Morgunblaðið - 29.11.2011, Side 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 2011
Samkvæmt fjár-
lögum fyrir árið 2012
á enn og aftur að
skera niður framlög
til Landspítala. Nú er
komið að þolmörkum.
Sparnaðaraðgerðir
fyrri ára hafa haft
mikil áhrif á starf-
semi spítalans, starfs-
fólki hefur fækkað á
sama tíma og verk-
efnum hefur fjölgað og aðsókn
sjúklinga aukist. Reynt er að út-
skrifa sjúklinga eins fljótt og kost-
ur er til að rýma fyrir nýjum sjúk-
lingum, tækjabúnaður er slitinn og
verkfæri gömul.
Færri legurými,
yfirfullar deildir
Stjórn spítalans hefur kynnt
nýja sparnaðaráætlun sem meðal
annars felur í sér flutning rétt-
argeðdeildarinnar á Sogni inn á
Klepp, lokun St. Jósefsspítala í
Hafnarfirði og lokun líknardeildar
aldraðra á Landakoti. Með þessu
fækkar legurýmum á Landspítala
um 22. Legudeildir spítalans eru
oft yfirfullar, með tilheyrandi
gangainnlögnum og óþægindum
fyrir sjúklinga. Hvernig á að vera
hægt að fækka legurýmum án
þess að skerða öryggi sjúklinga?
Hvað er gert
á háskólasjúkrahúsi?
Landspítali er eina háskóla-
sjúkrahús okkar Íslendinga. Það
þýðir að auk hefðbundinnar spít-
alaþjónustu er þar veitt sérhæfð
lífsnauðsynleg þjónusta sem
hvergi er annars staðar að fá á
landinu. Þar er verið að bjarga
börnum sem fæðast fyrir tímann
og meðhöndla sjúklinga með fjöl-
áverka eftir slys. Þar eru gerðar
flóknar og sérhæfðar aðgerðir,
sjúklingar meðhöndlaðir sem þjást
af hjartasjúkdómum, lungnabólgu,
gigt, heilablóðfalli, geðrofi og svo
mætti lengi telja. Þar læknar og
líknar mjög hæft og dýrmætt
starfsfólk. Kraftaverk lítur dags-
ins ljós á hverjum degi. Stundum
verðum við starfmennirnir að játa
okkur sigruð og sætta okkur við
orðinn hlut. Þannig er lífið á há-
skólasjúkrahúsi. Eftir standa
spurningarnar: Hvernig eigum við
að reka sjúkrahús sem veitir
svona mikilvæga og dýra þjónustu
fyrir æ minni fjármuni? Hvernig
eigum við að tryggja öryggi sjúk-
linga á yfirfullum deildum? Hvern-
ig eigum við að stuðla að framþró-
un heilbrigðisþjónustunnar?
Menntun
heilbrigðisstarfsfólks
Eitt af meginhlutverkum há-
skólasjúkrahúss er að mennta heil-
brigðisstarfsmenn. Á annað þús-
und nemendur hljóta árlega
verklega kennslu á spítalanum.
Menntun hvers læknis og hjúkr-
unarfræðings er dýr. Það fara því
mikil verðmæti forgörðum þegar
heilbrigðisstarfsfólk hverfur á
braut. Við verðum að halda í fag-
fólkið okkar með því að skapa því
skilyrði til að blómstra í starfi,
kennslu og vísindum. Aðeins þann-
ig getum við áfram menntað kom-
andi kynslóðir heilbrigðisstarfs-
manna.
Það er dýrt að standa á eigin
fótum sem þjóð. Við verðum að
forgangsraða og í þeirri röð ætti
Landspítali að vera framarlega.
Stöndum því vörð um þjónustu
Landspítalans og eflum hann í
stað þess að draga úr honum allt
blóð.
Verjum þjónustu
Landspítalans
Eftir Eygló Inga-
dóttur og Önnu
Gunnarsdóttur
» Það er dýrt að
standa á eigin fótum
sem þjóð. Við verðum að
forgangsraða og í þeirri
röð ætti Landspítali að
vera framarlega.
Anna
Gunnarsdóttir
Eygló er formaður hjúkrunarráðs á
Landspítala. Anna er formaður
læknaráðs á Landspítala.
