Vikublaðið Gestur - 01.02.1956, Blaðsíða 5

Alvarlegt vandamál
á spennandi kvikmynd.
KVIKMYNDIR
Hér hefst kvikmyndagagnrýni, sem GESTUR væntir að
geta flutt eftirleiðis vikulega. Með góðri samvinnu við kvik-
myndahús bæjarins ættu myndirnar ekki að vera horfnar af
sýningartjaldinu, þegar gagnrýnin berst. En sú samvinna
er þegar tryggð að nokkru leyti.
UPPREISN í FANGELSI er eitt versta vandamál, sem Banda-
ríkin hafa átt við að etja. Bæði er það, að fangelsi eru þar ærið
mörg og þéttsetin og fangagæzlan örðug. Uppreisnir fanganna
eru tíðar, og þótt alltaf hafi tekizt að kveða þær niður, hafa þær
jafnan vakið athygli þjóðarinnar og samúð, hafi fangarnir borið
fram til úrbóta á þeim misfellum, sem vera kunna á meðferð
þeirra þar.
Um hitt má hins vegar deila, hvort sérstök ástæða sé til þess
að gera fangelsi svo vistleg og ánægjuleg, að menn blátt áfram
sækist eftir að komast þangað. Hallast margir að þeirri skoðun,
að því ömurlegri sem fangelsisvistin sé, því meira leggi menn að
sér að halda sig á hinum þrönga vegi dyggðanna.
í kvikmyndinni, sem nú er sýnd í Trípólíbíó, eru þessar and-
stæður sýndar ljóslega á áhrifamikinn og óhugnanlegan hátt.
Framleiðandi myndarinnar, Walter Wanger, er heldur ekki með
öllu ókunnugur dvölinni innan fangelsismúranna, þar sem hann
dvaldi eitt ár í fangelsi sjálfur fyrir morðtilraun, og er þessi
kvikmynd fyrsta verk hans eftir fangelsisdvölina.
Myndin er óhugnanleg og spennandi. Það er á „órólegu deild-
inni“ í fangelsinu, þar sem hættulegustu glæpamennirnir eru
geymdir, sem uppreisnin brýst út, en breiðist síðan til allra álma
fangelsisins. Fangarnir krefjast betri aðbúnaðar, brottvikningu
óvinsælla fangavarða, einangrunar geðsjúklinga — og niðurfell-
ingar málsóknar á hendur forsprökkum uppreisnarinnar. Fang-
arnir hafa náð nokkrum fangavörðum á vald sitt og hóta að
beita þá ofbeldi, verði málum þeirra ekki úrlausn gerð ...
Forsprakka uppreisnarinnar, Don, sem í skjóli hreysti sinnar
heldur samföngum sínum í járngreipum agans, leikur Neville
Brand, nýr leikari bandarískur, af tilþrifum og innsæi i lilut-
verk sitt. Geðsjúklinginn og morðingjann Carney, sem kemst til
valda eftir að Don særist alvarlega af völdum samsærismanna úr
hópi fanganna, leikur Leo Gordon, sem sömuleiðis er nýr af
nálinni, en báðir komust þessir leikarar til mikilla metorða í
seinustu styrjöld fyrir hreysti sína á vígvellinum.
Aðrir leikarar leika hlutverk sín eftirminnilega, þótt engin
ástæða sé til að telja nöfn þeirra hér, því fæstir eru þekktir
kvikmyndahúsgestum.
Það fer hrollur um mann við tilhugsunina um það líf, sem
gráir steinmúrar hylja augum manns. Þessi kvikmynd bregður
upp óhugnanlegri mynd af því lífi — og liún er ótrúlega góð
af bandarískri mynd að vera.
opnaði dyrnar og gekk niður nokkrar
tröppur niður í myrkan geim, og um leið
barst barnsgrátur að eyrum lians.
Reykurinn var fremur lítill niðri. Hann
íálmaði eftir slökkvara, en fann liann
engan, svo að hann kveikti á vindlakveikj-
aranum sínum, og í daufum bjarmanum
kom hann auga á fjórar verur saman-
hnipraðar úti í horni.
Hann greip tvö börnin sitt undir livora
hönd — dró andann djúpt að sér, þreifaði
eftir tröppunum, fann þær og þaut áleið-
is út. Logarnir léku um einn vegginn í
forstoíunni, en hann kastaði börnunum
frá sér utan við dyrnar.
Síðan hljóp hann aftur inn og sótti
hin börnin tvö. í þetta sinn gekk honum
greiðlegar, þegar hann þekkti leiðina.
Hann þurfti ekkert að hugsa sig um,
heldur framkvæma ósjálfrátt, og einni
mínútu síðar hafði hann komið hinum
tveim börnunum út.
Þessu var lokið. Hann lá, á gi ænni,
rakri flötinni og þrýsti andlitinu niður í
grasið. Hárið og augnabrýnnar voru sviðn-
ar og snertingin við kalt grasið og ferskt,
svalt loftið, sem hann andaði að sér svöl-
uðu honum og róuðu eftir spenninginn.
Hann lyfti höfðinu og leit í áttina til
hússins, og rétt í því' féll þakið niður með
braki og brestum, og glóandi neistarnir
þeyttust í allar áttir, um leið og funandi
hita lagði frá brennandi húsinu. Slökkvi-
.liðið var komið á vettvang, og það snark-
aði hátt í glóðunum, þegar vatnið spraut-
aðist á þær.
Skyndilega sá hann, að Julie stóð yfir
honum. Andlit hennar var náfölt og af-
myndað af ótta.
„Ó, Tom, hvernig líður þér?“
„Vel,“ svaraði hann og stóð á fætur með
erfiðismunum. Hann brosti til hennar og
ætlaði að faðma hana að sér — þegar hann
kom skyndilega auga á litla manneskju,
sem stóð við hlið hennar. — Hann hrökk
við, þegar hann sá, að þetta var Lára litla
dóttir hans. Langir og brúnir lokkarnir
voru sviðnir af henni, og stór, dökk augu
hennar voru galopin af skelfingu.
— Þannig var það þá, hugsaði Tom með
sér. Þessvegna var það, að niðri í kjallar-
anum voru fleiri börn, en liann hafði bú-
izt við. Ein óttaslegna veran í horninu
hafði þá verið dóttir hans.
í flýtinum við að bjarga börnunum
hafði honuin ekkert tóm gefizt til þess
að taka eftir hverju barninu fyrir sig.
„Líður þér vel?“ Hann teygði höndina
fram og strauk henni yfir hárið.
„Ekkert barnanna skaðaðist alvarlega,“
svaraði Julie.
„En hvernig stendur á því, að ... .“
„Frú Wilsey leyfði þeirn Lauru og Mary
að fara hingað til þess að leika sér.“
Hann kraup frammi fyrir dóttur sinni.
„Og hvernig líður litlu gerseminni lians
pabba?“ spurði hann.
Barnið lyfti augunum, leit á hann og
brosti. Hann vafði Itana örmum og þrýsti
henni fast að sér.
„Þessi eldsvoði kom okkur þá við —
eftir allt saman,“ heyrði hann Julie segja
grátbrostinni rödd.
— Mikinn skelfingar hiksta hefur
blessað barnið.
GESTUR — 5