Læknablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 40

942
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Nýr doktor í læknisfræði
Þann 12. september 1998 varði
Kristinn Tómasson doktorsrit-
gerð við háskólann í Osló. Leið-
beinandi var prófessor dr. med.
Per Vaglum við Institutt for
Medisinske Atferdsfag. Doktors-
ritið byggir á rannsóknum sem
Kristinn hefur unnið að síðan
1992. Hafa þegar birst sex grein-
ar í erlendum tímarium um þær,
auk greinar í Læknablaðinu sem
birtist 1992. Doktorsritgerðin
samanstendur af áðurnefndum
sex greinum ásamt inngangi og samantekt og
nefnist Psychiatric comorbidity among
treatment seeking alcoholics. Importance for
course and treatment. Rannsóknin byggir á
viðtölum við 351 sjúkling sem kom á árunum
1991 til 1992 á Vog og áfengismeðferðardeildir
Landspítalans, deild 33Aog Vífilsstaði. Leitað
var tvívegis aftur til sjúklinganna, 16 og 28
mánuðum eftir innlögn. Meginniðurstöðum
rannsóknarinnar má skipta í þrennt.
1. Algengi annarra geðgreininga meðal
vímuefnasjúklinga sem leita sér
meðferðar
Greiningarnar voru gerðar samkvæmt DSM-
III geðgreiningarkerfinu með Diagnostic Inter-
view Schedule og reyndust 77% vímuefnasjúk-
linganna hafa aðra geðgreiningu jafnframt. Al-
gengustu geðgreiningar voru kvíðasjúkdómar
65%, þunglyndissjúkdómar 33% og andfélags-
leg persónuleikaröskun 28%. Sjúklingar háðir
öðrum vímuefnum til viðbótar við áfengi höfðu
til muna oftar aðrar geðgreiningar lfka. Margir
sjúklinganna fengu fleiri en eina geðgreiningu
til viðbótar við áfengissýki. Áfengisneysla fyr-
ir innlögn var breytileg eftir því hvaða aðra
geðgreiningu sjúklingarnir höfðu. Sömuleiðis
voru félagslegar afleiðingar drykkju breytileg-
ar eftir tegundum geðgreininga við komu.
Þessar niðurstöður varðandi algengi annarra
geðgreininga meðal áfengissjúkra eru í góðu
samræmi við það sem aðrir hafa fundið með
sambærilegum aðferðum.
I ljósi þessa virðist nauðsynlegt að áfengis-
meðferðardeildir geti rannsakað sjúklinga sína
gaumgæfilega með tilliti til annarra geðgrein-
inga og hafi aðstöðu til að
bregðast við niðurstöðum slíkra
geðskoðana.
2. Aðrar geðgreiningar og
gangur áfengissýkinnar
Þorri sjúklinga sem leitar
áfengismeðferðar leitar sér ein-
hvers konar eftirmeðferðar.
Sjúklingar með aðrar geðgrein-
ingar, og þá sérstaklega
kvíðakastasjúkdóm og/eða
víðáttufælni, leita sér frekar
eftirmeðferðar hjá sérhæfðum aðilum meðan
aðrir leita fyrst og fremst til AA. Þrátt fyrir
þetta eru batahorfur kvíðakastasjúklinga með
tilliti til drykkju slæmar fyrstu 16 mánuðina
eftir innlögn. Þá eru sjúklingar sem eru að
koma í fyrsta sinn með kvíðakastaröskun
og/eða víöáttufælni í nærri sexfaldri áhættu á
að leggjast inn aftur á fyrstu 28 mánuðum eftir
meðferðina borið saman við aðra sem eru að
koma í fyrsta sinn.
Aðeins 16% sjúklinganna héldu bindindi
alla 28 mánuðina sem eftirfylgnin stóð. Ef tek-
ið er tillit til aldurs við sjúkdómsbyrjun tengd-
ist almenn kvíðaröskun eða félagsfælni betri
batahorfum. Hinar slæmu batahorfur í heild
voru að hluta til staðfestar með því að félags-
legar afleiðingar tengdar drykkju héldu áfram í
miklum mæli og með því að ekki varð nein
framför hjá hópnum í heild með tilliti til at-
vinnuþátttöku. Töluvert samspil var á milli fé-
lagslegra afleiðinga tengdum drykkju og ann-
arra geðgreininga. Sérstaka athygli vekja tengsl
félagsfælni við slagsmál, að teknu tilliti til and-
félagslegrar persónuleikaröskunar, en slíku
hefur ekki verið lýst áður.
I ljósi þess hve horfur eru almennt slæmar er
ljóst að þróa þarf öflugri meðferðarform. Rann-
saka þarf hvort sérhæfð meðferð við öðrum
geðgreiningum skilar betri árangri. Sérstaklega
þarf að skoða hvort meðferð kvíðaröskunar og
víðáttufælni drykkjusjúklinga sem eru að leita
sér meðferðar í fyrsta sinn bæti horfur þeirra
með tilliti til drykkju og dragi úr þörf fyrir end-
urinnlögn. Einnig þarf að rannsaka hvort sér-
tæk meðferð sjúklinga með félagsfælni dragi úr
líkum þeirra til að lenda í slagsmálum. Loks