Þjóðhagsreikningar 1945-1992 - 01.08.1994, Blaðsíða 86

vinnuafls í opinberri þjónustu. Alþjóðastofnanir eins og Sameinuðu þjóðirnar mæla hins
vegar ekki með forsendum af þessu tagi. Þess í stað er tekið fram íSNA 93 að algengast
sé að reikna ekki með neinni framleiðniþróun en í öllu falli er mælt með því að forsenda
af þessu tagi sé ávallt getið.
6.4 Staðvirðing einstakra atvinnugreina
6.4.1 Almennt um aðferðirnar
í grein 6.1 hér að framan var fjallað almennt um staðvirðingu og helstu álitaefni sem
upp koma í því sambandi og í grein 6.3 var Qallað um þau sérstöku vandamál sem upp
koma við staðvirðingu framleiðsluuppgjörs. Hér á efitir verður því lýst hvernig þessi
álitaefni hafa verið leyst við staðvirðingu framleiðsluuppgjörsins. Almennt má segja, að
allar þrjár nálgunaraðferðirnar, sem lýst er í grein 6.3 hér að framan, hafi verið notaðar í
einni eða annarri mynd, en þó misjafnlega mikið. Áður en fjallað verður um hverja
atvinnugrein fyrir sig er rétt að fara nokkrum orðum um þær vinnuaðferðir sem að
meira eða minna leyti eiga við um allar atvinnugreinamar.
Frá og með árinu 1980 hefur verið gerð sérstök vinnu- eða samanburðartafla fýrir
hverja atvinnugrein. Þar eru dregnar saman á einn stað flestar þær heimildir sem ætla
má að muni koma að gagni við mat á magnbreytingum í hverri atvinnugrein. Fyrst er
safnað saman ár fyrir ár efitirfarandi mælikvörðum um stærð eða umsvif í atvinnugrein-
inni á verðlagi hvers árs:
1. Framleiðsluvirði.
2. Heildarvelta skv. söluskattsskýrslum fýrir þær atvinnugreinar sem við á fram
til 1990 en tölur um virðisaukaskatt fyrir allar atvinnugreinar frá og með 1990
3. Aðstöðugjaldsstofn.
4. Sértækar verðvísitölur atvinnugreinar eftir því sem unnt er en að öðrum kosti
eru notaðar almennar verðvísitölur .
5. Tala ársverka í atvinnugreininni samkvæmt gögnum Hagstofu.
6. Launakostnaður í greininni eins og hann birtist í framleiðsluuppgjöri á
verðlagi ársins.
7. Greidd laun samkvæmt launamiðaskýrslum skattyfirvalda.
8. Verðvísitölur sem lýsa mati á launahækkunum, ofitast er um að ræða kaup-
taxtavísitölur eða breytingar meðallauna.
í sumum tilvikum er um fleiri heimildir að ræða. Má þar nefna að í fiskveiðum og
fiskvinnslu liggja fyrir mjög ítarlegar upplýsingar um framleiðslumagn og verðbreyt-
ingar einstakra afurða. Einnig má fá ýmsar vísbendingar um iðnaðarframleiðsluna úr
iðnaðarskýrslum Hagstofunnar og um raforkuframleiðsluna frá Orkustofnun.
Á grundvelli framangreindra upplýsinga eru veltutölur eins og framleiðsluvirði, velta
samkvæmt virðisaukaskatti og aðstöðugjaldsstofn staðvirt efitir þeim verðvísitölum sem
bestar eru taldar hverju sinni. Jafnframt eru laun staðvirt og magnvísitala ársverka
reiknuð. Samkvæmt þessu fást 5-6 magnvísitölur og stundum fleiri fyrir hverja atvinnu-
grein. Iðulega gefa þessar vísitölur afar mismunandi mynd af framleiðslubreytingum frá
84