Morgunblaðið - 15.11.2011, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Berlusconinotaði síð-asta tromp-
ið, eigið pólitískt líf,
til að tryggja meiri-
hluta fyrir þeim að-
gerðum sem ESB
hefur krafið Ítalíu um. Eitt af
því var að tryggja að konur
þyrftu að vera orðnar 65 ára áð-
ur en þær mættu öðlast rétt til
töku lífeyris. Þetta er einungis
jafnréttismál, segja femínistar í
röðum ESB-sinna á Íslandi.
Þarna er verið að samræma líf-
eyrisaldur karla og kvenna.
Mikið rétt. En það er hængur á,
en ekki hrygna, eins og kerl-
ingin sagði í Laxá á Ásum. Kon-
ur á almennum markaði hafa
þegið mun lægri laun á Ítalíu en
karlar og hefur m.a. verið vísað
á betri lífeyrisréttindi til að
réttlæta það. Nú eru þau rétt-
indi af konunum tekin, að kröfu
kommissara ESB, en ekkert
skref stigið um leið í launajafn-
rétti karla og kvenna á Ítalíu,
sem lýtur himinhrópandi mis-
munun og er ekki í neinu sam-
hengi við þann óljósa mun sem
reynt er að reikna út á Íslandi.
Og nú fagna menn því mjög
að fyrrum kommissar Monti
komist til valda bakdyramegin á
Ítalíu. Hann er reyndar allt í
einu orðinn kjörinn fulltrúi
fólksins á þinginu, sem hann
hefur aldrei verið áður. Hann
hlaut óvænt kjör til Öldunga-
deildar Ítalíu fyrir fáeinum dög-
um. Sigraði með yfirburðum.
Hann fékk 2 atkvæði. Annað frá
Berlusconi sem lét skipa Monti
sem kommissar árið 1994 og
hitt frá forseta Ítalíu. Til að
hafa vaðið fyrir neðan sig
ákváðu þessir tveir almennu
ítölsku kjósendur að Monti
skyldi kosinn öldungadeildar-
þingmaður til lífstíðar, a.m.k til
að byrja með.
Heyrst hefur það sjónarmið
að „hægrimenn“ ættu að fagna
„valdatöku“ Montis, því hann sé
eini gallharði frjálshyggjumað-
urinn sem gegnt hafi stöðu
kommissars hjá ESB, og sé
einnig langákafasti einkavæð-
ingarmaðurinn sem í slíka stöðu
hafi komist. Berlusconi, af öll-
um mönnum, dró lappirnar í
einkavæðingu og lýðræðissinn-
arnir, í kistu lýðræðisins í
Brussel, töldu að hann vissi að
Ítalir gætu ekki sjálfir keypt
vænlegar ríkiseignir við núver-
andi fjárhagsaðstæður og hann
væri að koma í veg fyrir að
Þjóðverjar, Frakkar og Hol-
lendingar gætu notað tækifærið
til að láta greipar sópa, eins og
þeir hafa fengið að gera í Grikk-
landi. Monti sé hins vegar í senn
sannur einkavæðingarmaður og
ESB-sinni og muni ekki láta
annarleg sjónarmið Berlusconis
rugla sig. En gagnrýnin beinist
ekki að nýfrjálshyggjumann-
inum Monti heldur
að því hvernig
ESB-politbúróið
veltir hverjum lýð-
ræðiskjörnum leið-
toganum af öðrum
úr sessi fyrir einn
úr sínum röðum. Þeir völdu
Monti í verkið núna, því að hann
er náinn vinur Berlusconis, sem
hefði verið tregur til að sam-
þykkja annan, en um leið er
hann heltekinn af hugmyndinni
um að Evrópa skuli breytast
fyrr en síðar í eitt ríki.
Um alla helgina reyndu ESB-
fjölmiðlar, þar með talið RÚV,
að gera sem mest úr fjöldafögn-
uði vegna brottfarar forsætis-
ráðherrans fráfarandi. Þessar
fréttir áttu allar það sameig-
inlegt að sýndar voru myndir af
nokkrum tugum manna dans-
andi fyrir framan þinghúsið í
Róm í hópi fleira fólks og svo
var sagt í síbylju að „Ítalir fögn-
uðu“ afsögn Berlusconis. Það
hafa vafalaust margir þeirra
gert. Þegar Samfylkingin
hrökklast loks frá stjórnleys-
isstjórn sinni á Íslandi og Heim-
dallur skipuleggur hópdans í
konga, mun þá RÚV taka mynd-
ir og segja að „Íslendingar fagni
því að Jóhönnu-farginu sé létt
af þeim“? Óðinn myndi ekki
leyfa Páli að lesa fréttir framar
ef slík eða þvílík setning kæmi
úr hans munni og í því tilviki
hefði hann rétt fyrir sér. En því
þá ekki í hinu?
