Þjóðhagsreikningar 1945-1992 - 01.08.1994, Blaðsíða 27
þróun erlendra skulda, þjóðarauðinn og afskriftir hans, og um neyslu einstaklinga á
vöru og þjónustu.
Arið 1960 birtist í sama tímariti grein Áma Vilhjálmssonar: Þjóðhagsreikningatölur
og aðrar tölur um hagþróun áranna 1948-1958. Þar var að fínna áætlun um ráð-
stöfunarfé þjóðarinnar á grundvelli séráætlana um einkaneyslu, samneyslu, ljármuna-
myndun og birgðabreytingar. Tölur þessar voru að mestu unnar úr gögnum Fram-
kvæmdabankans.
í 12. hefti rits Framkvæmdabankans Úr þjóðarbúskapnum, sem út kom í júní 1962,
birtist síðan yfirlitsgrein eftir þá Torfa Ásgeirsson og Bjama Braga Jónsson, og bar hún
heitið: Þjóðarframleiðsla, verðmœtaráðstöfun og þjóðartekjur, 1945-1960. Sjálfstæðar
einkaneyslurannsóknir náðu þó einungis til síðustu Qögurra áranna 1957-1960. í 12.
hefti tímarits Framkvæmdabankans er meðal annars lýst þeim uppgjörsaðferðum, sem í
fyrstu var fylgt. Árin 1945-1960 voru þjóðhagsreikningar gerðir upp efitir tekjuframtals-
aðferðinni, sem í eðli sínu er sama uppgjörsaðferð og er hér kölluð tekjuskiptingarað-
ferð. Jafnhliða tekjuframtalsaðferðinni voru þjóðartekjur ljögurra síðustu áranna, 1957-
1960, áætlaðar sérstaklega samkvæmt ráðstöfunaraðferðinni. Niðurstöðumar sýndu
hærri þjóðartekjur samkvæmt ráðstöfunaraðferðinni en tekjuframtalsaðferðinni öll árin,
og voru þjóðartekjur 6-14% hærri samkvæmt ráðstöfunaruppgjöri en tekjuframtals-
uppgjöri. Þetta ósamræmi uppgjörsaðferðanna, sem að meðaltali var um 11% var jafinað
þannig, að þjóðartekjutölur áranna 1945-1956 samkvæmt tekjuframtalsaðferðinni voru
hækkaðar um slétt 10%.
Af þessari lýsingu sést að á árunum 1945-1956 var tekjuframtalsaðferðinni fylgt við
gerð þjóðhagsreikninga, en frá og með árinu 1957 tók ráðstöfunaraðferðin við. Henni
hefur síðan verið fylgt, að meira eða minna leyti í samræmi við þær aðferðir sem
mótaðar voru í Framkvæmdabankanum á sínum tíma og að nokkru er lýst í 12. hefiti Úr
þjóðarbúskapnum. Á þeim tíma, sem síðan er liðinn, hafa öðru hvoru verið gerðar til-
raunir til þess að gera upp þjóðhagsreikningana eftir tekjuframtalsaðferðinni. Enn sem
komið er sú aðferð þó ekki orðinn fastur liður í skýrslugerð Þjóðhagsstofnunar um
þjóðhagsreikninga en öðru hvoru hafa þó birst uppgjör um afmarkaða þætti tekju-
skiptingaruppgjörsins. Sérstaklega má þar nefna skýrslugerðina um búskap hins opin-
bera í ritröð stofnunarinnar um þjóðhagsreikninga en sú skýrslugerð er afar ítarleg og
nær allt afitur til 1945.
Á árinu 1982 hóf Þjóðhagsstofnun útgáfu sérstakrar ritraðar um þjóðhagsreikninga.
Fyrsta ritið í þeim flokki var Framleiósluuppgjör þjóðhagsreikninga 1973-1978. En
þar er birt samræmt uppgjör þjóðhagsreikninga firá framleiðsluhlið. Framhald þeirrar
skýrslugerðar birtist síðan í riti nr. 3 í sömu ritröð Framleiðsluuppgjör þjóðhagsreikn-
inga 1973-1980. Talnaefnið náði þá til ársins 1980, jafnframt því sem uppgjör fyrri ára
breyttist nokkuð. I þeirri skýrslu birtist í fyrsta sinn framleiðsluuppgjör á föstu verði
fyrir sama tímabil. Framhald þessa verks er nú birt í þessari skýrslu en auk þess hefur
efni fyrri ára verið breytt eftir því sem ástæða hefur þótt til. Þetta á þó svo til eingöngu
við um efni áranna efitir 1980.
Í ritröðinni um þjóðhagsreikninga hafa til þessa verið gefin út 13 rit. Auk framan-
greindra rita hafa birst sérstök rit um búskap hins opinbera, einkaneyslu, Qárfestingu og
húsbyggingar og mannvirkjagerð. Þar er fjallað allítarlega um hvern þessara málaflokka
25