Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.2007, Blaðsíða 6

mánudagur 3. september 20076 Fréttir DV
Forstöðumaður meðferðarheimilisins að Laugalandi fór fram á að foreldrar samþykktu ýmis skilyrði
þannig að hægt væri að halda meðferð dóttur þeirra áfram. Að mati Barnaverndarstofu er nauðsynlegt í
meðferð að setja börnum ákveðinn ramma og kenna þeim að lifa eftir reglum. Fyrrverandi skjólstæðingur
heimilisins að Laugalandi skilur aftur á móti ekki skilgreiningu stofnunarinnar á ofbeldi.
FÓRU FRAM Á ÓTÍMA-
BUNDNA EINANGRUN
Foreldrar skjólstæðings á Meðferð-
arheimilinu að Laugalandi voru
beðnir um að samþykkja ótíma-
bundna einangrun á barni sínu,
að útiloka samskipti við barn sitt,
afnema jólafrí og að þeir ættu ekki
samræður við barn sitt um orða-
val meðferðaraðilans í samskipt-
um við skjólstæðinga. Ef skilmál-
arnir yrðu ekki samþykktir fylgdu
þau skilaboð að ekki væri hægt að
halda áfram meðferðarstarfi skjól-
stæðingsins. Þetta kemur fram í
bréfi sem DV hefur undir höndum
og forstöðumaðurinn lagði fram
á samráðsfundi og með vitund
Barnaverndarstofu.
Að loknum samráðsfundinum
fundu foreldrarnir sig knúna til að
taka barn sitt af Meðferðarheimil-
inu að Laugalandi og studdu dótt-
ur sína til að senda inn erindi til
umboðsmanns barna vegna starfs-
hátta heimilisins. Í kjölfarið báru
þáverandi skjólstæðingar heimil-
isins þess vitni að andlegt og lík-
amlegt ofbeldi væri hluti af með-
ferðinni hjá forstöðumanninum.
Umboðsmaður barna fór fram á at-
hugun á heimilinu eftir alvarlegar
athugasemdir skjólstæðinganna.
Niðurlæging og óvinsemd
Tinna Jónsdóttir, fyrrverandi
skjólstæðingur að Laugalandi,
kannast við ofbeldisaðferðir for-
stöðumannsins, Ingjalds Arnþórs-
sonar, sem hún segir grimman.
Aðspurð segist hún hafa verið feg-
in að losna af heimilinu að Lauga-
landi. „Ég er ekki sátt við hversu
auðveldlega forstöðumaðurinn
fær að sleppa í augum barna-
verndaryfirvalda. Sjálf man ég eftir
miklu andlegu ofbeldi á heimilinu
og ég var mjög ósátt með meðferð-
ina þar. Þetta voru alls ekki vond-
ar stelpur þarna þannig að beita
þyrfti þessari hörku sem beitt var.
Ég lét sækja mig á heimilið því ég
gat ekki hugsað mér að vera þarna
stundinni lengur og þakkaði virki-
lega fyrir það að komast í burtu,“
segir Tinna.
Magnús Guðmundsson, fyrr-
verandi skjólstæðingur Ingjalds að
meðferðarheimilinu Teigum,
segir farir sínar heldur ekki
sléttar í samskiptum sínum
við Ingjald. Þegar hann starf-
aði sem ráðgjafi á meðferðar-
heimilinu leitaði Magnús sér
þar hjálpar. „Mér finnst löngu
kominn tími til að fletta ofan
af manninum. Ég hef lent
illilega í klónum á honum
og varð hreinlega kjaftstopp
að heyra í honum. Ég leitaði
mér hjálpar vegna veikinda
minna og Ingjaldur reyndi
að hjálpa mér með sífelldri
niðurlægingu og óvin-
semd,“ segir Magnús.