Og í öllum fréttum var einnig
sagt að „markaðurinn“ myndi
fagna brottför Berlusconis og
öllu hans Bunga bunga með
hækkun hlutabréfa og lækkun
refsiálags á ítölsk skuldabréf.
Og fréttaskýrendurnir marg-
reyndu höfðu rétt fyrir sér.
Markaðir hækkuðu í þrjá
klukkutíma tæpa til heiðurs
Monti kommissar, en síðan ekki
söguna meir. Því nú fóru að ber-
ast fréttir um að Spánn væri
næstur í röðinni. Hann væri
þegar kominn með sjáanleg út-
brot og Belgía, sem er hérað í
kringum Brussel, þar sem ekki
hefur tekist að mynda ríkis-
stjórn í hálft annað ár, væri orð-
in rauðeyg og farin að svitna.
Hvort tveggja dæmigerð evru-
einkenni að breiðast út um þjóð-
arlíkama á óviðráðanlegum
hraða. Það er nefnilega svo
komið að evran minnir sífellt
meira á plágu og minna á pen-
inga. En hvernig er hægt að
bregðast við þessum nýju tíð-
indum? Jóhanna og Össur
leggja eflaust til að Belgía og
Spánn gangi hið allra fyrsta í
ESB, því að tilkynningin ein um
slík áform myndi þegar í stað
styrkja stöðu þeirra verulega.
Össur er laxafræðingur. Hann
hlýtur að vita hvort hængur sé
eða hrygna á þessari línu þeirra
Jóhönnu.
Fögnuðurinn yfir
Monti stóð í 180
mínútur. Það er þó
alltaf nokkuð}
Markaðurinn fagnar
Monti - í þrjá tíma
F
jölmiðlun og liststarfsemi hafa
þann sama tvíeina tilgang að upp-
lýsa og þar með bæta mannlífið. Í
fréttum fjölmiðla fáum við bein-
harðar staðreyndir sem listamenn
síðan túlka af ímyndunarafli sínu. Gildir hér að
eitt sé að skilja og annað að skynja. Sjálfsagt er
að virða frelsi listamanna og íhlutun um hvernig
þeir lesa úr málum þykir stóralvarlegt. Öðru
máli gegnir um fjölmiðla. Undrum sætir því að
Alþingi hafi sl. vor ágreiningslítið samþykkt lög
um fjölmiðla sem gefa framkvæmdavaldinu
íhlutunarvald um efnistök og í hvaða ljósi fréttir
skuli fluttar. Listin fær hins vegar frítt spil, ein-
hverra hluta vegna.
Skv. lögunum nýju ber stjórnendum fjöl-
miðla nú m.a. skylda til þess að skila opinberri
stofnun skýrslu um aðgerðir sínar gegn staðalímyndum
kynja og annað „sem nauðsynlegt er til að mæla stöðu og
þróun á fjölmiðlamarkaði,“ eins og lögin segja. Enn-
fremur er kveðið á um að bannað sé að kynda undir hatri í
fjölmiðlum á grundvelli kynþáttar, kynferðis, kyn-
hneigðar, trúarskoðana, þjóðernis, skoðana eða stöðu í
þjóðfélaginu. Undir það má taka þó kannski sé ástæðulítið
að setja almenna mannasiði í lög. – En látum það kannski
liggja milli hluta.
Þeim sem gefa sig að stjórnmálum hættir til að sjá ver-
öldina fyrst og síðast í pólitísku ljósi og taka sólarhæðina
jafnan út frá eigin lífssýn. Telji því að í þágu tiltekinna
skoðana og markmiða bæði megi og eigi að beita fjöl-
miðlum. Má nefna að í samþykkt nýlegs
landsfundar Vinstri grænna segir að tryggja
þurfi að fjölmiðlar uppfylli kröfur í jafnrétt-
ismálum og vinni gegn staðalímyndum
kynjanna. Fjölmiðlar gegni „lykilhlutverki við
mótun hefða, gilda og fyrirmynda. Því er afar
mikilvægt að þeir axli ábyrgð,“ eins og VG
kemst að orði.
