Læknablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 77

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
975
„Ok um allar sagnir hallaði hann mjög til
ok ló víða frá“
Ekki hef ég á því sálfræði-
legar skýringar hverju það
sætti, að þessi setning úr
Njálu kom fyrst í huga minn,
er ég hafði lesið grein kollega
Högna Oskarssonar í Morgun-
blaðinu hinn 14. þessa mánað-
ar. Högni er ekki einn um það,
að bregða sér í líki Gunnars
Lambasonar í máli því sem
hann flytur svo ákaft um þess-
ar mundir. Hefur sá málflutn-
ingur, sérlega uppá síðkastið,
þó einkennst af aðferðafræði
annarrar persónu úr Njálu en
þeirrar er varð höfuðbani
Gunnars, en sá hét Mörður
Valgarðsson. En við íslend-
ingar erum nú á tímum „vel
upplýst menningarþjóð“, sem
erum löngu hættir að „höggva
mann ok annan“ og því er
ólíklegt að höfuð muni fljúga
um veisluborð, enda væru
mörg flogin, ef viðbrögð Kára
heitins Sölmundarsonar við
óvönduðum málflutningi
væru algeng.
En snúum okkur að grein-
inni sem varð tilefni þessara
hugrenningatengsla. Strax í
fyrirsögninni er máli hallað,
„Gagnagrunnsmálið stefnir í
höfn“; í hvaða höfn? Öruggt
má telja að í heimahöfn ís-
lenska vísindasamfélagsins,
Háskóla Islands, verður því
ekki tekið, nema með fyrir-
vörum sem í raun gera tilgang
þess tilgangslausan. Þessu til
stuðnings vil ég benda á álit
læknadeildar, álit raunvís-
indadeildar og álit Lagastofn-
unar, þó pantað væri, en um
ýmsa þætti í því áliti hafa
Tæpitungu-
laust
*
Ami Bjömsson
skrifar
bæði innlendir og erlendir að-
ilar samt látið í ljós efasemdir.
A það á líka eftir að reyna
fyrir dómstólum hvort frum-
varpið stenst alþjóðalög. Þau
ummæli virtra erlendra vísinda-
manna, að samþykkt gagna-
grunnsfrumvarpsins geti leitt
til aðgangshindrana fyrir ís-
lenska vísinda- og námsmenn
við erlenda háskóla, afgreiðir
Högni sem fasistískar hótanir
sem óþarfi sé að taka mark á.
Þarmeð er hann að gefa í skyn,
og hefur tileinkað sér það við-
horf margra íslenskra stjórn-
málamanna, að við íslending-
ar séum svo merkilegir eða
ómerkilegir að við þurfum
ekki að fara eftir alþjóðlegum
reglum, hvort sem um er að
ræða spillingu andrúmslofts-
ins eða vísindasiðferðisins.
„Læknafélagið breytir um
stefnu“. Þar ló Högni frá. Þeir
sem sátu aukaaðalfund
Læknafélags Islands vita, að
félagið hefur ekki breytt um
stefnu. Það hefur aldrei sam-
þykkt miðlægan gagnagrunn,
aðeins tillögu um að fresta
málinu og skoða það betur.
Það kemur hvergi fram í þeirri
tillögu, að LI ljái máls á því að
standa, í einu eða neinu, að
miðlægum gagnagrunni á
heilbrigðissviði.
Svo er þetta með persónu-
verndina. Hvað sem líður
málaflækjum um að persónu-
vernd verði tryggð og að upp-
lýsingar í gagnagrunninum
verði ópersónugreinanlegar,
er ljóst að slíkar flækjur eru
ómerkar, meðan ekki er vitað
hvaða upplýsingar eiga að
fara í grunninn. Þannig verða
erfðafræðiupplýsingar alltaf
persónugreinanlegar og útfrá
þeim má síðan rekja aðrar
upplýsingar, ef vilji er til.
„Ætlað samþykki nægir“.
Mundi það jafngilda ætluðu
samþykki, ef ég færi í banka
með víxil samþykktan með
fölsuðu nafni látins ættingja?
Mundi nokkur bankastjóri láta
fé af hendi útá slíkt plagg, ef
ég fullyrti að hinn látni hefði
áreiðanlega skrifað uppá víx-
ilinn, hefði hann verið á lífi?
Eða er hugsanlegt að lána-
stofnanir verði skyldaðar til
að setja á stofn nefndir, sem
afgreiði þesskonar víxla, eins
og gert er ráð fyrir í gagna-
grunnsfrumvarpinu?
Hvað eftirlit og aðgengi að
gagnagrunninum varðar, þá
veit Högni að það verður háð
geðþótta einkaleyfishafa um