Morgunblaðið - 29.11.2011, Síða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 2011
BAKSVIÐ
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Áhugi kínverska auðmannsins Hu-
angs Nubos á jarðakaupum hér á
landi er ekkert einsdæmi því að fjöl-
margir útlendingar eiga hér bæði
jarðir og fasteignir. Samkvæmt upp-
lýsingum frá innanríkisráðuneytinu
hafa 24 undanþágur verið veittar til
aðila utan Evrópska efnahagssvæð-
isins til fasteigna- og jarðakaupa hér
frá árinu 2007. Fasteignasali segir að
áhugi útlendinga á slíkum kaupum
hér á landi hafi haldist stöðugur und-
anfarna tvo til þrjá áratugi.
Sem dæmi um umsvifamikil kaup
erlends aðila á jarðnæði má nefna að
árið 2003 gekk sveitarstjórn Mýr-
dalshrepps að tilboði Svisslendings-
ins Rudolfs Lamprechts í eyðijörðina
Engigarð, sem er við Heiðardal.
Lamprecht, sem er umsvifamikill
fiskiræktandi, samdi þá við Veiði-
félag Vatnsdalsár, Kerlingardalsár
og Heiðarvatns um leigu á þessum
veiðisvæðum til næstu tíu ára.
Magnús Leópoldsson fasteignasali
hefur selt útlendingum jarðir og fast-
eignir í 26 ár. Hann segir að margir
þeirra séu með einhverja tengingu
við Ísland og flestir komi frá löndum
EES, aðallega frá hinum Norður-
landaþjóðunum. „Það er þó eitt og
eitt tilfelli utan EES,“ segir Magnús.
Hvert mál metið sérstaklega
Þegar aðilar utan EES-svæðisins
vilja kaupa fasteignir hér á landi þarf
leyfi frá innanríkisráðherra og er
hvert mál metið sérstaklega. Magnús
segir að leyfin séu langoftast veitt, en
þó ekki alltaf og nefnir sem dæmi
þegar breskur kaupsýslumaður hafði
hug á að kaupa Hótel Valhöll á Þing-
völlum fyrir nokkrum árum fyrir
milligöngu Magnúsar. Ekki var um
að ræða jarðakaup, heldur vildi Bret-
inn einungis kaupa reksturinn og
fasteignina.
Magnús segir að yfirleitt kaupi út-
lendingar litlar jarðir hér á landi og
að flestir sem eigi þessi viðskipti séu
fólk sem hyggist dvelja hér í fríum
sínum. Einnig sé nokkuð um að
hestafólk kaupi hér jarðir. Langoft-
ast sé um að ræða jarðir þar sem
verulega hefur hægt á búskap og
hann jafnvel lagst af.
Hann segir einnig nokkuð um að
útlendingar eigi hér íbúðir, sér í lagi í
miðborg Reykjavíkur og að fjöldi
þeirra sölusamninga sem gerðir séu
við útlendinga um kaup á jörðum og
fasteignum hafi haldist nokkuð
óbreyttur þau 26 ár sem hann hefur
starfað að sölu til erlendra aðila.
„Kaupin jukust ekki við hrun krón-
unnar,“ segir Magnús. „En ég hef
nokkrum sinnum upplifað það í gegn-
um tíðina að upp hafi komið hræðsla
við jarðakaup útlendinga.“
Fjórar undanþágur í ár
Samkvæmt upplýsingum frá inn-
anríkisráðuneytinu hafa 24 undan-
þágur verið veittar útlendingum frá
löndum utan EES til fasteigna- og
jarðakaupa hér á landi frá árinu 2007.
Þar af voru 21 leyfi til fasteigna-
kaupa, tvö til kaupa á sumarhúsalóð-
um og eitt leyfi var veitt til kaupa á 15
hektara jörð. Flestar undanþágurnar
voru veittar árið 2007, eða níu, og það
sem af er þessu ári hafa fjögur leyfi
verið veitt. Bandaríkjamenn eru fjöl-
mennastir í þessum hópi, en umsókn-
ir koma víða að og hafa sumir fengið
leyfi oftar en einu sinni á þessu til-
tekna tímabili.
