Nýjar kvöldvökur - 01.12.1929, Side 40

182
NÝJAR KVÖLDVÖKUR
samsætum og næturæfintýrum þeirra fé-
laga.
Snemma mun faðirinn hafa gert Frans
að meðeiganda í fyrirtækjum sínum. Að
minsta kosti er sýnilegt að Frans hefir
haft fjárráð mikil, en alt sem hann
græddi, fór um leið í eyðslu. Sagt er að
stundum hafi föður hans þótt nóg um, og
vandað um við hann og beðið hann að
fara gætilegar með fé sitt, því hann lifði
eins og aðalsmannssonur, en ekki eins og
honum bæri, sem kaupmannsbarni. Þó er
sýnilegt að hvorugt foreldra hans hefir á
nokkuni hátt lagt neinar verulegar höml-
ur á líf hans, og af móður hans er sagt.
að þegar vinkonur hennar og grannkonur
vorkendu henni ólifnað og ærsl sonarins,
þá hafi hún svarað með venjulegri blíðu:
»Eg vona nú samt, að hann eigi á sínum
tíma eftir að verða Guðsbarn«.
Hvergi finst í fornum ritum neitt, sem
bendir til þess, að Frans hafi verið það
sem kalla má spiltur unglingur. Alt sýn-
ist benda til þess gagnstæða, og að alt
skrafið um ólifnað hans hafi ekki verið
annað en misskilningur á lífsgleði og
æskufjöri og venjuleg þröngsýni smárra
sálna. í allri umgengni við konur, var
hann félögum sínum hreinasta fyrir-
mynd. ósiðlegt skraf og ljótt orðbragð
var honum viðbjóðslegt. Ef einhver leyfði
sér, að honum viðstöddum, að viðhafa ó-
sæmileg orð, blót eða klám, setti hann
ætíð steinhljóðan. Hann bar altaf djúpa
virðingu fyrir konunni, eins og allir þeir
gera, sem átt hafa góðar mæður og eru
hreinir í hjörtum.
f framgöngu allri og dagfari var hann
hinn prúðasti og hið eina áhyggjuefni
foreldra hans var, hvað föstum tengslum
hann var bundinn hinum svokölluðu vin-
um sínum. Fyrir þá var ekkert of gott
eða of gert.
Við fátæklinga var hann einstaklega
góður. Eyðslusemi hans náði líka til ölm-
usugjafa. Það er siður margra eyðslu-
seggja að vera stórtækir á veitingar, þeg-
ar vinir eða höfðingjar eiga í hlut, en
gefa aldrei fátæklingi. eða þurfandi
manni eyrisvirði. Svoleiðis hugsaði Frans
ekki. Hann lýsir því sjál'fur hvernig hann
hafi hugsað í þessum efnum: »Ef eg er
gjöfull og jafnvel eyðslusamur þegar vin-
ir mínir eiga í hlut, menn sem kannske
þakka fyrir veitingarnar, eða gjalda í
sömu mynt, því skyldi eg þá ekki gefa
þeim ölmusur sem Guð sjálfur hefir lof-
að að borga alt að hundraðfalt fyrir«.
Þetta var skoðun miðaldakynslóðarinn-
ar, hinn bókstaflegi og barnslegi skiln-
ingur í orðum frelsarans: »Svo framar-
lega sem þér hafið gert þetta einum þess-
ara minna minstu bræðra, þá hafið þér
gert mér það«, þessi fasta vissa, að svala-
drykkur gefinn þyrstum, yrði aldrei ó-
launaður af meistaranum mikla.
Frans var alinn upp við hjálpsemi við
fátæka. Sérstaklega var móðir hans at-
hvarf bágstaddra. En brjóstgæðin voru
honum meðfædd. Einu sinni þegar ann-
ríki var í búðinni, kom betlari og baðst
ölmusu. Frans hafði mikið að gera, og
hálfrak mannaumingjann út, og gaf hon-
um ekkert. En þá kom samviskan, og
hann sagði við sjálfan sig: »Ef maður
þessi hefði komið frá einhverjum vina
minna, A. greifa eða B. baróni, þá hefði
hann vissulega fengið það sem hann bað
um. En nú kom hann frá konungi kon-
unganna og Drottni herskaranna og fór
tómhentur, fékk jafnvel . ónot«. Síðan
hljóp Frans á eftir honum, og gaf honum
það sem hann hafði beðið um. Lofaði
Frans þá sjálfum sér, að gefa framvegis
öllum þeim, sem bæðu hann »í Guðs
nafni«. Er það enn í dag siður ítalskra
betlara að biðja þannig (per l’amor di
Dio).
Betlararnir í Assisi sýndu líka Frans
bæði ást og virðingu. Svo er sagt af ein-