Nýtt Helgafell - 01.04.1956, Blaðsíða 28

TORFI ÁSGEIRSSON:
Skoðanakönnun 1955
Hvemig má kanna skoðanir
þjóðarinnar?
Skoðanir kjósenda og alþingiskosningar.
I sérhvert skipti, sem kosið er til Alþingis,
fer fram könnun á skoðunum þjóðarinnar.
Að vísu er þessi könnun ófullkomin, þar sem
kjósendum er aðeins gefið tækifæri til þess
að kjósa þann frambjóðanda eða þann flokk,
er hann álítur líklegastan til þess að koma
hugðarmálum sínum í framkvæmd.
Skoðanir manna eru svo margslungnar, að
ákvörðun um fylgi við frambjóðanda eða
flokk þýðir oftast ekki að kjósandinn sé
frambjóðanda sammála í öllum aðalat-
riðum, heldur hitt, að kjósandinn sé honum
minnst ósammála, þeirra er bjóða sig fram.
Þetta er eins og það á að vera. Hefðu öll
blæbrigði almenningsálitsins sinn fulltrúa á
Alþingi myndi verða lítill' munur á tölu kjós-
enda og tölu alþingismanna. Það fylgir lýð-
r----------------------------------------->
Árið 1943 birti HELGAFELL úrslit fyrstu
skoðanakönnunar, sem fram hefur far-
ið á íslandL Síðan hefur fátt gerzt í
þessum efnum, þangað til á síðasta ári,
er Islenzka Gallupstofnunin hóf starf-
semi sína, en hún nýtur samvinnu og
aðstoðar norsku Gallupstofnunarinnar.
Þess er að vænta að skoðanakannanir
hafi nú náð öruggri fótfestu hér á landi.
Það er ritstjórn NÝS HELGAFELLS
ánægjuefni að hafa íengið til birtingar
helztu niðurstöður fyrstu skoðanakönn-
unar hinnar nýju stofnunar. Eftirprent-
un á efni úr grein þessari er óheimil
nema með leyfi.
s.----------------------------------------/
ræðis- og þingræðisfyrirkomulagi að menn
verða að skipa sér í flokk þrátt fyrir skoð-
anamismun um þýðingarmikil atriði. Mikill
hluti þeirra mála sem fulltrúar almennings,
Alþingi, ríkisstjórn, bæjarstjórnir o. s. frv.
þurfa að taka afstöðu til eru þannig, að
óvissa um skoðun eða vilja þjóðarinnar er
ekkert vandamál, einfaldlega vegna þess að
um almenningsálit í sambandi við þau er
ekki að ræða.
Sé nú málið aftur á móti þess eðlis, að
almenningur lætur sig skipta hver ákvörðun
er tekin, án þess þó að vissa sé fyrir því að
almenningsálitið fylgi hinni pólitísku flokka-
skiptingu, hvað á þá til ráðs að taka?
Þjóðaraikvæðagreiðslur.
Algengasta úrræðið í lýðræðislöndum,
þegar um er að ræða stórmál, er að skjóta
ákvörðuninni til kjósenda með því að láta
fara fram þjóðaratkvæðagreiðslu. Svo var
gert hér á landi 1944 við stofnun lýðveldis-
ins, og einnig fyrr við ákvörðun ýmissa stór-
mála.
Undirskriftasafnanir.
Slík þjóðaratkvæðagreiðsla er bæði dýr og
fyrirhafnarsöm. Leitað hefur því verið að leið-
um til þess að kynna sér vilja almennings
á annan veg. Algengust þessara leiða hér
á landi er undirskriftasöfnun meðal kjós-
enda.
Sá galli er þó á þessari aðferð að nær
undantekningalaust hefur slíkum undirskrift-
um verið safnað af hagsmuna- eða skoðana-
samtökum, sem hafa hug á að notfæra sér
árangurinn, málstað sínum til framfylgis.
Undirskriftasöfnunin fær því í upphafi á sig
flokksblæ, en forsvarsmenn og andstæðing-
ar nota sér óspart málgögn sín, söfnuninni