 Margir útlendingar eiga hér jarðir og fasteignir  Innanríkisráðuneytið hefur veitt fjórum aðilum ut-
an EES undanþágu til fasteignakaupa í ár  Fasteignasali segir sölu til útlendinga stöðuga í 20-30 ár
Fjöldi eigna í eigu aðila utan EES
Útlendingar utan EES sem
hafa fengið undanþágur
vegna jarða- og fasteignakaupa
2007 - 2011
Bandaríkin 10
Ástralía 1
Indónesía 1
Rússland 1
Argentína 1
Mön 1
Úganda 1
Ísrael 1
Malasía 1
Kína 1
Samtals: 19
Sumir hafa fengið undanþágu oftar en einu sinni.
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturjg@mbl.is
„Þetta kemur auðvitað ekkert á
óvart frá Eiríki Bergmann því að
um leið og blásið er á nokkuð sem
varðar Evrópusambandið er hann
mættur til leiks hrópandi að nú líði
EES-samningurinn undir lok eða
eitthvað slíkt. Þannig að þetta er
ekkert nýtt,“ segir Guðfríður Lilja
Grétarsdóttir, þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs,
í samtali við Morgunblaðið.
Haft var eftir Eiríki Bergmann
Einarssyni, dósent í stjórnmála-
fræði við Háskólann á Bifröst, í
Ríkisútvarpinu í gær að þingsálykt-
unartillaga sem Guðfríður lagði
fram á Alþingi í gær um skýrari
reglur um kaup erlendra ríkisborg-
ara á landareignum hér á landi
gengi gegn EES-samningnum og
að samþykkt þingsályktunartillög-
unnar þýddi í raun uppsögn hans.
Samanburður við önnur ríki
„Hins vegar, eins og bent er á í
greinargerðinni með málinu sem
Eiríkur vonandi finnur tíma til þess
að lesa, er einmitt bent á að bæði
Danmörk og Noregur, sem eru
annars vegar ESB-ríki og hins veg-
ar EES-ríki, setji mun skýrari
skorður við kaupum á eigin landi en
til dæmis við. Og það er líka bent á
að það þurfi einmitt að fara fram ít-
arlegur samanburður, ekki aðeins
við Noreg og Danmörku heldur
einnig fleiri ríki,“ segir Guðfríður.
Hún bendir á að víða um heim
utan Evrópusambandsins séu ríki
farin að huga að því að setja skýr-
ari reglur um kaup erlendra rík-
isborgara á landi innan landamæra
þeirra. Í sumum tilfellum sé jafnvel
verið að reyna að vinda ofan af
landsölu til erlendra aðila sem þeg-
ar hafi átt sér stað. Samhliða því
séu sífellt fleirum að verða betur
ljós þau verðmæti sem felast í
landi.
Fyrirkomulag til framtíðar
„Tillagan snýst einfaldlega um
það með hvaða hætti við viljum að
haldið verði á þessum málum til
framtíðar hér á landi og hvernig við
ætlum okkur að tryggja að við glöt-
um ekki þessari dýrmætu auðlind
sem heitir land. Í því sambandi
verður að hugsa um málið í kyn-
slóðum en ekki aðeins um skamm-
tímahagsmuni,“ segir Guðfríður.
Verður að hugsa um
málið í kynslóðum
Ljósmynd/Mats Wibe Lund
Kaup Guðfríður Lilja Grétarsdóttir, þingmaður VG, hefur lagt fram þings-
ályktunartillögu um endurskoðun á lögum um kaup erlendra aðila á landi.