Lifa eftir reglum
Í kjölfar athugunar á
starfsemi meðferðarheimilisins að
Laugalandi, þar sem meðal annars
fram kom að skjólstæðingarnir uni
sér vel á heimilinu og þar sé frjáls-
legt og notalegt andrúmsloft, taldi
umboðsmaður barna engu að síð-
ur rétt að ítreka fyrir Barnavernd-
arstofu mikilvægi réttar skjólstæð-
inganna sem einstaklinga og að
gæta þurfi þess að mannréttindi
séu hvergi brotin í meðferðarúr-
ræðum hér á landi. Umboðsmað-
ur barna benti einnig á að ekki
séu lagaheimildir fyrir þvingunar-
ráðstöfunum og agaviðurlögum á
meðferðarheimilum.
Svör Barnaverndarstofu voru
á þá leið að af hálfu stofnunar-
innar væri ætíð lögð áhersla á að
starf meðferðarheimila sé í fullu
samræmi við ákvæði laga. Að mati
stofnunarinnar er engu að síður
ljóst að hjá því verði ekki komist
að skjólstæðingar og forsjáraðilar
þeirra upplifi dvöl barns á með-
ferðarheimili með mismunandi
hætti. Meginmarkmið Barnavernd-
arstofu er að aðstoða skjólstæð-
inga við að taka á vandamálum
sínum og að undirbúa þá til þess
að lifa sjálfstæðu og heilbrigðu
lífi innan samfélagsins að vist-
un lokinni. Markmiðum þess-
um er ekki unnt að ná að mati
stofnunarinnar nema með því
að setja börnunum ákveðinn
ramma og kenna þeim að lifa
eftir reglum.
Þaggað niður af öllum mætti
Spurður um reglur í með-
ferð sinni segir Magnús
þær reglur hafa snú-
ist fyrst og fremst um
niðurlægingu. Hann
ákvað að hætta
í meðferð sök-
um harðræð-
is meðferðar-
fulltrúans.
„Því miður
geri ég at-
hugasemd-
ir við geð-
heilbrigði
hans. Í
meðferð-
inni reyndi
hann sífellt
að brjóta
mig nið-
ur og niður-
lægði fjöl-
skylduna
í leið-
inni. Þegar ég upplifði þetta sá ég
enga aðra lausn en að ganga út. Það
kemur mér í raun ekkert á óvart að
barnaverndaryfirvöld styðji hann
því í raun kemur hann vel fyrir
en á ekki von á neinu öðru en að
hann hafi haldið áfram uppteknum
hætti gagnvart börnunum á Lauga-
landi, það er með niðurlæging-
um og niðurbroti,“ segir Magnús.
Tinna undrast endalausan stuðn-
ing barnaverndaryfirvalda og seg-
ist ekki skilja skilgreiningu Barna-
verndarstofu á ofbeldi. Hún telur
ljóst að verið sé að reyna að þagga
umræðuna niður. „Ingjaldur var
afskaplega grimmur og kaldur,“
segir Tinna og kveður hann hafa
brugðist mjög ómanneskju-
lega við þegar kom í ljós að
hún væri ófrísk, skömmu eft-
ir komuna á heimilið.
„Eitt skipti um hávet-
ur skildi hann okkur eftir
illa klæddar úti í frostinu
þar sem við þurftum að
ganga nokkra klukku-
tíma frjósandi úr kulda,“
segir Tinna. „Ég man
líka eftir því að einni
stelpunni var hrint
niður stiga af for-
stöðumanninum. Í
kjölfarið var henni
samstundis kippt
út af heimilinu.
Kannski flokka
barnaverndaryf-
irvöld þetta ekki
sem ofbeldi. Það
er eins og þeir
upplifi þessa
umræðu sem
einhvers konar
einelti og reyni
af öllum mætti
að þagga þetta
niður og fela.“
TrausTi hafsTeiNssoN
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
Kröfur forstöðumannsins Í bréfinu hér til
hliðar er meðal annars farið fram á að
foreldrar ræði ekki samskipti barns síns við
meðferðaraðila, að jólafrí skjólstæðingsins
sé fellt niður og að skjólstæðingurinn fari í
ótímabundna einangrun.
