Nýtt Helgafell - 01.04.1956, Síða 12

6
NÝTT HELGAFELL
á land, og hinu mætti heldur ekki gleyma,
að þessi höfuðbygging hlyti að gnæfa yfir
aðrar byggingar og veita borgurunum víðari
útsýn.
Sjá má af teikningum, sem fylgja grein
borgarstjórans, að gert er ráð fyrir að sópa
í burtu svo að segja öllum byggingum sunn-
an Alþingishússins og dómkirkjunnar milli
Lækjargötu og Tjamargötu. Þannig kemur
allt svæðið norðan tjamarinnar til greina
undir ráðhúsbygginguna, og skapast þá,
þrátt fyrir þessa stóru byggingu við norður-
enda Tjamarinnar, mjög stór opin svæði
framundan Alþingishúsinu og dómkirkjunni,
sem tengjast í raun og veru Austurvelli, eftir
að komið hefur verið í kring þeim breyting-
um á húsaskipun, sem gert er ráð fyrir í
teikningunum, er fylgja greininni.
Nú kemur fyllilega til greina, að svæðinu
framundan Alþingishúsinu verði að mestu
haldið opnu alla leið niður að tjöm, en ráð-
hússbygging verði þar sem nú er Iðnó, gamli
Iðnskólinn og Búnaðarfélagshúsið, en þar
verður nægt rými, úr því húsið á ekki að
vera stærra en nú hefur verið ákveðið.
Listamannalaun
Gunnar Thoroddsen hefur nýlega, að til-
hlutun stjómar Rithöfundafélags Islands og
fleiri listamanna, lagt fram á Alþingi at-
hyglisvert frumvarp um listamannalaun. Til-
gangur þess er að koma á nýrri skipan á
þessi mál, svo að í stað árlegra úthlutana,
njóti 36 menn listamannalauna ævilangt, er
séu að upphæð 8—20 þúsund auk vísitölu-
' ^
uppbotar. Lagt er til að sex mönnum verði
veitt laun í efsta flokki, 20 þúsund krónur,
og verði þeir kjömir af sameinuðu Alþingi.
Listamannalaun í öðmm flokkum verði veitt
af menntamálaráðherra samkvæmt tilnefn-
ingu heimspekideildar Háskólans og mennta-
málaráðs. Frumvarpið gerir ráð fyrir að ár-
leg úthlutun til annarra listamanna skuli vera
áfram í höndum þingkjörinnar nefndar, sem
veita skuli styrki að fengnum tillögum
menntamálaráðs og nefndar kosinnar af
Bandalagi íslenzkra listamanna.
Það er orðið mjög tímabært, að þessu máli
sé hreyft. Síðan Jónas Jónsson kom því til
leiðar fyrir hálfum öðrum áratug, að laun
til helztu skálda og listamanna þjóðarinnar
voru tekin út af 18. grein fjárlaga og gerð
að árlegu þrætuepli, hefur aldrei komizt við-
unandi skipan á veitingu listamannalauna.
Margar tillögur hafa komið fram til úrlausn-
ar á imdanförnum árum, og hafa sumar
þeirra verið hinar merkustu. Engin hefur
samt þótt leysa svo vel úr vandamálunum,
að um hana hafi náðst samkomulag á Al-
þingi.
Lítil líkindi eru til þess, að þetta mál nái
afgreiðslu á því þingi, sem nú situr, enda
vekur það menn til umræðu enn á ný um
gömul ágreiningsmál.
I rauninni leysir frumvarpið aðeins nokk-
urn hluta þeirra vandamála, sem eru sam-
fara styrkjum til listamanna, þ. e. a. s„ hvem-
ig búið skuli að þeim listamönnum, sem
hlotið hafa almenna viðurkenningu þjóðar-
innar. Enn er eftir að benda á, hversu styðja
skuli alla hina, einkum unga listamenn, sem
ekki þarfnast síður styrks og uppörvunar, en
í því efni fer frumvarpið troðnar slóðir. Höf-
uðatriðið er þó, að mál þessi eru enn á ný
komin á dagskrá, og von er til þess, að þau
verði ekki aftur látin niður falla, fyrr en
fengizt hefur á þeim sæmileg lausn. Nýtt
Helgafell væntir þess að geta orðið vettvang-
ur frekari umræðna um þau síðar á árinu.
Bann við hnefaleikum
Tveir læknar á Alþingi hafa borið fram
frumvarp um bann við hnefaleikum. Von-
andi bera þingmenn gæfu til að samþykkja
það sem lög, en með því taka íslendingar
forystu í heiminum í baráttu gegn íþrótt, sem
hefur siðferðilega og líkamlega skaðleg áhrif
á fjölda þátttakenda og áhorfenda. Það er
í slíkum efnum, sem smáþjóðir geta veitt
siðmenningunni mest lið.