópi A og áreynslubundinn
háþrýstingur var líka algengari í hópi B
(23%) en í hópi A (7%). Niðurstöður okkar
eru þær að áreynslubundinn háþrýstingur
sé talsvert vandainál hjá CoA sjúklingum
og að áreynsluprófið sé góð rannsókn til
Frá Háskóla íslands, læknadeild1) og Barnaspítala
Hringsins2). Fyrirspurnir, bréfaskipti: Hróðmar Helgason,
Barnaspítala Hringsins, Landspítalanum, 101 Reykjavík.
Rannsóknin var styrkt af Rannsóknarsjóði Háskóla fslands.
að fylgjast með þessum sjúklingum. Þá er
áreynslubundinn háþrýstingur algengari hjá
sjúklingum sem skornir voru eftir eins árs
aldur. Álit okkar er að aðgerðina beri að
framkvæma við fyrsta hentuga tækifæri eftir
greiningu, og helst á fyrsta æviári sjúklings.
INNGANGUR
Osæðarþrengsli (coarctatio aortae, CoA) er
meðfæddur hjartagalli sem greinist í 1: 1700
fæddum börnum hér á landi (1). Þrengslin á
ósæðinni eru yfirleitt staðsett móts við upptök
fósturæðar (ductus arteriosus), rétt handan við
vinstri neðanviðbeinsslagæð (a. subclavia sin)
og valda hindrun á blóðflæði til neðri hluta
lrkamans. Helsta kennimerki sjúkdómsins er
háþrýstingur í þeim hluta slagæðakerfisins sem
liggur framan við þrengslin. Með tímanum
veldur þessi háþrýstingur hröðun á æðakölkun,
hjartabilun, æðagúlum og rofi á þeim og
skyndidauða (2).
Við sjúkdómnum er brugðist með aðgerð
sem miðast að því að opna þrengslin að
fullu. Sjúklingar sem gangast undir slfka
aðgerð hafa áfram hærri tíðni á ótímabærum
hjarta- og æðasjúkdómum og skyndidauða,
sem líklega tengist viðvarandi háþrýstingi
(3,4). Aðgerðirnar sem oftast er gripið til eru
annars vegar brottnám á þrengslunum þar sem
endarnir eru skeyttir sainan aftur, hjá yngri
börnum er hins vegar um að ræða aðgerð þar
sem bútur úr vinstri neðanviðbeinsslagæð
er notaður til að víkka þrengdu ósæðina
(subclavian flap angioplasty). íslendingar
sem greinst hafa með þennan galla hafa
flestir gengist undir aðra hvora þessara
aðgerða, ýmist hér á landi eða erlendis.
Hafa þær að jafnaði gengið vel en þó hafa
nokkrir þurft að fara í æðavíkkun í þræðingu
vegna endurþrengsla (1). Sjúklingar sem
gangast undir aðgerð áður en afleiðingar
þrengslanna eru komnar fram ná yfirleitt
bata, blóðþrýstingur þeirra og blóðrás til neðri
útlima fellur innan eðlilegra marka.