Búskapur hins opinbera 1992-1993 - 01.04.1994, Page 18

I
Tekjur hins opinbera eru að mestu leyti skatttekjur, eða um 92% þeirra. Vaxtatekjur
standa fyrir mestum liluta af því sem á vantar. Séu skatttekjur skoðaðar nánar kemur í
ljós, að óbeinir skattar eru um þrír fimmtu hlutar heildarskatttekna á árinu 1993. Þetta
hlutfall hefur lækkað allnokkuð á síðustu árum og munar þar miklu um hækkun
tekjuskatts einstaklinga og niðurfellingu aðstöðugjalds á árinu 1993.
Skatttekjum er yfirleitt skipt í annars vegar beina skatta, sem leggjast fyrst og fremst
á tekjur og eignir, og hins vegar óbeina skatta, sem leggjast á vöru og þjónustu. I
alþjóðasamanburði eru skattar þó oft flokkaðir frekar eftir tegund, eins og fram kemur
í töflu 4.13. Þar sést að um helmingur tekna hins opinbera eru skatttekjur af vöru og
þjónustu, en þær skila rúmlega 67 milljörðum króna á árinu 1993 eða sem svarar til
um 16,9% af landsframleiðslu. Tekjuskattar skila hins vegar ríflega einum fjórða
teknanna eða um 38'/2 milljarði króna. Hlutfall heildartekna af landsframleiðslu hefur
farið vaxandi meðal annars vegna samdráttar í landsframleiðslu, en á síðasta ári
lækkaði hlutfallið talsvert eins og áður segir.
5. Útgjöld hins opinbera.
Heildarúttgjöld hins opinbera 1993 eru áætluð um 151 milljarður króna án afskrifta
eða rúmlega 37,9% af landsframleiðslu, sem er umtalsvert lægra hlutfall en árið 1992.
Að raungildi lækka útgjöldin um 2% milli áranna. Lækkunin er mest í tilfærsluliðum,
svo sem til landbúnaðarmála. Samneyslan, sem er langveigamesti útgjaldaliður hins
opinbera eða ríflega helmingur útgjaldanna, hækkaði um 4*/2% í krónum talið. En
samneyslan er kaup á vöru og þjónustu til samtímanota. Hlutfall samneyslunnar af
landsframleiðslu mældist 20,8% sem er lítilsháttar hækkun frá árinu 1992.
Tafla 5.1 Tegundaflokkun útgjalda hins opinbera 1990-1993.
I milljónum króna Brt. Hlutfall af VLF
1990 1991 1992 1993 1990 1991 1992 1993
1. Samneysla 68.854 76.918 78.930 82.592 19,43 20,03 20,59 20,79
- þar af afskriftir 2.029 2.319 2.454 2.600 0,57 0,60 0,64 0,65
2. Vaxtagjöld 12.903 14.716 14.508 14.500 3,64 3,83 3,79 3,65
3. Framleiðslustyrkri 10.958 10.272 11.134 8.275 3,09 2,67 2,90 2,08
4. Tekjutilfærslur 18.947 21.409 22.992 23.860 5,35 5,57 6,00 6,00
5. Fjármunamyndun 14.367 16.223 16.005 16.100 4,05 4,22 4,18 4,05
6. Fjármagnstilfærslur 8.771 10.903 8.742 8.000 2,48 2,84 2,28 2,01
Hcildarútgjöld hins opinbcra * 132.771 148.122 149.857 150.727 37,47 38,57 39,10 37,93
*) Án afskrifta.
Flokka má útgjöld hins opinbera eftir tegund í sex meginflokka með tilliti til eðlis
þeirra, þ.e. í samneyslu, vaxtagjöld, framleiðslustyrki, tekjutilfærslur, fjármuna-
myndun og fjármagnstilfærslur. Tekju- og rekstrartilfærslur til heimila og atvinnuvega
taka til sín rúmlega einn fimmta hluta opinberra útgjalda og fjárfestingarútgjöldin um
sjötta hluta þeirra. Afgangurinn fer til vaxtagreiðslna eða um tíundi hluti opinberra
útgjalda. Hlutdeild vaxtaútgjalda hefur farið vaxandi undanfarin ár.
3 Sjá einnig töflu 3.1í töfluviðauka.

16