Úr bréfi umboðsmanns barna til Barnaverndarstofu eftir
athugasemdir skjólstæðinga:
Réttur skjólstæðinga virtur að vettugi
„Því er haldið fram að engin virðing sé borin fyrir skjólstæðingum
heimilisins, sem birtist m.a. í mjög óviðeigandi talsmáta rekstraraðila í
garð skjólstæðinga, í allra áheyrn, neikvæðri og lítilsvirðandi afstöðu
hans til forsjáraðila og upplestri úr dagbókum skjólstæðinga í óþökk
þeirra. Réttur skjólstæðinga til persónufrelsis og tjáningar- og skoð-
anafrelsis, sé virtur að vettugi. Þá er því beinlínis haldið fram að þeir
séu beittir andlegu og líkamlegu harðræði af hálfu rekstraraðila í með-
ferðinni. Sjálfsmyndin sé brotin niður í stað þess að byggja hana upp
og styrkja. Í a.m.k. einu tilviki mun kvörtun vegna líkamlegs ofbeldis
hafa verið send til Barnaverndarstofu en henni ekki verið sinnt að sögn
þess sem kvartaði. Þeir eigi engan trúnað vísan, hvorki hjá meðferðar-
aðilum sjálfum né öðrum sem koma að málum þeirra í tengslum við
meðferðina. Ummæli þessi, sem höfð eru eftir fyrrverandi vistmönn-
um meðferðarheimilisins, ber að taka alvarlega, en þau fela í sér, ef
sönn eru, fjölmörg mannréttindabrot af hálfu rekstraraðila gagnvart
þeim unglingum, sem honum er falin umsjá og meðferð samkvæmt
þjónustusamningi við barnaverndarstofu.“
Úr svari Barnaverndarstofu eftir athugun
á meðferðarheimilinu:
Starf heimilanna í samræmi við lög
„Í niðurstöðum starfsmanns Barnaverndarstofu er tekið fram að börn-
in hafi verið afar öguð á fundinum, getað vel tjáð sig og fært rök fyrir máli
sínu. Áberandi hafi verið að fundarmenn hafi komið fram við hver annan
af virðingu og mál leyst í sátt. Í samantekt er þess getið að starfið virðist
ganga mjög vel, andinn í húsinu sé góður og börnin í góðri vinnslu. Vilji
meðferðaraðila til að taka athugasemdum og gera betur ef unnt er sé ótví-
ræður. Börnin uni sér vel, þau taki framförum og megi vera óhrædd að
taka upp mál sem hvíli á þeim gagnvart meðferðaraðilum því ekki verði
betur séð en að þeim verði vel tekið. Jafnframt er tekið fram að andrúms-
loft á heimilinu sé notalegt og frjálslegt og herbergi barnanna mjög snyrti-
leg og vel búin.
Jafnhliða því að skipuleggja meðferðarstarfið hefur Barnaverndarstofa
lagt kapp á að meðferðaraðilar fylgi ætíð reglum um réttindi barna og beit-
ingu þvingunar þar sem m.a. er tekið fram að starfsmenn meðferðarheim-
ila skuli koma fram við skjólstæðinga af virðingu og stuðla að því að skjól-
stæðingar taki sjálfir ákvarðanir um persónuleg málefni miðað við aldur og
þroska og markmið vistunar hverju sinni. Þá hefur verið lögð áhersla á að
börnunum gefist færi á að koma á framfæri athugasemdum sínum við það
sem þau telja miður fara.“
„Í meðferðinni reyndi hann sífellt að brjóta
mig niður og niðurlægði fjölskylduna
í leiðinni. Þegar ég upplifði þetta
sá ég enga aðra lausn en að
ganga út.“