 Ekkert nýtt að spáð sé endalokum EES-samningsins
„Guðfríður Lilja Grétarsdóttir al-
þingiskona hefur tekið lofsvert
frumkvæði með framlagningu
þingmáls sem ryður brautina fyrir
endurskoðun laga um eignarhald á
landi,“ segir Ögmundur Jónasson
innanríkisráðherra á heimasíðu
sinni í gær um þingsályktun-
artillögu Guðfríðar Lilju Grét-
arsdóttur, þingmanns VG, um end-
urskoðun laga og reglugerða um
rétt erlendra aðila til þess að
kaupa land-
svæði hér á
landi. Ögmund-
ur tekur þar
undir með Guð-
fríði um að þýð-
ingarmikið sé
að halda víð-
ernum í al-
mannaeign og
yfirráðum yfir landi og auðlindum
innan samfélagsins.
Víðernið verði í almannaeigu
TEKUR UNDIR TILLÖGU GUÐFRÍÐAR LILJU
Ögmundur
Jónasson
Víða í ríkjum Evrópu hafa á und-
anförnum árum og áratugum verið
uppi áhyggjur af því að erlendir rík-
isborgarar gætu fest kaup á um-
fangsmiklu landsvæði og fasteignum
innan landamæra viðkomandi ríkja.
Þannig hefur til að mynda í flestum
viðræðum ríkja um inngöngu í Evr-
ópusambandið verið samið um
ákveðin frávik frá jöfnum rétti rík-
isborgara sambandsins til þess að
fjárfesta í landsvæði og „öðru heim-
ili“ (e. secondary home). Þ.e. fast-
eign þar sem viðkomandi á ekki lög-
heimili.
Tímabundið fyrirkomulag
Nær undantekningalaust hefur þó
verið um að ræða tímabundnar und-
anþágur til mismargra ára eftir að-
stæðum í hverju ríki fyrir sig. Þetta
hefur ekki síst átt við um þau tólf
ríki í Austur- og Suður-Evrópu sem
gengu í Evrópusambandið árin 2004
og 2009. Í öðrum tilfellum, eins og í
tilfelli Möltu og Danmörku, er um
varanlegt fyrirkomulag að ræða en
óheimilt er að mismuna kaupendum
eftir þjóðerni. Þá er gerð sú krafa að
þeir hafi haft fasta búsetu í viðkom-
andi ríki í a.m.k. fimm ár.
Í tilfelli Möltu var varanlegt fyr-
irkomulag rökstutt með takmörkuðu
framboði á fasteignum og landsvæði
sem væri ekki til þess fallið að full-
nægja þörfum miklu fleiri en íbúa
eyjarinnar. hjorturjg@mbl.is
Víða áhyggjur af
landakaupum
Landakaup
» Pólverjar höfðu sérstakar
áhyggjur af því vegna inn-
göngu í ESB að þýskir fjár-
festar myndu kaupa upp pólskt
land sem tekið var af Þjóð-
verjum og afhent þeim eftir
síðari heimsstyrjöld.
» Tímabundin undanþága Pól-
verja vegna landakaupa er-
lendra ríkisborgara rennur út
árið 2016 og er slíkum áhyggj-
um enn fyrir að fara.
 Fyrirvarar vegna inngöngu í ESB
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
– Afslátt eða gott verð?
Kletthálsi Rvk
Akureyri
Reykjanesbæ
Húsavík
Vestmannaeyjum
KALT ÚTI
VITA handklæðaofn
kúptur króm 50x120 cm
18.990
VITA handklæðaofn beinn
hvítur 50x80 cm
7.990
Rafmagnshitablásari
2Kw 1 fasa
6.590
Rafmagnshitablásari
5Kw 3 fasa
11.990
Panelofnar í MIKLU ÚRVALI!
FRÁBÆRT VERÐ!
Rafmagnshitablásari 2Kw
1.995
Gas hitablásari 15Kw
19.900
KRANAR OG
HITASTILLAR FRÁ