Morgunblaðið - 15.11.2011, Blaðsíða 17

FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
„Arabíska vorið“ hefur þegar komið
miklu róti á valdajafnvægi í Mið-
Austurlöndum. Arababandalagið
hefur ekki þótt röggsöm stofnun,
gat sjaldan sameinast um annað en
að fordæma Ísrael. Nú er öldin önn-
ur, á morgun gæti fjöldi aðildarríkj-
anna farið niður í 20 þegar brott-
vísun Sýrlands á að taka gildi.
Fyrr á þessu ári varð stuðningur
bandalagsins við aðgerðir Atlants-
hafsbandalagsins í Líbíu til þess að
Muammar Gaddafi hrökklaðist loks
frá völdum og var síðan drepinn.
Nú beinir bandalagið spjótum sín-
um óvænt að Bashar al-Assad, for-
seta Sýrlands, sem var eitt af stofn-
ríkjunum sex árið 1945.
Sádiarabískir leiðtogar fiska nú í
gruggugu vatni, styðja almenning í
Sýrlandi um leið og þeir kúga eigið
fólk. En óvænt-
ara er að smárík-
ið Katar við
Persaflóa, vell-
auðugt að olíu og
gasi og undir
traustri einræð-
isstjórn al-Thani-
ættarinnar, hefur
tekið forystu í að-
gerðunum gegn
Assad og klíku
hans.
Leikið tveim skjöldum?
Sérsveitarmenn frá Katar
gegndu veigamiklu hlutverki þegar
uppreisnarmenn tóku Tripoli af
liðsmönnum Gaddafis og sjónvarps-
stöðin Al-Jazeera, sem Katar rekur,
hefur haft geysimikil áhrif í araba-
löndunum í 15 ár.
Katar veitti Bandaríkjamönnum
aðstöðu í Íraksinnrásinni 2003, án
þess að kalla yfir sig árásir hryðju-
verkamanna, sumir segja með því
að trufla störf þeirra sem minnst.
Einnig hafa Katarmenn átt þokka-
leg samskipti við Írana. En þræð-
irnir liggja víða, ekki má gleyma að
Sýrland er helsti stuðningsmaður
Írans í arabalöndunum. Samskipti
ríkja eru flókin í Mið-Austur-
löndum.
Katar hnyklar olíu-
peningavöðvana sína
 Al-Thani hefur forystu um aðgerðir gegn forseta Sýrlands
Stærri biti en Líbía
» Sýrland, voldugt og háþróað
ríki miðað við Líbíu, leikur
stórt hlutverk í valdabröltinu
fyrir botni Miðjarðarhafs.
» Sýrlendingar beittu lengi
hernaðaríhlutun í Líbanon en
einnig styðja þeir Hamas-
hreyfingu Palestínumanna.
» Hamas, sem nú ræður öllu á
Gaza, er með aðalstöðvar sínar
í Damaskus.
Sheikh Hamad bin
Khalifa al-Thani
FRÉTTIR 17Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 2011
Leiðtogi lýðræðissinna í Búrma, friðarverðlaunahafinn Aung San Suu Kyi,
yfirgefur blaðamannafund í Rangoon um helgina þar sem hún lýsti með
varfærnislegum hætti stuðningi við umbætur herforingjanna síðustu vik-
urnar. Hún sagði að nokkrir pólitískir fangar hefðu verið látnir lausir, enn
væru samt margir í haldi. Mestu skipti að réttarríki yrði sett á laggirnar.
Suu Kyi vill meiri pólitískar umbætur í Búrma
Reuters
Réttarríkið mikilvægast
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Hans-Peter Friedrich, innanríkis-
ráðherra Þýskalands, segir óljóst
hvort Neðanjarðarhreyfing þjóðern-
issósíalista, hópur nýnasískra öfga-
manna sem myrti a.m.k. níu kaup-
sýslumenn af erlendum uppruna auk
lögreglukonu, hafi verið hluti af
stærra neti. Áhyggjuefni sé að lög-
reglan hafi ekki á sínum tíma tengt
morðin við starfsemi öfgahópa.
Átta af fórnarlömbunum síðustu
árin voru af tyrkneskum uppruna,
eitt af grískum, að sögn BBC. Málið
upplýstist um helgina eftir að 36 ára
gömul kona, Beate Zschaepe, sem er
yfirlýstur nýnasisti, gaf sig fram við
lögreglu en hún var eftirlýst fyrir
vopnað rán í borginni Jena. Á sunnu-
dag var einnig 38 ára gamall karl-
maður handtekinn í Hannover í
tengslum við rannsóknina.
Zschaepe hafði áður sprengt íbúð
sína í borginni Zwickau í loft upp en
byssa, sem fannst í rústum íbúðar-
innar, reyndist hafa verið notuð við
áðurnefnd morð.