Það er stórt orð Hákot, sagði karlinn forð-
um. Jafnrétti er stórt orð og nær til allra
þátta mannlegs lífs, ekki aðeins þess að karlar
og konur standi jafnfætis í lífi og leik. Því er
merkilegt að jafnréttismál kynja skuli sér-
staklega fléttuð inn í fjölmiðlalög og miðlum
gert skylt að fylgja þar gefinni línu. Mörg
fleiri mál er lúta að almennu jafnrétti eru í
deiglu og því sjálfgefið að fjölmiðlar fjalli um
þau skv. rétttrúnaði og pólitískum skipunum.
Jafnvægi í byggð landsins hefur í áratugi verið baráttu-
mál allra flokka og eðlilegt að fjölmiðlar hagi umfjöllun
sinni þannig að fleiri fari ekki á mölina, en orðið er. Við
þurfum jákvæðar fréttir af landsbyggðinni. Þá fylgir mikil
áhætta útblæstri gróðurhúsalofts og því sjálfsagt að skrif-
að sé af vandlætingu bensínháka og tröllajeppa. Offita er
heilsufarsvandamál og uppskriftir í matreiðslublöðum
skulu taka mið af því. Svona má áfram halda. Framansagt
ætti því að leiða fólki fyrir sjónir að bráðnauðsynlegt er að
setja lög á listamenn, svo þeir túlki veruleikann í þágu
markmiða stjórnvalda. Það er mikið í húfi. Sjaldan verður
þó ósinn eins og uppsprettuna dreymir. sbs@mbl.is
Sigurður Bogi
Sævarsson
Pistill
Setjum lög á listamennina
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Sigrún Rósa Björnsdóttir
sigrunrosa@mbl.is
Biðlistar eftir hjartamynda-tökum, gallsteinaaðgerð-um, aðgerðum vegna brott-náms legs og fleira hafa
lengst verulega frá í júní á þessu ári
en með biðlista er átt við þá ein-
staklinga sem hafa beðið í þrjá mán-
uði eða lengur eftir aðgerð.
Í greinargerð sem Landlæknis-
embættið birtir með tölum yfir bið-
lista þar sem greindar eru ástæður að
baki þessari aukningu segir að leng-
ingu sumra biðlista megi skýra með
lokun St. Jósefsspítala fyrr á árinu,
árstíðabundnum sveiflum og auknum
sumarlokunum. Bent er á að áhrif af
lokun St. Jósefsspítala séu greinileg á
tilteknar aðgerðir á sjúkrahúsum í
október 2011 og lokunin virðist sér-
staklega stuðla að lengri biðlistum á
Landspítala.
Breytingar ekki orsök
Fjölgað hefur á biðlistum vegna
hjarta og/eða kransæðamyndatöku og
hefur biðlistinn ekki verið jafn langur
frá júní 2009. Nú bíða 39 einstaklingar
en 3 biðu í júní og 17 í október í fyrra.
Björn Zöega, forstjóri Landspít-
ala, segir aukna bið eftir kransæða-
myndatökum ekki hafa neitt með
breytingar í kerfinu að gera. Biðlist-
inn hafi verið mörgum sinnum lengri
á uppgangstímum þjóðfélagsins og
fyrir stóra niðurskurðinn. Allir sem
nauðsynlega þurfi á kransæðamynda-
töku að halda séu myndaðir á í kring-
um klukkutíma ef um bráðatilfelli er
að ræða.
Í ljósi athugasemda Landlæknis-
embættisins um lokun St. Jósefsspít-
ala er hins vegar áhugavert að líta á
stöðu biðlista í þeim aðgerðum sem
spítalinn lagði helst áherslu á, það er
meltingarsjúkdóma, kvensjúkdóma-
aðgerðir og skurðaðgerðir á auga-
steini.
Helmingi fleiri bíða
Í október í ár biðu 32 eftir því að
komast í gallsteinaaðgerð, þar af biðu
25 aðgerðar á Landspítala. Í júní biðu
17 manns gallsteinaaðgerðar, þar af
11 á Landspítala.
Alls voru framkvæmdar 690 gall-
steinaaðgerðir á síðasta ári en 515 í
ár, langstærstur hluti þeirra á Land-
spítala. Biðtími eftir aðgerðinni þar
hefur lengst á milli ára úr 4,8 vikum í
6,7 vikur og nú er 2-4 vikna bið eftir
slíkri aðgerð á Heilbrigðisstofnun
Vesturlands.
