Búskapur hins opinbera 1995-1996 - 01.11.1997, Side 18

Tekjur hins opinbera eru að mestu leyti skatttekjur, eða ríflega 93% þeirra.
Vaxtatekjur og arðgreiðslur standa fyrir mestum hluta þess sem á vantar. Af
heildarskatttekjum ársins 1996 skila óbeinir skattar rúmlega 54% teknanna, en það
hlutfall hefur lækkað verulega á allra síðustu árum með hækkun tekjuskatts
einstaklinga og niðurfellingu aðstöðugjalds á árinu 1993. Fyrir fimm árum var
samsvarandi hlutfall um tveir þriðju af heildarsköttum.
Tafla 4.1 Tekjuflokkun hins opinbera 1993-1996.
1993 í milljónum króna 1994 1995 19% 1993 Hlutfall afVLF 1994 1995 19%
Skatttekjur 136.593 141.694 150.412 166 130 33,19 32,57 33,30 34,30
1. Tekjuskattur 45.858 48.294 52.752 59.343 11,14 11,10 11,68 12,25
2. Tryggingagjöld 10.211 10.816 11.650 13.674 2,48 2,49 2,58 2,82
3. Eignarskattur 12.498 13.227 14.289 14.598 3,04 3,04 3,16 3,01
4. Vöru- og þjónustuskattar 66.923 68.625 71.022 77.508 16,26 15,77 15,73 16,00
5. Aðrir skattar 1.104 732 699 1.007 0,27 0,17 0,15 0,21
Rckstrartekjur og aörar tekjur 10.935 11.987 12.345 11.961 2,66 2,76 2,73 2,47
Hciidartekjur hins opinbera 147.528 153.680 162.757 178.091 35,85 35,32 36,04 36,77
Skatttekjum er yfirleitt skipt í annars vegar beina skatta, sem leggjast fyrst og fremst
á tekjur og eignir, og hins vegar óbeina skatta, sem leggjast á vöru og þjónustu. í
alþjóðasamanburði eru skattar þó oft fremur flokkaðir eftir tegund, eins og fram
kemur í töflu 4.13. Þar sést að 43,5% tekna hins opinbera eru skatttekjur af vöru og
þjónustu, en þær skila 77,5 milljörðum króna á árinu 1996 eða sem svarar til 16% af
landsframleiðslu. Tekjuskattar skila hins vegar ríflega einum þriðja hluta teknanna
eða 59,3 milljörðum króna, sem svarartil 12,2% af landsframleiðslu.
5. Útgjöld hins opinbera
Heildarútgjöld hins opinbera 1996 eru áætluð um 189 milljarðar króna án afskrifta
eða 39% af landsframleiðslu, sem er ríflega hálfu prósentustigi lægra hlutfall en árið
1995. í krónum talið hækka útgjöldin um 9'/2 milljarð króna eða um 3'/2% að raungildi
miðað við verðvísitölu landsframleiðslu. Hækkunin er mest í samneyslunni sem er
langveigamesti útgjaldaflokkur hins opinbera eða vel ríflega helmingur útgjaldanna.
Samneyslan, sem er kaup á vöru og þjónustu til samtímanota, hækkaði um 6,7% í
krónum talið milli ára eða 1% að raungildi miðað við verðvísitölu samneyslunnar.
Hlutfall samneyslunnar af landsframleiðslu mældist 20,7% sem er lítilsháttar lækkun
frá árinu 1995. Útgjöld til ljárfestinga og Qármagnstilfærslna jukust einnig eða um
tæpa 3 milljarða króna frá árinu áður eftir að hafa dregist saman um 7 milljarða króna
árið á undan. Aukning í tekju- og rekstrartilfærslum varð 1V2 milljarður króna.
Flokka má útgjöld hins opinbera eftir tegund í sex meginflokka með tilliti til eðlis
þeirra, þ.e. í samneyslu, vaxtagjöld, framleiðslustyrki, tekjutilfærslur, Qármunamynd-
un og ljármagnstilfærslur, eins og gert er í töflu 5.1. Tekju- og rekstrartilfærslur til
heimila og atvinnuvega taka til sín um einn fjórða hluta opinberra útgjalda og útgjöld
3 Sjá einnig töflu 3.3 í töfluhluta.
16