Eygló
Ingadóttir
Lífsgleði og bjart-
sýni er sem betur fer
efst í huga ungs fólks
er það lítur til fram-
tíðar, þó eru allt of
margir sem af ýmsum
ástæðum geta ekki
litið bjarta framtíð.
Svo var það einnig
hér á árum áður með
þá er greindust með
hiv.
Í dag er hinsvegar
full ástæða til bjartsýni því að
margt er að gerast í málefnum
hiv-jákvæðra en jafnframt er al-
gerlega ljóst að allir verða að
halda vöku sinni varðandi út-
breiðslu sjúkdómsins. Einstakling-
urinn ber ábyrgð á sér, sínum at-
höfnum og tekur því
afleiðingunum hverjar sem þær
eru. Þó komin séu á markað lyf
sem haldið geta hiv-veirunni innan
smitandi marka þá er það ekki
lækning og lyfjunum fylgja marg-
víslegar aukaverkanir. Það á hér
við sem forðum var sagt „að brot-
ið er ekki heilt þó saman hangi“.
Á árinu sem er að líða (miðað
við 1. nóv.) greindust 17 ein-
staklingar hiv-jákvæðir, 3 af þeim
með alnæmi og lést einn þeirra á
árinu.
Þetta er auðvitað algerlega
óviðunandi ástand þó að tala
greindra-jákvæðra tilfella (miðað
við 1. nóv.) sé lægri en á síðast ári
þá er þetta sami fjöldi og greind-
ist 1985, annar stærsti hópur frá
upphafi greininga.
„Náum núllpunkti“
WHO (Alþjóðaheilbrigðisstofn-
unin) hefur sent frá sér metn-
aðarfulla áætlun allt til ársins
2015 sem kallast „Getting to
Zero“ eða eins og íslenska má
hana „Náum núllpunkti“.
Þetta kallar auðvitað á að allir
taki höndum saman, sem vinna að
málefnum hiv-jákvæðra, með auk-
inni fræðslu til almennings, auknu
aðgengi að smokkum og síðast en
ekki síst að allir hópar hafi jafnan
aðgang að viðeigandi lyfjum. Það
á ekki að draga fólk í dilka eftir
stöðu þess í þjóðfélaginu, þurfi
einhver meira utanumhald en ann-
ar á hann að fá það.
Yfirvöld verða að veita meiri
fjármuni til forvarna í þessum
málaflokki enda er það í raun og
veru það sem Alþjóðaheilbrigð-
isstofnunin er að segja – aukum
forvarnir – náum núllpunkti.
Þörfin á fræðslu
HIV Ísland hefur í ár eins og
undanfarin ár staðið fyrir fræðslu
um hiv og alnæmi meðal annars
fyrir 9. og 10. bekkinga grunn-
skóla þar sem ekki síst er lögð
áhersla á að unglingarnir sýni
sjálfum sér og öðrum
fulla virðingu í kyn-
lífsathöfnum sem og
daglegu lífi.
Fræðslustarfið er
unnið í sjálfboðavinnu
en þrátt fyrir það
fylgir því margs kon-
ar kostnaður. Félagið
hefur til þessa verk-
efnis notið styrkja
ýmissa velvildaraðila
og þar á meðal heil-
brigðisyfirvalda. Það
er alveg ljóst að með
því að styrkja félagið
til verkefnisins eru heilbrigðisyf-
irvöld að spara sér stórar upp-
hæðir. Það myndi kosta margfalt
meira ef hið opinbera stæði sjálft í
þeirri útgerð. Þannig að yfirvöld
mættu því alveg huga að því að
láta meiri peninga af hendi til
verkefnisins því þörfin á fræðslu
og forvörnum er mikil.
Umræðan
Opinber umræða í fjölmiðlum,
um aukin smit, vandamál tengd
útbreiðslu hiv meðal sprautufíkla
og lyfjameðferð þeirra, hefur eðli-
lega verið mikil á árinu en líka oft
verið óvægin. Núverandi stjórn fé-
lagsins hefur hinsvegar, á líðandi
ári kosið að vera ekki áberandi í
blaðaumfjöllunum þrátt fyrir
þetta, heldur unnið störf sín í
hljóði af þeim mun meiri festu og
ákveðni.
Við viljum vera þátttakendur í
umfjöllun yfirvalda um málefni
tengd hiv og alnæmi og gerum
kröfu til opinberra aðila um það.
