Þjóðhagsreikningar 1945-1992 - 01.08.1994, Side 105

Af þessu má sjá að hlutfall eftirstöðva er mun lægra þegar fylgt er afskriftareglum
skattalaga en þjóðarauðsafskrift. Þetta sýnir að íjármunir afskrifast mun hraðar sam-
kvæmt skattalögum en í þjóðarauði og gæti það að einhverju marki skýrt þann mun sem
fram kemur milli ársreikninga og þjóðarauðs. A móti kemur að í efnahagsreikningi eru
Qármunir færðir á árslokaverði en í þjóðarauði á meðalverði ársins sem er talsvert
lægra.
Að frátöldum landbúnaði er mat fasteigna svipað samkvæmt skattalögum og þjóðar-
auði þrátt íyrir mismunandi afskrifitaraðferðir. Að einhverju leyti kann skýringin að vera
sú á árinu 1979 var fýrirtækjum heimilað að endurmeta fasteignir til fasteignamats og
afskrifa af því verði að nýju. Telja má líklegt að fyrirtæki sem áttu gamlar fasteignir
sem að miklu leyti voru afskrifaðar hafi endurmetið fasteignimar í fasteignamat og með
því fengið töluvert hærra endurmat á bókfærðu verði en ef byggt hefði verið á fram-
reikningi kaupverðs og afskriftum samkvæmt því.
Munurinn á eignamati í stóriðju og orkubúskap getur bæði átt rót sína að rekja til
mismunandi aðferða við mat á afskriftum eða ekki síður af mismunandi endurmats-
reglum.
Verulegur munur kemur fram á mati fasteigna að meðtalinni ræktun og girðingum í
landbúnaði og sýna efnahagsreikningar mun lægri niðurstöður. Líklegt má telja að
stærsta hluta skýringarinnar megi rekja til þess að styrkir vegna framkvæmda hafi verið
dregnir frá fjármunamyndun í bókhaldi fyrirtækja en í þjóðarauði eru framkvæmdirnar
færðar brúttó og litið á framlögin sem fjármagnstilfærslu.
Með hliðsjón af því sem nú hefur verið rakið og einnig með tilliti til þess hve erfitt
er að nálgast raunverulegt verðmæti eigna varð niðurstaðan sú að ekki væri ástæða til
þess að breyta þeim matsaðferðum sem til þessa hefur verið fylgt við mat á vélum og
tækjum og fasteignum til atvinnurekstrar.
Öðru máli gegnir um íbúðarhúsnæði en um langt skeið hefur verið ljóst að matið á
íbúðarhúsnæði væri lágt í þjóðarauði. í árslok 1989, og fyrir þá endurskoðun sem nú
hefur verið gerð, var þjóðarauðsmat íbúðarhúsnæðis talið vera 257,6 milljarðar króna á
meðalverði þess árs. Bílskúrar og sumarbústaðir eru þá meðtaldir í því mati. Við endur-
matið nú var upplýsinga aflað frá Fasteignamati ríkisins um óafskrifað endurstofnverð
íbúðarhúsnæðis í árslok 1991 á verðlagi þess árs. Jafnframt fengust frá Fasteignamatinu
upplýsingar um skiptingu þessa endurstofnverðs eftir byggingarári og var þá miðað við
upphaflegt byggingarár í hverju tilviki. Á grundvelli þessara upplýsinga var endurstofn-
verðið afskrifað með sama hætti og fylgt er í þjóðarauði, það er um 2,5% af bókfærðu
verði á hverjum tíma. Niðurstöður þessara útreikninga sýndu að afskrifað endurstofn-
verð íbúðarhúsnæðis var 334,8 milljarðar króna eða 77,2 milljörðum króna hærri fjár-
hæð en þjóðarauðsmatið. I prósentum er munurinn 30%. Svo vill til að þetta nýja mat er
mjög líkt fasteignamati á íbúðarhúsnæði samkvæmt Fasteignamati ríkisins en það mat
var 368 milljarðar króna í árslok 1989. Fasteignamatinu er ætlað að lýsa staðgreiðslu-
virði eignanna og því þarf ekki að vera beint samband á milli fasteignamats og af-
skrifaðs endurstofnverðs.
103