Í júní beið 21 kona eftir brott-
námi legs en biðlistinn hefur lengst
um helming og nú bíða 42 konur
slíkrar aðgerðar. Á sama tíma í fyrra
biðu 37 konur aðgerðarinnar. Biðtími
eftir henni hefur lengst úr 5,7 vikum í
11,4 vikur á milli ára á Landspítala.
Sá biðtími eru þó styttri en sá 12-24
vikna biðtími sem var á St. Jósefs-
spítala á síðasta ári. Alls voru fram-
kvæmdar 423 aðgerðir vegna legsigs
í fyrra. Stærstur hluti þeirra á Land-
spítala en 10% á St. Jósefsspítala. Í
ár eru aðgerðirnar 309.
Gríðarleg fjölgun hefur orðið á
biðlista í aðgerðir vegna legsigs á
Landspítala. Í fyrra biðu sex konur
aðgerðar en í ár bíða 130 konur þar
aðgerðar og hefur biðtíminn marg-
faldast. Það segir þó ekki alla söguna
því alls biðu 157 konur slíkrar að-
gerðar í fyrra, þar af biðu 128 konur
aðgerðar á St. Jósefsspítala og var
biðtíminn þar hálft til eitt ár. Í ár
bíða alls 146 konur aðgerðarinnar.
Þeim sem bíða augnsteinaað-
gerðar hefur fjölgað úr 379 manns í
júní 2010, í 591 í ár. Svipaður fjöldi
beið aðgerðar í október í fyrra en bið-
tími á Landspítala hefur lengst
verulega, úr rúmum 30 vikum í
tæpt ár. Telur Landlæknisemb-
ættið líklegt að sveiflan sé
árstíðabundin þó lokun St. Jós-
efsspítalans spili væntanlega
þar inn í.
Biðlistar lengst við
lokun St. Jósefsspítala
„Ég er mest hissa á því hvað í
raun og veru er lítið af biðlistum
miðað við hvað er búið að skera
mikið niður og hvað við erum bú-
in að draga saman mikinn kostn-
að hjá okkur,“ segir Björn Zoëga,
forstjóri Landspítalans, þegar
staða biðlista eftir aðgerðum á
sjúkrahúsum er borin undir
hann.
„Við vissum alveg að þetta
myndi aukast þegar verið var að
loka skurðstofunni á St. Jós-
efsspítalanum. Á móti kemur að
við erum hægt og sígandi að
breyta okkar starf-
semi til að taka yf-
ir þá starfsemi
sem var á St. Jós-
efsspítalanum en
tímabundið munu
biðlistar fara upp
og vonandi
náum við
þeim nið-
ur aftur.“
Betri staða
en vænst var
BIÐLISTAR
Björn Zoega
Biðlistar eftir völdum skurðaðgerðum
á sjúkrahúsum í október 2011 og október 2010
áætlaður biðtími
10. október (vikur)
áætlaður biðtími
10. nóvember (vikur)
Hjarta
og /eða
kransæða-
mynda-
taka.*
Skurð-
aðgerðir á
augasteini
Gallsteina-
aðgerðir
Aðgerðir
vegna
legsigs
* Kransæðavíkkanir
meðtaldar
Brottnám
legs
Landspítali
Sjúkrahúsið á Akureyri
Sjónlag
LaserSjón
St. Jósefsspítali-
Sólvangur
Heilbrigðisstofnun
Vesturlands, Akranesi
Heilbrigðisstofnun
Suðurlands, Selfossi
Heilbrigðisstofnun
Suðurnesja, Reykjanesbæ
? Spurningarmerki merkja að Landlæknisembættið hafi ekki innkallað gögn á þeim tíma. Gráir reitir
merkja að viðkomandi eining hafi verið sameinuð annarri. St. Jósefsspítali var sameinaður Landspítala frá og
með 1. febrúar 2011. Rauðir reitir tákna lokun skurðstofu. Auðir reitir tákna að aðgerð sé ekki í boði.
3,2 4,5 30,4 50,9 4,8 6,7 4,9 42,8 5,7 11,4
? ? ? ? ? ? ? ?
? 14-16
? 14
12-
24 2-4
26-
52
12-
24
? 2-4 ? 2-4 ? 2-4
? ?