Því gerum við orð Öryrkja-
bandalags Íslands að okkar, „Ekk-
ert um okkur án okkar“.
Alþjóðlegi alnæmisdagurinn 1.
desember er framundan og þá
berum við Rauða borðann, merki
sem er alþjóðleg táknmynd sam-
úðar og stuðnings við hiv-jákvæða
og alnæmissjúka, hann er krafa
um umræðu og forvarnir, ósk um
framfarir í rannsóknum, von um
lækningu en einnig er honum ætl-
að að vera ásýnd út á við til að
draga hiv-smit og alnæmi fram í
dagsljósið og vinna þannig gegn
fordómum varðandi sjúkdóminn.
Hiv-veiran fer ekki í mann-
greinarálit þegar hún stingur sér
niður, allir eru jafnir fyrir henni,
við skulum í baráttunni haga okk-
ur eins, hætta að draga fólk í
flokka sem stuðlar að fordómum
heldur standa saman því við erum
jú öll að berjast að sama marki.
Erfitt ár senn að
baki en þó ástæða
til bjartsýni
Eftir Svavar
Gunnar Jónsson
»Einstaklingurinn ber
ábyrgð á sér, sínum
athöfnum og tekur því
afleiðingunum hverjar
sem þær eru.
Svavar Gunnar
Jónsson
Höfundur er formaður HIV Ísland.
Birtan kemur með
blessað strit, / húmið
með hlýjan dvala. / Ég
gref mér brunn og ég
brýt mér land, /
brauðs míns neyti og
þorstanum svala, / og
hirði ekki um keis-
arans hefðarstand.
Þessi vísa er þýðing
Helga Hálfdán-
arsonar á „Vísu bónd-
ans“ sem ort var í Kína fimm þús-
und árum fyrir bókaðan landafund
Íslands. Í henni er frásögn af dag-
legu lífi sem byggist á margra alda
þróun. Vísan er birt hér í stað
langrar upptalningar og lofræðu um
samfellda og ævaforna verk- og list-
menningu Kínverja. Sú menning er
mikillar virðingar og aðdáunar
verð.
Landið í þjóðareign
Það eru ekki mörg ár síðan ís-
lenskir jafnaðarmenn notuðu í
kosningabaráttu stórt og litríkt
plakat með mynd af Íslandi. Á
myndinni var krafa jafnaðarmanna
um; „Landið í þjóðareign“. Rök
þeirra voru og eru enn að kynslóð-
irnar koma og fara. Og það er
skylda hverrar kynslóðar að
tryggja að afkomendum hennar
verði frjálst að lifa af
landi sínu. Það frelsi er
best tryggt með sem
mestri þjóðareign á
auðlindum – og landið
er auðlind. Af sama
meiði eru kröfurnar um
að fiskimið, fallvötn og
hitinn í iðrum landsins
séu í þjóðareign. Á
þessum árum studdu
allir jafnaðarmenn
þessa kröfu og enn í
dag gera það – ætla ég
– allir meðvitaðir jafn-
aðarmenn.
Ríkið á því að kaupa til sín allt
það land sem það getur og aldrei
selja land varanlega – aðeins leigja
afnotarétt eða selja með þeim skil-
yrðum að landið falli aftur í þjóð-
areign eftir tiltekna áratugi. Mér er
sagt að í Kína sé eignaréttur á
keyptu landi 70 ár.
Norski laxinn
Eins og fram kemur hér í upphafi
eiga Kínverjar afar langþróaða og
merkilegra menningu. Öll samskipti
við þá á því sviði eru Íslendingum
efalítið dýrmæt og lærdómsrík. Og
enginn efi að það er eftirsóknarvert
fyrir Íslendinga að eiga góð sam-
skipti við Kínverja á því sviði.
Margir tala einnig fyrir því að
auka beri efnahagstengsl Íslands og
Kína. Áreiðanlega gætu Íslendingar
hagnast á þannig tengslum. Sá galli
er þó þar á að um fyrirsjáanlega
framtíð ríkir í Kína pólitískur rétt-
trúnaður kommúnista. Þeir beita
alla refsingum og hótunum sem
fara gegn vilja þeirra. Þeim ríkjum
er t.d. hótað refsingum sem voga
sér að tala við Dalai Lama eða
stjórnvöld á Taívan. Þeir keng-
beygðu íslensk stjórnvöld til að
breyta Suðurnesjum í fangelsi og
loka fólk inni þar fyrir það eitt að
hafa asískt yfirbragð og vera líklegt
til að vera áhangendur Falun Gong,
og ergja kínverska ráðamenn í
kurteisisheimsókn.
