Þjóðhagsreikningar 1945-1992 - 01.08.1994, Blaðsíða 62
5.3.8 Byggingarstarfsemi (atv.gr. 50)
Byggingarstarfsemi má skipta í tvennt, það er starfsemi einkaaðila og starfsemi hins
opinbera. Atvinnuvegaskýrslur Þjóðhagsstofnunar um byggingariðnað ná til mest allrar
starfsemi einkaaðila á því sviði. Byggingarstarfsemi hins opinbera nær til vega- og
brúargerðar, hafna- og vitaframkvæmda, raforkuframkvæmda, símaframkvæmda og
ýmissar annarrar byggingarstarfsemi hins opinbera, svo sem við skóla, sjúkrahús o.fl.
Aætlanir um byggingarstarfsemi hins opinbera eru reistar á ýmsum heimildum. Að
stofni til er framleiðsluvirði þessara greina talið jafnt og Qármunamyndun hins opinbera
í þessum greinum. Þó er á því að minnsta kosti ein veigamikil undantekning. Þá er átt
við vegaviðhald, sem flokkast til samneyslu en ekki íjármunamyndunar, en er engu að
síður talið til framleiðsluvirðis í vegagerð. Skipting framleiðsluvirðis milli aðfanga,
vinnsluvirðis og einstakra vinnsluvirðisþátta var framan af eða til 1980 reistar á ýmsum
vísbendingum, svo sem beinum upplýsingum frá Vegagerð ríkisins um vísitölur vega-
og brúargerðar og vegaviðhalds. Ymsar vísbendingar fengust einnig hjá öðrum opin-
berum framkvæmdaaðilum um áætlaða tegundaskiptingu Qárfestingar, þ.e. í laun, að-
keypt efni, greiðslur til verktaka o.fl. Hluti af framkvæmdum hins opinbera er unninn á
vegum verktaka, og er þá litið svo á, að allar greiðslur til verktaka komi fram sem að-
föng á framleiðslureikningi hins opinbera en séu taldar til framleiðsluvirðis hjá verk-
takanum.
Efitir 1980 þegar launaljárhæðir í einstökum atvinnugreinum lágu fyrir samkvæmt
launamiðaskýrslum var farið að nota þessar skýrslur að meira eða minna leyti til þess að
áætla skiptinguna milli aðfanga og framleiðsluvirðis í stað beinna upplýsinga frá firam-
kvæmdaaðilum.
Auk framkvæmda hins opinbera og byggingarstarfsemi einkaaðila, sem lýst er í
atvinnuvegaskýrslum Þjóðhagsstofnunar nær atvinnugrein 50, byggingarstarfsemi,
einnig til nokkurra annarra greina. Má þar nefna eigin vinnu húsbyggjenda og bænda og
starfsemi ræktunarsambanda en rekstraryfirlit fyrir þessar greinar þarf að vinna sér-
staklega vegna þjóðhagsreikninganna þar sem þau er ekki að finna annars staðar.
Heimildir um eigin vinnu húsbyggjenda er helst að fmna í húsbyggingaskýrslum
með skattframtölum einstaklinga, sem eru að byggja íbúðarhúsnæði í eigin þágu.
Kannaðar voru um það bil 30 húsbyggingarskýrslur úr Reykjavík fyrir eitt ár, 1977,
framtal 1978. Samkvæmt þeim var eigin vinna húsbyggjenda að meðaltali 660 klst. á
íbúð á ári. Þessar vinnustundir voru verðlagðar á meðaltímakaupi iðnaðarmanna í dag-
vinnu hvert ár. Jafnframt var hlutdeild eigin vinnu í framkvæmdakostnaði úrtakshópsins
áætluð og upplýsinga aflað um Qölda íbúða í smíðum á hverju ári. Tölur um fjölda
íbúða í smíðum voru þó lækkaðar nokkuð í þessu reikningsdæmi vegna bygginga
verkamannabústaða og leigu- og söluíbúða sveitarfélaga, sem að jafnaði eru afhentar
fullfrágengnar og því ekki um neina eigin vinnu þar að ræða. Að fengnum þessum
upplýsingum var eigin vinna áætluð með tvennum hætti. Annars vegar var eigin vinna
áætluð sem margfeldi af „leiðréttum" Qölda íbúða í smíðum, fjölda eigin vinnustunda á
íbúð og tímakaupi, en hins vegar sem sama hlutfall af heildarfjárfestingu í íbúðarhúsa-
byggingum og fram kom í úrtaksathuguninni en þar kom fram að eigin laun voru sem
næst 14% af framkvæmdakostnaði. Flest árin voru niðurstöður þessara tveggja aðferða
ekki mjög frábrugðnar, og var ákveðið að nota meðaltal þeirra.
60