Skömmu síðar fundust tveir karl-
menn, Uwe Mundlos og Uwe Boehn-
hardt, látnir í hjólhýsi í grenndinni,
talið er að þeir hafi framið sjálfs-
morð. Þeir voru einnig eftirlýstir
vegna ránsins í Jena og vitað er að
þeir þekktu Zschaepe. Þeir skildu
eftir sig DVD-disk þar sem þeir ját-
uðu m.a. að hafa myrt kaupsýslu-
mennina níu á árunum 2000-2006
auk lögreglukonunnar.
Gengust við
voðaverkum
 Nýnasistar myrtu tíu manns 2000-2007
Nýnasistar Beate Zschaepe, Uwe Boehnhardt og Uwe Mundlos.
Getum við búist við meiri öfgum á
þurrka- og rigningaskeiðum, fleiri
fellibyljum og flóðum? Mikil óvissa
einkennir drög að væntanlegri
skýrslu Loftslagsnefndar Samein-
uðu þjóðanna, IPCC, um öfgar í
veðurfari, að sögn BBC. Þessa dag-
ana fara fulltrúar ríkisstjórna og
höfundar skýrslunnar yfir drögin
og reyna að koma sér saman um
endanlegan texta.
Fram kemur að menn hafi „litla
trú“ á því að fellibyljir í hitabeltinu
hafi orðið tíðari vegna hlýnandi
loftslags, einnig að erfitt
sé að meta
hvort tíðni flóða
hafi aukist. Hins
vegar hafi þeir
mikla trú á því að
ástæða þess að
fjárhagslegt tjón
vegna veður-
hamfara vaxi sé
einkum aukinn
fjöldi fólks á
jörðinni. Ekki
síst í risastórum borgum þróun-
arríkjanna við strendur eða við fljót
nálægt hafinu. kjon@mbl.is
Fleira fólk merkir aukið
tjón í veðurhamförum
Hvirfilbylur
Starfsmenn Jus-
han-búgarðsins í
Peking gegna
lykilhlutverki, að
sögn Aftenposten
í Noregi: Þeir
hafa í yfir 50 ár
ræktað lífrænt og
vandlega valið
grænmeti og
ávexti handa
æðstu valdhöfum
eins og Hu Jintao forseta.
Þegar hringt var og spurt hvar
búgarðurinn væri var neitað að
svara. Staðsetningin er leyndarmál.
En blaðamaðurinn gafst ekki upp
og tveim dögum seinna fann hann
staðinn, sem er bak við háa, rauða
múra, rétt hjá er golfvöllur.
Mörg mál vegna eitraðrar mat-
vöru hafa komið upp í Kína og því
olli það mikilli reiði þegar innlendir
fjömiðlar sögðu frá búgörðum af
þessu tagi í vor, að valdhafarnir
pössuðu sig en létu almenning éta
það sem úti frýs. Nú hefur verið
bannað að segja frá búgörðunum í
fjölmiðlum. kjon@mbl.is
Öruggt
hollustu-
fæði
Hu og félagar fá mat
frá leynibúgörðum
Hu Jintao
Þegar hellt er úr
tómatsósuflösku
kemur fyrst ekki
neitt - og síðan
allt. Þetta vita
allir en nú segj-
ast vísindamenn
við Harvard-
háskóla í Banda-
ríkjunum hafa
fundið lausn.
Um er að ræða
efni sem hægt er að nota á flöskur
að innanverðu, þá verður viðloð-
unin nær engin. Að sögn tímaritsins
Nature hefur efnið sama eiginleika
og afar sleip krónublöð nepenthes,
plöntu sem veiðir skordýr. Þau
renna niður blöðin og til botns en
komast ekki upp á ný. kjon@mbl.is
Verður enginn vandi
að hella tómatsósu
Sósan rennur vel.
BANDARÍKIN
Anders Behring Breivik, sem myrti
alls 77 manns í Noregi í júlí, kom í
fyrsta sinn fyrir rétt í Ósló í gær og
var krafa lögreglunnar um þriggja
mánaða varðhald samþykkt. Virtist
sakborningurinn vera yfirvegaður
en dómarinn stöðvaði hann þó marg-
sinnis þegar hann reyndi að lesa upp
langa yfirlýsingu um verknaðinn.
Sautján ára piltur, sem slapp naum-
lega á Úteyju, var í salnum.
„Það hjálpaði að sjá hann. Hann
var ekki eins ógnvekjandi í dag. Ég
sá aðeins algerlega truflaða mann-
eskju, sem hefur misst öll tengsl við
veruleikann,“ hefur Aftenposten eft-
ir piltinum, Sondre Lindhagen Nils-
sen. Hann flúði undan Breivik og
heyrði kúlurnar hvína nálægt sér. Á
flóttanum tók hann með sér tvær 14
ára stúlkur sem hann kannaðist við
og þeim tókst að fela sig í helli.
Annar piltur, Herman Heggert-
veit, var einnig á Úteyju.
„Hann er enginn hugmyndafræð-
ingur, enginn hugsuður, ekkert,“
sagði Heggertveit um Breivik.
kjon@mbl.is
Reuters
Bera saman bækur sínar Geir Lippestad og Vibeke Hein Bæra, verjendur
Anders Behring Breiviks, ræðast við í réttarsalnum í Ósló í gær.
Breivik fyrir rétt