Því er haldið fram að viðskipti við
kínversk fyrirtæki séu venjuleg við-
skipti frjálsra fyrirtækja. Þó gerð-
ist það að þegar Norðmenn móðg-
uðu kínversk stjórnvöld þá hættu
öll þessi „frjálsu“ fyrirtæki á sama
degi að kaupa norskan lax!
Sá sem ræður komu 300 þús.
ferðamanna til Íslands hefur mikið
vald yfir efnahag landsins.
Er eftirsóknarvert að selja sig
undir slíkt vald?
Grímsstaðir og aðrar jarðir
Eftir Birgi
Dýrfjörð
Birgir Dýrfjörð
»Mér er sagt að í Kína
sé eignaréttur á
keyptu landi 70 ár.
Höfundur er rafvirkjameistari og sit-
ur í flokksstjórn Samfylkingarinnar.
Svör óskast
Í blaðinu í gær var grein eftir
Ragnar Önundarson sem hét
Bankastofnanir eru hættulegri
mannréttindum okkar en óvígur
her. Við vinnslu greinarinnar féll
niður aftasti kafli greinarinnar.
Ragnar er beðinn velvirðingar á
mistökunum sem og lesendur
blaðsins en hér kemur lokakaflinn:
Það er ekki hlutverk banka að
vera milliliðir í auðgun sem hvorki
byggist á framleiðslu né rekstri,
auðgun sem eingöngu er á kostnað
annarra. Arion banki færði mönn-
um sem eru vélaverkfræðingar en
nefna sig „fjárfesta“ verslanakeðj-
una Haga á silfurfati fyrr á árinu.
Nú fara Hagar á markað og gróð-
inn kemur í ljós. Bankinn hét einu
sinni Búnaðarbankinn. Þá færði
hann þessu sama fólki Húsasmiðj-
una. Ástæða er til að bankinn upp-
lýsi landsmenn um það af hverju
sömu einstaklingum eru ítrekað
færðir milljarðar á silfurfati. Á
bankinn ekki fleiri viðskiptavini
sem hann þarf að sinna? Kæmi
ekki til álita að skipta fénu milli
heimila sem standa höllum fæti? Að
hvaða marki stefnir bankinn með
þessari háttsemi? Er þetta kannski
bara tilviljun? Eða eru það banka-
flón sem veita bankanum forystu?
Svör óskast.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is
Súgfirðingaskálin
Þriðja lota í keppni um Súgfirð-
ingaskálina, tvímenningsmóti Súg-
firðingafélagsins, var spiluð á mildu
nóvemberkvöldi. Þátttaka var góð,
fimmtán pör mættu til leiks enda
mikill kraftur í átthagafélaginu.
Úrslit í þriðju lotu, meðalskor 130
stig.
Már Hinriksson – Þorvaldur Ragnarss. 165
Jón Óskar Carlsson – Karl Jónsson 157
Björn Ármannsson – Auðunn Guðmss. 155
Eðvarð Sturluson – Guðm. Gissurarson 144
Finnbogi Finnbogas. – Pétur Carlsson 139
Sigurður Kristjánss. – Karl Sigurðsson 138
En það er ekki aðalmálið að skora
sem mest, heldur vera með og
styrkja félagsauðinn.
Niðurstaða kvöldsins þýðir að
staða efstu para jafnaðist og stefnir í
skemmtilegt mót.
Heildarstaðan eftir þrjár lotur:
Hlynur Antonsson – Auðunn Guðmss. 432
Gróa Guðnad. – Guðrún K. Jóhannesd. 416
Jón Óskar Carlss. – Karl Jónsson 415
Kristján og Ólafur Pálssynir
– Ingimar Bjarnason 408
Finnbogi Finnbogas. – Pétur Carlsson 399
Þorsteinn Þorsteinss. – Rafn Haraldsson
395
Feðganir Jón Óskar og Karl eru í
bestri stöðu þegar lægsta skori er
sleppt en alls verða spilaðar sjö lotur
og gilda sex bestu skorin.
Næst verður spilað 23. janúar á
nýju ári.